Een architectenbureau dat een ict-innovatieprijs wint, het zal menig it’er doen huiveren. Waar gaat het naar toe met het vak? Naar waar het hoort, zegt Aart Wijnen van De Twee Snoeken. Naar de mensen die er echte problemen mee oplossen. In dit geval: de bouwkundigen.
Eind jaren tachtig begon architectenbureau De Twee Snoeken zijn eigen software te ontwikkelen. En hoewel architectuur nog steeds hun belangrijkste activiteit is, werkt bijna twintig jaar later een derde van de drieduizend Nederlandse architectenbureaus met software van De Twee Snoeken Automatisering. De suite van bouwkundige producten bevat onder andere Normworm, een bouwfysisch toetsingsprogramma; Knaakbaak, een begrotingsprogramma voor aannemers en Woordpoort, voor het verwerken van bouwbestekken. Alle modules vormen inmiddels onderdeel van een groter project: Het Digitale Huis.
Prijs
De nieuwste toevoeging aan het Digitale Huis is de Digitale Dakkapel, dat in juni de PriceWaterhouseCoopers Innovator Award won. De Digitale Dakkapel is een applicatie waarmee burgers via internet een bouwvergunning kunnen aanvragen voor een dakkapel. De gemeente Haarlemmermeer werkt met de pilot. Aanleiding was een vraag van VROM, vanwege de veranderende regels wat betreft bouwvergunningen. Voor dakkapellen aan de achterkant van het huis is geen vergunning nodig en in het kader van regels schrappen, voor de voorkant straks wellicht ook niet meer. Een slecht idee, vindt directeur Aart Wijnen van De Twee Snoeken. “Je kan met een foute dakkapel je hele huis verknallen en dus ook het stedenbouwkundig beeld van een stad.” Het zijn niet de regels waar bedrijven bang voor zijn, maar willekeur. “Of iemand een vergunning krijgt om te bouwen hangt af van de hobby van ambtenaren. Heel veel regels zijn goed, die moet je niet afschaffen. Stel dat er voor de voorkant ook geen vergunning meer nodig is en je overbuurman laat een enorme dakkapel aan zijn huis zetten, zodat hij zo bij jou naar binnen kijkt. Dat wil je toch niet? Ik zeg: laat het over aan het bedrijfsleven. Wij onderwerpen al jaren alles aan de bouwfysische toetsen, wij weten hoe we dakkapellen moeten ontwerpen en bouwen. Maar wij zijn een bedrijf en dan zegt de overheid nee.”
Dakkapelletje aanvragen
Computable spreekt Wijnen in het ruime pand van De Twee Snoeken in hartje Den Bosch. “Hoe gaat het nu in zijn werk?” vraagt hij, “Je gaat naar een ambtenaar van het gemeentehuis en vraagt om alle regeltjes. Dan ga je een tekening maken, die leg je bij diezelfde ambtenaar neer en dan bid en smeek je dat hij wordt goedgekeurd. Als dat zo is, en dat hangt ook vaak af van het humeur van zo’n man, ga je pas ergens een offerte vragen. Eerder weet je niet wat zo’n ding gaat kosten.” Vanaf een enorme laptop projecteert hij plaatjes van smekende burgers op een groot scherm. “De volgorde zou eigenlijk moeten zijn: wat kost dat ding en wat heb ik nodig om hem te laten bouwen.” Maar voordat een aannemer de prijs kan berekenen moet hij weten om wat voor huis het gaat, hoe hoog de dakkapel moet worden, hoe breed, van welk materiaal, hoeveel raampjes er in zitten en of die met of zonder rooster zijn. Onder andere. En dan weet je nog niet eens of het ontwerp dat jij in gedachten had, door de welstandscommissie komt.”
Wijnen houdt een gepassioneerd betoog over de noodzaak van open standaarden in de bouw, de behoefte aan transparantie en de noodzaak bestaande informatiestromen tussen architect, aannemer en gemeente beter te benutten. Voilà, de Digitale Dakkapel.
De aanvraag via internet verloopt in twaalf stappen. Bij het invoeren van de postcode in stap 1 moet gelijk duidelijk worden of de aanvrager in een monumentaal pand woont, een nieuwbouwwijk of iets er tussenin. Dat is namelijk bepalend voor het soort vergunning én voor het soort dakkapel. “Als zo’n gemeente nou een paar standaarden laat ontwerpen, dan kan iemand heel makkelijk de juiste dakkapel voor zijn huis kiezen. Gemeente blij, want esthetisch verantwoord; aannemer blij, want kant-en-klaar product; burger blij, want geen rompslomp.” Zover is het echter nog niet. Maar met muisklikken aangeven welke dakkapel je wenst en waar, is al een stuk makkelijker dan met tekeningen rommelen. Het enige dat de aanvrager offline moet doen is opmeten en bij stap elf staat er een bouwkundig correcte tekening op het scherm. Handig voor de aannemer, klaar om naar de ambtenaar gemaild te worden.
Digitale Huis
En er is meer. De Digitale Dakkapel houdt ook rekening met de geldende bouwnormen, zoals die gevat zijn in de NormWorm. Conflicten worden gemeld en kunnen ter plekke worden opgelost. WoordPoort levert de juiste bestekbeschrijvingen. De Digitale Dakkapel is de eerste stap in het geautomatiseerd aanvragen van bouwvergunningen. Alle modules samen vormen Het Digitale Huis, want wat voor de aanvraag van een dakkapel geldt, geldt voor een heel gebouw. “Ik ga deze prijs gebruiken om aan tafel te zitten met EZ”, zegt Wijnen. Want na het digitale huis ziet hij ook een digitale stad.
Maar Wijnen ziet zo veel. De Twee Snoeken is betrokken bij een pictogrammenwoordenboek voor de bouw, een zoektocht naar hoe mensen met taal een stad beschrijven, wat wonen voor verschillende mensen betekent, de toekomst van Den Bosch en een Europees project over communicatie in de bouw. “We verdienen er natuurlijk allemaal niks aan”, lacht Wijnen, “Maar wat heb je aan geld? Het gaat toch om geluksoptimalisatie.” Hoe anders is dat bij it’ers, vindt hij. “Zeven jaar geleden is de ict-markt ingestort en iedereen is weer bezig op te krabbelen. Die markt is echter voorbij, de bouwkundigen zijn weer de baas. Vroeger kostte het drie maanden rekentijd om een muurtje te tekenen, nu is ict slechts een middel. Wat ik wel heb geleerd is dat ict’ers van een mug een financiële olifant kunnen maken.” Hij houdt zijn duim en wijsvinger een centimeter van elkaar en zegt: “Ze hebben een mini-idee en weten daar veel geld mee te verdienen. Ze lossen problemen op die al opgelost zijn, of ze lossen problemen op die niet bestaan.” Hij noemt voetballende robots en Tammagotchi’s. “Ik doe liever echt wat.” En ‘s mans brein stuift vooruit en laat menigeen verbijsterd achter in de stofwolk van zijn plannen.
