Als het aan KPN ligt, houdt de Opta zich in de nabije toekomst geheel afzijdig van regulering van haar nieuwe infrastructuur, het All-IP net. Concurrenten van KPN vinden dat een ongezond idee. Ze zien bovendien hun investeringen op het huidige KPN-net in gevaar komen. Via de Opta voeren de partijen strijd.
All-IP is de nieuwe infrastructuur die KPN tot 2009 aanlegt om via het internetprotocol behalve internet ook alle telefonie en tv te transporteren. De transmissie is al omgevormd tot een groot ethernet. Nu zijn de aansluitingen aan de beurt. Dit is een gigantisch karwei, met de ombouw van 28.000 verdeelkasten in de wijken. KPN schrapt 1.350 telefooncentrales en houdt maximaal 193 decentrale locaties over. Dit bespaart op termijn niet alleen operationele kosten, zo’n 800 miljoen euro per jaar, maar levert ook zo’n 1 miljard euro op aan verkoop van locaties van die centrales.
Tot op heden sluiten concurrenten op het KPN-net aan bij de 1.350 nummercentrales. Straks zijn die weg. Wat dan? De Opta ziet een situatie opdoemen waarin KPN ook in breedbandtoegang dominantie zal verkrijgen. Reguleren dus, vindt Opta. De constructie zoals met BT in Engeland biedt een optie. Die heeft het bedrijf dat toegang biedt aan derden geheel op een afstand gezet. Concurrenten en BT zelf kopen in tegen dezelfde voorwaarden. Dat zou met KPN Wholesale ook kunnen gebeuren.
KPN gaat van mdf-toegang (telefooncentrales) naar wholesale broadband access (wba). Recent hebben de marktpartijen mogen reageren op een beleidsstuk van de Opta, met een aantal open vragen.
De meest uitgebreide reactie kwam van de club van concurrenten van KPN, ACT. Daarvan zijn onder meer Tele2/Versatel, BBned, Tiscali en Orange lid. De ACT kraakt, bij monde van secretaris Feyo Sickinghe, harde noten. Reeds toen de Staat (EZ) zich aansloot bij het kort geding van KPN liet de ACT weten dat KPN momenteel volgens haar de kans grijpt om opnieuw te monopoliseren. KPN stelde dat er te veel regels werden gesteld. ACT verklaarde daarentegen dat EZ en de Opta te veel de vrije teugels aan de dominante partij geven.
Orange staakte investeringen
Orange liet al weten niet meer in eigen aansluitingen op het ‘oude net’ van KPN te investeren. De ACT als geheel vindt echter dat KPN hen te laat heeft ingelicht over de uitfasering van het huidige net. Daardoor deed de concurrentie nog investeringen die ze liever niet hadden willen doen. Ook nu nog weten ze, naar eigen zeggen, niet waar ze aan toe zijn. “ Andere marktpartijen verkeren op dit moment in grote onzekerheid en beschikken over volstrekt ontoereikende informatie om investeringsbeslissingen te kunnen nemen.”
Tegelijkertijd zien ze dat KPN vrijwel alle adsl-aanbieders die het zelfstandig niet meer redden, overneemt en aan de toch al zware ketting rijgt. Het begon met adsl-aansluitingen van Tiscali, het voorlopige einde is de recente overname van Demon en de abonnees van Fiberworld na een conflict over betalingen. Ook een aspect van ‘hermonopolisering’, vinden ze.
Louter de mededeling dat KPN All-IP in de markt wil zetten heeft reeds het effect dat andere investeerders een afwachtende houding innemen. Daarmee bereikt KPN – in combinatie met de recente overname van kleinere marktpartijen – al een strategisch doel, namelijk het creëren van zoveel onzekerheid in de markt dat het voor andere partijen minder aantrekkelijk wordt om te investeren in alternatieve netwerken, terwijl tegelijkertijd de potentiële marktpartijen die kunnen worden gebruikt als springplank voor nieuwe investeringen door KPN uit de markt worden genomen.
De KPN-concurrentie vindt dat het ‘oude’ model, waarbij KPN eerst toestemming moest hebben van de Opta voor haar tarieven, snel moet terugkeren. Het huidige ‘stoplichtmodel’ met veel vrijheid voor KPN en soms toetsing achteraf frustreert de concurrentie. “Het stoplichtmodel van de OPTA is volstrekt ontoereikend om te voorkomen dat andere marktpartijen uit de markt worden gedrukt.”
Vrees voor afsluiting
De ACT eist dat KPN oude telefooncentrales in bedrijf moet houden zolang de concurrentie daar nog gebruik van maakt voor adsl-verbindingen aan hun klanten. De Opta moet dat afdwingen, vinden ze.
Tegelijkertijd eisen ze dat KPN pas diensten mag aanbieden op de nieuwe infrastructuur als de concurrentie volledige toegang heeft en de Opta het heeft goedgekeurd. “ Daar komt bij dat een concurrentieachterstand die eenmaal is opgelopen, nauwelijks meer door concurrenten kan worden goedgemaakt in de zin van het vergroten van marktaandeel.”
In elk geval moet er toegang tot het nieuwe net komen op een aantal niveaus: op de vier auralocaties, 28 backbonelocaties en 193 metro core locations (mtc). Verder willen ze vdsl onder dezelfde voorwaarden als KPN kunnen aanbieden.
“Het is uitermate wenselijk dat ook in de toekomst sprake zal zijn van een goed functionerende, volledige concurrentie op dienstenniveau. Voorwaarde voor volledige concurrentie is de regulering van het wba-aanbod dat door partijen wordt gebruikt als vorm van toegang, ongeacht of dit gerealiseerd wordt met vdsl2, FttH of FttC in de sub loop, in het bijzonder voor bandbreedtes tot 20 tot 60 Mbps”, aldus de ACT.
De ACT kan zich ook vinden in een model waarin KPN in aparte ducts glas meelegt dat later kan worden gebruikt door concurrenten. Tevens is ACT voorstander van het leggen van extra lege buizen.
Volgens de ACT zegt KPN onterecht dat ze inspraak en informatie biedt: “KPN doet onjuiste mededelingen. Marktpartijen zijn niet met KPN in gesprek over meeleggen en wba. Dus is het zaak dat Opta nauwlettend de uitlatingen van KPN op juistheid en haalbaarheid controleert.”
Nog wat termen, die de ACT in de strijdt werpt: toegangsweigering; prijsdiscriminatie; kruissubsidiëring; roofprijzen; vertragingstactieken; oneigenlijke voorwaarden; kwaliteitsdiscriminatie en oneigenlijk gebruik van informatie.” Kortom, het beeld van een criminele organisatie.
Geen duopolie toestaan
Eigenlijk, vinden ze, is er maar één remedie mogelijk: KPN splitsen, eventueel virtueel, in een onafhankelijk netwerk en een dienstenbedrijf, zodat kan worden gewaarborgd dat alle marktpartijen onder gelijke voorwaarden in staat zijn om nieuwe diensten op basis van All-IP in de markt te zetten.
Ook de Consumentenbond mengt zich in deze strijd. Volgens de bond ‘bestaat het gevaar dat consumenten kunnen kiezen uit infrastructuren en bijbehorende diensten en niet meer tussen verschillende diensten op die infrastructuren.’
De bond wil een ‘stevigere regierol’ van de Opta dan ze momenteel vervult in de telecommarkt. Ze is bang dat KPN anders ‘risicomijdend gedrag’ zal vertonen, zoals in het verleden vaker het geval is geweest. KPN moet de kans hiertoe worden ontnomen. Dat kan alleen de Opta, vindt de bond. En het ministerie van Economische Zaken moet voor All-IP een (nieuw) beleidskader scheppen.
Opvallend is de reactie van Vodafone op het All-IP stuk, omdat Vodafone alleen mobiel diensten aanbiedt. Vodafone is echter van plan om ook in het aanbod van vast internet (adsl) te stappen.
Bovendien kijkt Vodafone met argusogen naar de All-IP plannen van KPN vanwege de invloed die dit heeft op de concurrentie van de vast/mobiel integratie. KPN heeft volgens Vodafone ook overvloedig toegang tot het spectrum voor mobiele diensten.
Kabelclub Vecai (onder andere UPC, Essent Kabelcom en Casema) stelt bij monde van directeur Rob van Esch vast dat ‘…innovatie en convergentie er toe leiden dat de concurrentie tussen infrastructuren op een steeds hoger niveau komt te staan.’
Met andere woorden: de Vecai verwelkomt KPN in de club van integrale aanbieders van infrastructuur en diensten. Volgens Vecai zijn er echter twee vaste aanbieders en komt er draadloze concurrentie aan van onder meer Wimax. “De consument is zonder twijfel de grote winnaar van deze concurrentie op hoog kwalitatief niveau.” Of dat werkelijk het geval is, valt te bezien.
Reactie KPN
Wat dat laatste betreft zijn KPN en de kabelaars het roerend eens: concurrentie moet bestaan op aanbod van infrastructuur en diensten. En dat dan geïntegreerd. De tv-kabel is en blijft gesloten voor derden. KPN probeert via de markt, de rechter en nieuwe regels ook zo’n positie te verkrijgen.
KPN bouwt aan vdsl-diensten, investeert veel en wil met rust gelaten worden. “Eind 2006 gaat KPN al het nieuwe All-IP netwerk testen”, zo zegt bestuursvoorzitter Ad Scheepbouwer. KPN vindt dat de Opta niet teveel moet reguleren voor dit nieuwe net. “We vinden dat we de ruimte moeten krijgen om deze investeringen terug te verdienen. Dat is niet mogelijk als er strakke regulering wordt toegepast”, aldus Scheepbouwer.
KPN denkt overigens veel van de All-IP investeringen te kunnen betalen met inkomsten uit de verkoop van gebouwen van telefooncentrales die niet meer nodig zijn. En die gebouwen heeft ze nog verkregen als monopolist.
