We zien Nederland graag als een kenniseconomie nu we zelfs in de logistiek niet meer vooroplopen. Innovatie komt echter vaak van jonge honden die vanuit hun (technische) studie een eigen bedrijf beginnen en zo een nichemarkt veroveren. De animo om vanuit het niets een bloeiend bedrijf op te starten lijkt sterk verminderd. Om dat tij te keren moeten de universiteiten en hogescholen meer aandacht besteden aan ondernemerschap en moeten geldschieters meer risico nemen.
Tijdens de Benelux Tech Tour, waar durfinvesteerders en jonge bedrijven elkaar ontmoetten, herhaalde prof. drs. Marco Waas, decaan bij de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen nog eens wat hij eerder bij zijn intrede aan de TU Delft al had uitgesproken. “Er is sprake van een aardverschuiving in de economische machtsverhoudingen. We moeten wakker worden uit de droom dat de opkomst van landen als China voor ons alleen een grotere afzetmarkt zou betekenen. We moeten ons realiseren dat de research and development van producten ook daarheen zal verhuizen. Als we niet willen eindigen als één groot Madurodam voor Chinese toeristen, zullen we voorop moeten lopen met technische ontwikkelingen.”
Meer ambitie
Hij meent vooral dat Nederlandse studenten meer ambitie moeten tonen. Nu staren ze zich volgens hem nog te vaak blind op banen bij de grote multinationals als Shell, maar ze moeten volgens Waas veel vaker bewust nadenken over het opstarten van innovatieve, eigen bedrijven. Om dit te ondersteunen is de TU Delft gestart met een project om studenten te trainen in het beginnen van een eigen bedrijf. Volgens Waas betekent dit dat er de komende jaren mogelijk vijftig starters de markt opgaan via de Young Entrepreneurs Society Delft.
“Wat ik opvallend vond tijdens de presentaties van de verschillende innovatieve bedrijven, is dat de meeste Nederlandse bedrijven minder agressief en ambitieus waren qua omzetontwikkeling dan hun Belgische collega’s”, vertelt Floris van Alkemade, partner bij investeerder Solid Ventures uit Amsterdam. “Er waren overigens best een aantal aardige voorstellen. Zo waren er twee bedrijven in de mobiele sector en een aantal met financiële software die innovatieve ideeën presenteerden. Zij durfden weliswaar boven de verwachte marktgroei te mikken, maar nergens hoorde je dat ze elk jaar wilden verdubbelen. Het lijkt wel of deze ondernemers een gedurfde visie missen. Ze konden bijvoorbeeld niet goed duidelijk maken waar ze over een jaar of vijf met hun onderneming wilden staan. Misschien is het wel zo dat de Nederlandse ondernemers extra hard zijn geraakt door het instorten van de internetbubbel en dat ze worden aangekeken als ze té ambitieus zijn. De balans is hierbij naar mijn mening wat naar de conservatieve kant doorgeslagen.”
Dubbelcijferig
Van Alkemade zat zelf in de selectiecommissie van de Benelux Tech Tour. Volgens hem waren er wel degelijk innovatieve inzendingen, maar ontbrak het deze jonge startups nog aan een daadwerkelijk product. “Ze zaten ook vaak in een segment waar vooral de grote Amerikaanse investeerders twijfels bij hadden. Die zeiden in die gevallen vaak dat er in de VS al genoeg bedrijven zijn die al verder waren. Toch zit er ook in deze groep nog niet genoeg ambitie. Misschien is het zo dat ze denken dat ze niet de financiering vinden om een hoog ambitieniveau te realiseren. Daar ligt voor ons als investeerders dus nog een belangrijke taak. Het is de kunst te kijken of er dubbelcijferige groeimogelijkheden zijn wanneer er net iets meer geld in wordt gestopt. Wij moeten als geldschieters meer aandacht hebben voor de leuke bedrijven, met de goede ondernemers in de juiste segmenten om te zien of wanneer we iets meer investeren, een startup sneller tot wasdom kan komen.”
World dominance
Hans Ruigrok van Human Inference kijkt terug op een waardevolle Tech Tour. “We hebben daar goede contacten opgedaan”, zegt hij. “Anders dan sommige anderen hebben wij al een winst van zo’n 15 miljoen dollar laten zien, dus zijn we niet echt een startup. Daarom zijn we met name voor de wat grotere financiers aantrekkelijk geworden. Die vindt je overigens voornamelijk in het buitenland. Zo is er interesse vanuit de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Binnen Nederland is de wereld van het grote geld maar mondjesmaat aanwezig.” Human Inference wil een nieuwe financieringsronde vooral gebruiken om snel internationaal te groeien en het bedrijf steviger internationaal neer te zetten. Hij vindt dan ook dat het met het genoemde gebrek aan ambitie wel meevalt. “Je moet wel een beetje met je voeten op de grond blijven. Ik heb wel een paar verhalen gehoord waar men van bijna niets naar dubbele groeicijfers wil, maar dat is niet realistisch. Een meer gematigde groei past ook beter bij een gematigde kostenstructuur. Het zijn alleen maar de opportunisten die snel willen verzilveren. Het begrip ‘world dominance’ is wat dat betreft ouderwets en niet meer van deze tijd!”
Calvinistisch
Hans Brons van iRex, voortkomende uit Philips, heeft zich ook verbaasd dat er op de Tech Tour bedrijven rondlopen die al een jaar of tien meedraaien en nog steeds een zeer bescheiden groei laten zien. Brons: “Als dat de top moet zijn van wat op dit moment aan het starten is, lijkt er inderdaad een gebrek aan ambitie. Met name het uitstralen van het hebben van een fantastisch wereldidee en de wereld als speelveld hebben, hoor je hier weinig. Hans Jurgen Smitz van Mangrove Capital Partners gaf het al aan. Hij meent dat het waarschijnlijk cultureel bepaald is en dat we toch wat conservatief en calvinistisch zijn. Het is ons toch aangeleerd de lat niet al te hoog te leggen, want daar kan je alleen maar op afgerekend worden. Je merkt dat ook als je met Amerikaanse partijen in gesprek bent. Zij hebben het al heel snel over het veroveren van de wereld. Wij komen zelf voort uit Philips en de wereld is voor ons altijd al het speelveld geweest. Daarom durven wij misschien wat ruimere doelen te stellen.”
Overperformance
Veel van de startups ontspruiten uit de hoofden van technici. Brons meent dan ook dat deze het extra moeilijk hebben om hun ideeën goed en overtuigend voor het voetlicht te brengen. “Die kiezen toch meer voor de zekere kant en gaan voor ‘underpromise & overperformance’. Dat is toch ook wel weer wat de durfinvesteerders zelf uitlokken. Ze houden er zelf ook niet van dat je keer op keer met verrassingen komt. Ze mogen dan wel roepen dat we ambitieuzer moeten zijn, maar dat vertaalt zich natuurlijk toch altijd naar hogere getallen en grotere risico’s. Als je dat vervolgens niet waarmaakt, wordt je dubbel en dwars afgerekend. Dat blijft een zekere contradictio.”
