De felle concurrentie tussen KPN en de kabelbedrijven heeft de consument geen windeieren gelegd. De scherpe prijzen voor breedbandinternet hebben geleid tot een explosieve groei van het aantal aansluitingen. De volgende ronde in de concurrentieslag is er een van schaalvergroting. Dat werpt zijn schaduwen vooruit: Casema en Essent Kabelcom zijn in de etalage gezet. Bernard Dijkhuizen, algemeen directeur van Essent Kabelcom, geeft een rondleiding door het landschap van glas, koper en coax.
De afspraak om Bernard Dijkhuizen te interviewen is al lang geleden gemaakt. Vier dagen voordat het zover is maakt energiebedrijf Essent bekend dat het zijn kabeldochter Kabelcom gaat verkopen. Dijkhuizen besluit het interview gewoon door te laten gaan. We spreken af niet over de verkoop zelf te praten, en daar houden we ons redelijk aan. Het algemene beeld van de telecomwereld en de kabelbedrijfstak dat hij in dit gesprek schetst, biedt echter een goede achtergrond voor het financiële nieuws over Casema en Kabelcom dat over enige tijd wel zal loskomen.
Concurrentie
Wilt u voor ons het huidige landschap van koper en coax schetsen waardoor de aankondiging van enkele dagen geleden wat beter in perspectief komt te staan?
Bernard Dijkhuizen: “Al vele jaren vindt in de telecomwereld de best denkbare concurrentie plaats tussen twee infrastructuren: die van KPN en die van de kabelmaatschappijen. Die concurrentie heeft er voor gezorgd dat goede producten en diensten tegen een lage prijs beschikbaar zijn gekomen voor de consument, en heeft de snelle penetratie van breedband veroorzaakt, waarmee Nederland nu tot de top in de wereld behoort. En dat alles dankzij de acceptabele prijs voor breedband-internettoegang die we in Nederland hebben dankzij de concurrentie.”
“Dus twee concurrerende infrastructuren, dat werkt. Maar KPN is daarbij in het voordeel; zij hebben landelijke dekking en dus schaalvoordelen. Het lijkt duidelijk dat het in de kabelwereld ook tot schaalvergroting moet komen. Het in de verkoop doen van Casema is de ‘trigger’ geworden. Dat is een potentiële aanleiding om tot verdere consolidatie te komen in de telecomwereld. Voor ieder van de partijen is dit het meest logische moment een rol te spelen in dit proces.”
“Die nuchterheid heeft er bij Essent Kabelcom altijd ingezeten en die leeft ook in het bedrijf. De reacties van afgelopen vrijdag (toen het bekend werd dat Kabelcom in de verkoop zou gaan) tot nu toe van het personeel zijn steeds geweest: dit is een logische volgende stap, die goed is voor de toekomst van de bedrijfstak.”
Schaalvergroting
Dat klinkt wel erg opofferingsgezind.
“Nee, het gaat om onze klanten, om de producten en diensten die wij ze aanbieden. Daarvoor heb je een sterke concurrent nodig naast KPN. Of het nu kabel is of twisted pair, technologie op zich is nooit de basis voor een effectieve concurrentie.”
Waarom niet zelfstandig doorgaan?
“Wij geloven dat voor een blijvend succesvolle concurrentie schaalvergroting essentieel is. Er moeten nu bewust stappen gezet worden om ons mannetje te staan in de concurrentieslag.”
Kan Essent niet de kern worden van de consolidatie die u noodzakelijk acht?
“Nee, dat is niet het geval. Essent is een uit fusies ontstaan energiebedrijf. Wij zijn als Essent Kabelcom een fundamenteel ander bedrijf, een telecombedrijf. We worden al een tijdlang zoals dat in het Engels heet ‘at armslength’ bestuurd. We krijgen de ruimte om te opereren. Maar dat impliceert niet dat we in Essent de kern kunnen worden van een groot telecombedrijf. Essent wil niet groter groeien in de telecom.”
Eigen regio
Is de inzet van de concurrentie hoger geworden? En de strijd harder?
Op de exploderende markt van breedbandinternet is de strijd al jaren heftig. Breedband kent op dit moment een snellere marktpenetratie dan indertijd de mobiele telefonie. Er wordt heftig geconcurreerd; het was het eerste strijdtoneel tussen KPN en de kabel. Ik dacht dat ik wel wat gewend was uit mijn tijd bij Libertel, maar dit gaat nog veel sneller. Inmiddels is het strijdperk meer verplaatst naar internettelefonie en de volgende clash gaat over digitale televisie.”
“Om goed mee te kunnen heb je meer schaal nodig: meer spierballen, meer marktaandeel. Kabelondernemingen kunnen alleen concurreren waar hun vaste infrastructuur ligt. Het blijven gescheiden bedrijven met elk hun afzonderlijke eigenaren, hun eigen regio en hun eigen infrastructuur. En dan hadden we natuurlijk net als Wannadoo en Tiscali aan DSL kunnen beginnen, maar dat blijft toch een moeilijk verhaal over de infrastructuur van KPN.”
Verschillende eigenaren
Waarom kunnen de kabelbedrijven niet over hun eigen schaduw heenspringen?
“Elk kabelbedrijf heeft veel stappen gezet in een positieve richting: blijvend en op lange termijn. Maar zij hebben verschillende eigenaren die het maar moeilijk vinden hun netwerken met elkaar te delen. Elk heeft ook zijn eigen beleid en maakt soms technische keuzes die samenwerking moeilijk maken. En de eigenaren voelen weinig voor desinvesteringen. Het komt er dus niet uit. Er moeten nu knopen doorgehakt worden en keuzes gemaakt.”
“Of er een kans is dat de kabelondernemingen aaneengesloten worden? De toekomst zal het uitwijzen. De klant zou er in ieder geval wijzer van worden. Die is gebaat bij krachtig opererende, sterke partijen die met elkaar concurreren. Dat heeft breedbandinternet wel bewezen. Een krachtig bedrijf heb je ook nodig om te investeren in de toekomst, ik denk met name aan HDTV en het naar je infrastructuur halen van de best denkbare ‘content’. Ik zei het al eerder: de best denkbare diensten voor de klanten tegen een attractieve prijs. Gezamenlijk heb je daarbij de beschikking over méér inkoop-power. Dan heb je een bredere basis voor de noodzakelijke investeringen.”
Maakt het u nog iets uit dat Kabelcom wellicht in buitenlandse handen komt?
“Het belangrijkste is dat het bedrijf in Nederland blijft opereren. Ook als het een beursgenoteerde onderneming wordt, is dat niet in het nadeel van de klant in Nederland. De ‘BV Nederland’ moet er voor zorgen dat de heilzame concurrentie tussen de infrastructuren wordt gecontinueerd. Daarin speelt de overheid via de NMA een rol; die moet er voor zorgen dat niet alle infrastructuur in handen komt van één eigenaar. Sterke partijen moeten geconsolideerd worden, zodat de concurrentie gewaarborgd is. Er zijn een hoop partijen geïnteresseerd en de uitkomst is volstrekt ongewis.”
Hoe staat u daar in?
Met een grijns: “Ik sta daar in als de baas van een van de spelers.”
Klantenonderzoek
In uw presentatie op het jaarcongres Kabel in de 21e eeuw hield u een warm pleidooi voor de verlangens van de afnemer van kabeldiensten. Wat vindt die bijvoorbeeld van triple play?
“Wij doen bij Essent veel onderzoek naar onze klanten. Velen van hen blijken de combinatie van televisie, telefoon en internet in pakketten van veel verschillende aanbieders als verwarrend te ervaren. Die combinaties vinden ze maar moeilijk vergelijkbaar, zowel tussen de aanbieders als binnen het aanbod van een aanbieder. Ze zien door de bomen het bos niet meer. Daar komt nog bij dat er in de wereld van de combi-aanbiedingen veel geroepen wordt, maar niet altijd geleverd.”
“Het gaat er om de diensten op een heldere manier te communiceren en te leveren wat je hebt beloofd. Natuurlijk staat het gemak voorop als je maar één leverancier hebt, één rekening en één servicedesk. We moeten echter niet vergeten dat het voor de klant bijzonder spannend is, die combinatie van veranderingen. Die raakt zijn vertrouwde leveranciers kwijt en vertrouwt het nieuwe nog niet genoeg. Dat contrasteert nogal met onze eigen verkoopverhalen in deze branche.”
“Toch gaan we die kant wel op: door een combinatie van diensten is de consument tegen een aantrekkelijke prijs in één keer klaar. Het zal een soort product worden waar je niet over na hoeft te denken, net zoals elektra en gas.”
Wat is de reactie van de markt hierop?
“Er is een groeiend aantal mensen dat zegt interesse te hebben in een combinatie van telefoon met televisie en/of internet. Niet direct het complete play, maar wel multiplay: beginnen met twee diensten. Vooral de combinatie van telefoon met een ander product lijkt aan te slaan. Dat komt absoluut omdat we telefonie kunnen aanbieden tegen een scherpe prijs.”
HDTV
Bent u ook klaar voor HD-televisie over de kabel?
“Essent Kabelcom is klaar. De HD set-top boxes van Samsung leveren we al, dat is een HDTV decoder/receiver. Na de zomer volgen de PVR’s, de personal video recorders. Daarmee wordt de kijkervaring echt verrijkt. Bewust kijken, selectiever kijken wordt de trend en deze opvolger van de videorecorder zorgt ervoor dat de kijker niet meer gebonden is aan één uitzendmoment. Kijken wordt dus gepersonifieerd.”
“Wij zijn er vroeg bij met deze oplossing. We hebben de zaak uitvoerig getest in intensieve samenwerking met onze leverancier, en er is bij onze oplossing zo veel mogelijk gebruik gemaakt van marktstandaards. De Samsung-box is eenvoudig aan te sluiten op het netwerk. Als zou blijken dat er veel vragen van onze klanten komen om support, dan hebben we echt iets verkeerd gedaan.”
100 Megabit/sec
Is uw kabelnetwerk klaar voor multiplay?
“Het is duidelijk dat het voor zowel KPN als de kabelbedrijven een behoorlijke uitdaging is. KPN is bijvoorbeeld nog aan het worstelen met televisie. Buiten kijf staat dat wij een moderner netwerk hebben dat beter geschikt is voor de nieuwe ontwikkelingen. Wij komen met glasvezel tot dichter bij de huizen dan KPN: maximaal 300 meter voor de kabel, maximaal 1500 meter voor KPN.”
“De laatste paar honderd meter gaan bij kabelbedrijven over coax. We hebben in Boxmeer een test gedaan waarbij we tot 10 megabit/sec symmetrisch kwamen (downstream én upstream). En we zijn een grotere test aan het voorbereiden waarbij we tot 100 megabit willen komen. Ons kabelnetwerk is dus nog steeds toekomstvast.”
Er is dus weinig reden om fibre to the home aan te leggen?
“Dat gemeenten investeren in fibre to the home is echt te vreemd voor woorden. Dat moet je aan de marktpartijen overlaten. Initiatieven als Amsterdam Citynet lopen vooruit op technologische vernieuwingen en (vooral) op de komst van nieuwe diensten. Samengevat is fibre to the home niet nodig, kost het veel overheidsgeld en kunnen KPN en de kabelaars het ook. Ook zonder glas in huis loopt de bandbreedte waarover onze kabelklanten beschikken gestaag op.”
