Het omstreden wetsvoorstel voor patenten op software heeft veel stof doen opwaaien. Uiteindelijk is dat voorstel gesneuveld, maar het streven naar softwarepatenten niet.
Een spagaat die dwars door alle kampen heengaat”, zo omschrijft Sjerp van der Vaart, directeur Bureau Europees Parlement, het softwarepatentendebat. In 2005 sneuvelde een voorstel om gecomputeriseerde uitvindingen inclusief de software te patenteren. De hoop is nu gevestigd op een nieuw overkoepelend wetsvoorstel waarin software als onderdeel wordt opgenomen.
Met de afwijzing van het omstreden wetsvoorstel kwam een einde aan een gepassioneerd debat dat drie jaar had geduurd. Terwijl het voorstel niets anders beoogde dan de praktijk die reeds lange tijd gaande is bij het Europees Octrooibureau te integreren in EU-wetgeving. “Op dit moment zijn dertigduizend softwarepatenten geregistreerd bij het Europees Octrooi Bureau”, aldus Van der Vaart.
“Maar het is een grijs gebied. Er zijn twee mogelijkheden om in Europa een octrooi aan te vragen. Via het Europees Octrooibureau dat geen instelling is van de Europese Unie of via nationale octrooibu-reaus. Het softwarepatentwetsvoorstel moest zorgen voor een harmonisatie van de nationale wetten binnen de 25 lidstaten van de Europese Unie. Zonder die wet blijven interpretatieverschillen bestaan over wat patenteerbaar is en wat niet.”
Kwaad bloed
Dat het voorstel het niet haalde had vooral te maken met grote verschillen in de visie op het softwarepatent en problemen tussen de EU-instellingen, aldus Van der Vaart. “Het is een discussie die dwars door de partijen heenloopt. Ook het bedrijfsleven is verdeeld.” Het oorspronkelijke wetsvoorstel betrof uitvindingen waarin gebruik werd gemaakt van software.
“Een meerderheid van het Europees Parlement vond de definitie te ruim. Vervolgens kwamen er heel veel amendementen van parlementsleden die de patenteerbaarheid van software wilden inperken. De raad van ministers negeerde vervolgens alle amendementen. Dat heeft kwaad bloed gezet.”
Gemeenschapsoctrooi
De Europese Commissie komt nu niet meer met een nieuw voorstel voor softwarepatenten. De oplossing moet komen van het gemeenschapsoctrooi. Een Europese octrooiwet waarmee nuanceverschillen tussen octrooien in het ene land en het andere verdwijnen. Duidelijke rechtsregels waar ook softwarepatenten van kunnen profiteren. Over dat gemeenschapsoctrooi wordt echter al dertien jaar gepraat.
Is het softwarepatent misschien te complex voor de Europese Unie? “Het ontbreken van een Europese octrooiwet is eigenlijk schandalig. Maar er zijn lichtpuntjes. De dienstenrichtlijn, de wetgeving die het mogelijk maakt om overal in Europa je beroep te kunnen uitoefenen, ligt minstens zo gevoelig als de discussie rond softwarepatenten. Duizend amendementen werden er ingediend. Het eindresultaat werd overgenomen door de raad van ministers. Het kan dus wel.”