Gemeenten ‘stuffen’ met XML

Voor het berichtenverkeer in gemeenteland is er een nieuwe versie van het Standaard Uitwisselings Formaat, oftewel Stuf. Deze versie 2.04 is verrijkt met diverse XML-technieken, zoals SOAP, XSD-schema en WSDL, en gaat dan ook als Stuf XML door het leven.

Stuf 2.04 is een generieke standaard die voor willekeurige beleidssectoren gebruikt kan worden. Dit uitwisselingsformaat specificeert zelf geen concrete berichten. Het is een template-definitie. De standaard geeft aan hoe berichten worden gedefinieerd en hoe ze worden uitgewisseld. De nadruk ligt op de structuur oftewel de syntax van berichten.

Wil een gemeente met een collega-gemeente of met een andere overheidsorganisatie gegevens uitwisselen, dan zal een ontwerper of opsteller van het bericht eerst een ‘gfo’ (gemeentelijk functioneel ontwerp) moeten uitkiezen als leidraad bij het specificeren van berichtdefinities. Een gfo is ‘niets anders’ dan een entity-relationships diagram (E-R-diagram; een bekend begrip uit de databasewereld). Dit is een modelleringstechniek om informatiestromen in concepten te vangen. Stuf zet zo’n datamodel vervolgens om in een bericht.

Er bestaan gfo’s voor verschillende beleidsdomeinen binnen de gemeenten, zoals vastgoed, WOZ-taxaties, burgerzaken, geo-informatie, rioleringen, grof vuil et cetera. Voor elke sector kan de opsteller een berichtenschema ontwerpen in een XML Schema Definitie (XSD)-document. “Gemeenten werken in heterogene it-omgevingen met uiteenlopende informatiestromen”, benadrukt Henri Korver van Egem, een programmabureau van Ictu voor gemeentelijke vraagstukken rond informatievoorziening, e-dienstverlening en organisatieontwikkeling.

“Om daarin structuur aan te brengen, worden E-R-diagrammen gebruikt. Voor het uitwisselen van data is vervolgens een standaard als Stuf nodig. Ik vergelijk Stuf wel eens met een Senseo-apparaat: een koffiemachine waarmee via een standaardmethode verschillende soorten koffie kan worden gezet.”

Paraplu

Een belangrijke sector waarvoor Stuf is ingevuld en beschikbaar gesteld, is die van de gemeentelijke BasisGegevens (Stuf-BG 2.04). Stuf 2.04 en Stuf-BG 2.04 maken het mogelijk om basisgegevens tussen de verschillende automatiseringssystemen binnen een gemeente en in de keten uit te wisselen. Een voorbeeld hiervan is het Paraplu-project van Amsterdam waar de Gemeentelijke BasisAdministratie en het vastgoedsysteem worden ontsloten en gemoderniseerd door middel van Stuf 2.04. Andere voorbeelden zijn de Waarderingskamer voor het uitwisselen van WOZ-taxaties, en het ministerie van VROM (voor zowel in de landelijke voorziening van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen als in de uitvoering van de Wet Kenbaarheid Publiekrechtelijke Beperkingen).

Door de systemen aan elkaar te koppelen kunnen burgers en bedrijven profiteren van een efficiëntere dienstverlening. Bovendien wordt voorkomen dat elke gemeente maatwerk moet ontwikkelen om de koppelingen tussen systemen te realiseren, aldus Egem.

Het komen tot een standaarduitwisselingsformaat voor binnengemeentelijk berichtenverkeer kent een lange voorgeschiedenis. De Vereniging voor Nederlandse Gemeenten voerde jarenlang overleg met de overheidsleveranciers om minder afhankelijk te zijn van hun software. Uiteindelijk zijn het (Getronics) PinkRoccade en Centric geweest die het initiatief tot de Stuf-standaard hebben genomen. Nu de definitieve versie van de Stuf 2.0-serie is vastgesteld, bouwen ook andere leveranciers, zoals Inter Access en Procura het uitwisselingsformaat in hun software in, vertelt Korver.