Vernieuwen zonder verandering

Vorige maand tekende Wehkamp voor de aanschaf van een nieuw Bull-mainframe. Deze moet de inmiddels zes jaar oude voorloper vervangen. Hoewel de nieuwe machine maar net is uitgeleverd, hoopt projectmanager Robert Krahé hem in oktober al volledig operationeel te hebben.

Het nieuwe systeem, een Helios NovaScale 9000, vormt de één-op-één vervanging van de DPS 9000 die het thuiswinkelbedrijf nu heeft staan. Businesscontinuïteit was volgens Krahé dan ook de belangrijkste reden voor de aankoop. “De huidige hardware is zes jaar oud. De support ervan verliep. Hoewel we niet meer capaciteit nodig hadden, wilden we niet zonder ondersteuning verder draaien. Belangrijkste eis was daarom dat er functioneel niets mocht veranderen. We zien dit dan ook niet als een investering, maar als een verzekeringspremie. Bovendien hebben we met deze deal substantieel op het onderhoud kunnen besparen.”

Met het nieuwe Bull-systeem is ook een nieuw diskkabinet en een nieuwe back-upomgeving aangeschaft. Krahé had een deel van die nieuwe opslagcapaciteit graag ook voor andere dingen willen inzetten. “In het najaar gaan we bijvoorbeeld van start met een archiveringsproject. Gerard Wouters, het hoofd van ICT Services en opdrachtgever voor dit project, wilde de opslag echter volledig voor het mainframe reserveren.”

Linux

Hoewel het nieuwe mainframe functioneel zoveel mogelijk gelijk moest zijn aan de vorige configuratie, zijn er toch wel kleine verschillen. Zo is het GCOS besturingssysteem één versie opgehoogd. Hetzelfde geldt voor de Transaction Processing Monitor (TPM), en de back-up is twee versies jonger dan zijn voorganger.

Bovendien draait de NovaScale Linux als primair besturingssysteem. “Deze machine is voorzien van Intel Itanium-processoren”, zegt Krahé. “Daarop wordt een gestripte versie van Linux gebruikt om GCOS versie 8 te booten. Daar zie je verder echter nauwelijks iets van.”

Krahé verwacht dan ook geen enkel probleem bij de bemanning van het mainframe. “De mensen die het systeem beheren krijgen een ‘training on-the-job’. Voor specifieke zaken zoals die hogere versienummers kunnen ze nog een paar dagen op cursus. Daar is ruimte voor gereserveerd in het budget.” Hij betwijfelt echter of die training inderdaad nodig zal zijn. “Het zijn allemaal oude rotten die al tientallen jaren in het vak zitten.”

Realtime

De centrale rol die het mainframe bij Wehkamp inneemt heeft meer te maken met de leeftijd van dit bedrijf dan met de staat van de ict. De relatie met Bull gaat langer terug dan Krahé zich kan heugen. “We hebben hier al een mainframe sinds de Batavieren de rivier overstaken. Als je kijkt naar alles wat we hier hebben gemaakt, dan is het mainframe nog steeds het hart voor het vastleggen van informatie. Het voice response systeem Jimmy en het internet zijn tegen het mainframe aangeplakt.”

“We zien heel langzaam wel dingen van het mainframe naar de omliggende systemen verdwijnen,” zegt Krahé, “bijvoorbeeld naar het Total Relation Center (TRC).” Dit relatief nieuwe klantcontactcenter is gebouwd op Unix, Oracle en Websphere, en is aan de achterkant met het mainframe verbonden. “We zien daar steeds meer integratie van de verschillende kanalen. Dat betekent dat er ook steeds meer in het TRC wordt vastgelegd.”

“Het mainframe is batch-georienteerd, niet realtime. We wisten vroeger dus niet of een klant die ons belde ook al op een andere manier een bericht had gestuurd. Nu kunnen we dat wel in één keer zien. Uiteindelijk zullen alle klantactiviteiten in het TRC worden ondergebracht. Op dit moment gaan bijvoorbeeld de retouren nog rechtstreeks via het mainframe.”

Laatste

Hoewel het mainframe bij Wehkamp in de toekomst dus wel zal verdwijnen, gaat dit volgens Krahé nog wel even duren. “We zijn een retailer. Alles is gericht op onze klanten. Dat betekent dat kortetermijnprojecten altijd voor gaan. We gaan nog wel even door met het mainframe, anders hadden we ook geen nieuwe gekocht. Het duurt, vermoed ik, nog jaren voordat we er echt afscheid van nemen.”

Toch denkt Krahé dat dit het laatste mainframe is dat Wehkamp heeft aangeschaft. “We nemen de tijd voor de ontmanteling van onze applicaties en de migratie daarvan naar het TRC.” In totaal heeft Wehkamp nog vierduizend toepassingen op het mainframe draaien. “En we zijn al aan het saneren geweest.” Een van die applicaties is de inkoop. “Waarom zou je dat niet door een standaardpakket kunnen vervangen – bijvoorbeeld op Linux of Unix met Oracle – eventueel aangevuld met wat maatwerk? Nu hebben we allemaal zelfgebouwde Cobol-applicaties. We gebruiken tenslotte ook AIX met Oracle voor onze warehousing.”

Voor het personeel zal het in ieder geval geen probleem zijn. “Op het mainframe zitten twee echte mainframebeheerders, drie productiebeheerders en meerdere applicatiebeheerders. Een van die mainframebeheerders werkt hier tegen die tijd niet meer. Die gaat voor die tijd met pensioen. De anderen worden nu al vaker ook op andere zaken ingezet, bijvoorbeeld op het beheer van de Legato back-up omgeving.”

Internet

Sowieso kan elke techneut binnen Wehkamp zijn hart ophalen. Het bedrijf heeft altijd met de laatste technologische ontwikkelingen mee willen doen en daarom veel zelf gebouwd. “Voor een retailer hebben wij onze ict behoorlijk voor elkaar”, zegt Krahé. “We hebben de afgelopen jaren heel wat slagen gemaakt, zijn verschillende vernieuwingen en veranderingen doorgegaan.”

De belangrijkste ontwikkeling was natuurlijk de opkomst van internet. “Wehkamp is in 1995 met internet begonnen,” zegt Krahé. “We gingen toen wel gelijk van start met een verbinding van 2 Megabit. Nu, 11 jaar later, loopt ongeveer zeventig procent van onze omzet over internet.” Om aan te geven hoe snel dat vooral de laatste jaren is gegaan: het is nog maar een jaar geleden dat Wehkamp het keerpunt van vijftig procent bereikte. “Toen wij begonnen met internet was het niet meer dan een speeltuintje in een achterbuurt. Nu is het de Efteling. En we willen Disneyworld worden, met complete virtuele winkelstraten. In tegenstelling tot veel andere internetbedrijven hebben we onze logistiek goed voor elkaar. In 2001 hebben we nog de logistiekprijs van Nederland gewonnen.”

De opkomst van internet is voor Wehkamp echter veel meer geweest dan een extra kanaal. Het heeft het bedrijfsproces fundamenteel veranderd. “Vroeger hadden we twee dikke ploffen per jaar, een in december/januari en een in juni/juli.” Hij doelt daarmee op de dikke Wehkamp-catalogus die elk half jaar bij een groot deel van de Nederlandse huishoudens op de mat terechtkwam. “Nu komen we elke maand met een veel minder dikke plof, meer gericht op de actualiteit en bedoeld als aanjager voor het internet. Dat vraagt om een hele andere manier van werken. Vroeger was de informatie leidend, nu is dat internet.”

Goed huwelijk

Dat het nieuwe systeem waarschijnlijk het laatste mainframe is dat het bedrijf zal gebruiken, heeft dus vooral te maken met veranderingen bij Wehkamp zelf. Van de problemen bij Bull zegt Krahé geen last te hebben gehad. Deze leverancier concentreerde zich de laatste jaren vooral op de Franse thuismarkt. “De relatie met Bull is al bijna vijftig jaar oud. Ik heb met hen te maken gehad als projectmanager, als lijnmanager en als beheerder. Net als in een goed huwelijk zijn er wel eens woorden geweest, maar uiteindelijk zijn we er al altijd uit gekomen. Zij zijn voor ons een belangrijke partner, die met ons meedenkt. Nu Bull Nederland een zelfstandige entiteit is geworden, zal dat alleen maar beter gaan.”

Hoewel Wehkamp de eerste in Nederland is met een Bull Helios-systeem, heeft Krahé alle vertrouwen in het team dat de installatie zal verzorgen. “Er staan nog een paar Bull-systemen in Nederland, maar wij zijn de eerste met een Helios. In België zijn er inmiddels wel een vijftal in gebruik, en in de Verenigde Staten nog meer. De mensen die de systemen in België hebben neergezet, zullen ook de onze voor hun rekening nemen. Dat komt dus wel goed.”

Ook voor Krahé zelf is dit een gemakkelijke klus. “Dit is een technisch project. Groot voordeel is dat we niets aan het oude mainframe hoeven te veranderen, voordat we de nieuwe in gebruik kunnen nemen. Je verstiert dus niets aan de oude omgeving. Het is een kwestie van hardware, software en applicaties opbouwen. Daarna kunnen we de data overzetten en gaan testen.”

Dat testtraject bestaat uit drie onderdelen: een functionele acceptatietest, een gebruikersacceptatietest en een productieacceptatietest. “Daarvoor moeten testplannen geschreven worden. Als die eenmaal in orde zijn, dan moeten we alleen nog een keer een datum prikken om over te gaan.”

Het echte sleutelwerk gebeurt bij Wehkamp altijd in de nacht van zaterdag op zondag van half één tot zes uur ‘s ochtends. De overstap naar het nieuwe mainframe zou dus in het weekend moeten gebeuren. Voor het front-end is dat geen probleem. “De TRC kan draaien zonder de mainframebatches. We moeten alleen zorgen dat de overstap niet samenvalt met grote retail-acties. We hebben bijvoorbeeld regelmatig korting-vier- of vijfdaagsen. Dan moeten we vooral niet aan onze systemen rommelen.”

“Het is in ieder geval erg plezierig dat we onze nieuwe hardware en software ernaast kunnen opbouwen en testen. Daarna is het alleen nog een kwestie van het goede moment uitzoeken. Dat doen we samen met de ‘business’, de stuurgroep en de ‘program board’.” Wat Krahé betreft vinden in augustus de migraties plaats en gaan ze in september het testtraject in. Dat betekent dat het nieuwe systeem begin oktober operationeel kan zijn. “Het zou echt kicken zijn als de gebruikers daar helemaal niets van zouden merken.”