Al jarenlang wordt geroepen dat mainframes uit het it-landschap verdwijnen. Toch bestaan ze nog, en over twintig jaar zullen ze er ook nog zijn. Met deze wetenschap staan organisaties voor een aantal uitdagingen om de data in het mainframe beschikbaar te maken en te houden.
Dat het mainframe nog steeds een plek heeft in de it-architectuur is opmerkelijk. Lange tijd leek het immers op zijn laatste benen te lopen, om een aantal redenen. De compleet eigen architectuur maakt het lastig mainframes verder te ontwikkelen. Dat is in deze tijd van snel veranderende gebruikerswensen een heikel punt. Ze vereisen specialistische programmeertalen voor applicaties en databases. Die zijn veelal jaren geleden handmatig ontwikkeld. De programmeurs die daar destijds bij betrokken waren, hebben vaak het bedrijf verlaten. Het aanpassen of doorontwikkelen van de applicaties is niet onmogelijk, maar wel kostbaar en tijdrovend. Een ander knelpunt is het vinden van gespecialiseerd mainframepersoneel. Dat is schaars. Het inkopen van kennis is daardoor een kostbare aangelegenheid.
Veiligheid
Er wordt dan ook al lang geroepen dat mainframes verdwijnen uit het it-landschap. Toch bestaan ze nog steeds. Ondanks alle ontwikkelingen op it-gebied is al deze jaren geen enkel platform erin geslaagd de betrouwbaarheid van mainframes te evenaren. Mainframes zijn nagenoeg de veiligste manier van data-opslag en ze hebben een beschikbaarheid van bijna 100 procent. Voor veel grote organisaties is de veiligheid cruciaal. Vorig jaar kwamen verhalen naar buiten van Amerikaanse creditcardmaatschappijen die gevoelige en persoonlijke informatie van klanten verloren. In een van die gevallen vielen de gegevens in handen van hackers door een worm op een Microsoft Windows Server. Financiële instellingen hebben dergelijke kwesties nooit meegemaakt met hun mainframes. Veel organisaties herzien dan ook hun dataverwerkingprocedures. Hierbij richten ze zich veelal op het centraliseren van data in een beveiligde (mainframe)omgeving.
Naast de betrouwbaarheid is er een financiële reden waarom organisaties nog geen afscheid hebben genomen van het mainframe. Vaak hebben ze enorme investeringen moeten doen die niet snel afgeschreven zijn. Daar komt bij dat het migreren vanaf een mainframe nog veel extra kosten met zich mee zou brengen.
De rol van mainframes is naar verwachting de komende twintig jaar nog niet uitgespeeld. Ook worden nieuwe toepassingen in gebruik genomen op dezelfde hardware, maar onder besturing van een nieuw besturingssysteem (Linux). Met dit in het achterhoofd moeten it’ers een manier zoeken om alle mainframedata beschikbaar te maken en te integreren met toepassingen op andere platformen. Mainframes bevatten in sommige sectoren naar schatting 80 procent van de essentiële bedrijfsdata, waar grote aantallen informatiegebruikers gebruik van maken. Voor hun werkzaamheden zijn zij afhankelijk van een tijdige, snelle ontsluiting van de gegevens. Ontwikkelingen op het gebied van bi (business intelligence) en ‘compliance’, en de wens om een beter beeld van de klant te krijgen stellen steeds hogere eisen aan snelle beschikbaarheid van kwalitatief juiste gegevens.
Flexibiliteit
De extractie van mainframedata gebeurde oorspronkelijk middels handmatig programmeerwerk. Zelfs met gekwalificeerd personeel is dat een tijdrovende, kostbare en risicovolle taak. Bovendien zijn de resultaten broos, vergankelijk en niet schaalbaar. Tegelijkertijd is het lastig wijzigingen door te voeren en dingen aan te passen. Dat zijn nu juist voorwaarden om als organisatie te kunnen voldoen aan de continu veranderende informatiewensen van de eindgebruiker. Het feit dat veel applicaties hun eigen programmeertaal hebben (bijvoorbeeld Ideal voor Datacom-applicaties, ADS bij IDMS-applicaties en Natural in Adabas-applicaties) verhoogt de complexiteit. Sommige organisaties hebben handmatig tot honderden interfaces en data-extractieprogramma’s ontwikkeld om te voldoen aan de eisen van de gebruikers.
Nieuwe ontwikkelingen en toepassingen op het gebied van bi, webservices en ‘compliance’ vereisen nu een nieuwe benadering van mainframegegevens. Waar het voorheen vooral draaide om data-extractie, gaat ook datasynchronisatie een steeds belangrijkere rol spelen. Gegevens die via onlinesystemen worden verwerkt, moeten worden doorgestuurd naar de applicaties op het mainframe om de consistentie van gegevens te waarborgen en omgekeerd.
Door de veranderende gebruikerseisen moeten organisaties goed kijken naar manieren om hun mainframedata snel, betrouwbaar en voor iedereen beschikbaar te maken. Ze moeten een oplossing zoeken waarbij ze voordeel kunnen halen uit de betrouwbaarheid, veiligheid en prestaties van het mainframe, maar tegelijkertijd de flexibiliteit krijgen om snel te reageren op veranderde omstandigheden of nieuwe bedrijfsbehoeften. Een specifieke laag voor dataservices in de softwarearchitectuur biedt een oplossing. Deze dataservices zorgen voor universele functionaliteit op het gebied van toegang tot en inspectie, synchronisatie en kwaliteit van gegevens, onafhankelijk van het platform waarop die zich bevinden.
Beren op de weg
De ‘status aparte’ die het mainframe heeft ingenomen in de it-architectuur maakt dat het doorvoeren van veranderingen de nodige weerstand oproept. De mainframemedewerkers zullen tegenstribbelen uit angst dat data-integratie op het platform de veiligheid van het mainframe nadelig beïnvloedt. Het is dan ook zaak om draagvlak te creëren bij het hogere management. Een grotere betrouwbaarheid van de data en het verkleinen van risico’s zijn aspecten die voor een organisatie hoog op de agenda staan in het kader van regelgeving. Met het toenemende belang van inzicht in de herkomst van data is de beschikbaarheid en veiligheid van de informatie een belangrijk punt. Een datapakhuis op het mainframe bijvoorbeeld biedt soms meer zekerheid dat de organisatie kan voldoen aan reguleringeisen. De keuze daarvoor moet echter een bedrijfseconomische zijn, en niet een technische.
Verder kan de beperkte kennis van mainframes nog wel een barrière vormen, maar door alle dataservices te isoleren in een aparte laag is het mainframe net als ieder ander systeem in de it-infrastructuur te benaderen.
Het ziet er niet naar uit dat de vloedgolf van mainframedata snel minder zal worden, maar met de juiste manier om data te benaderen en te ontsluiten, zal de it deze vloedgolf perfect kunnen weerstaan.
Bert Oosterhof, Informatica
