Vrouwen hebben betere communicatieve vaardigheden dan mannen. Daarom zijn vrouwen voor de ict-wereld erg interessant, vinden organisaties die zich inzetten voor een groter aandeel van vrouwen in die wereld. De ict-wereld kampt echter nog altijd met een slecht imago.
Computerfabrikant IBM probeert brugklasmeiden tijdens de schoolvakantie lekker te maken voor de ict-wereld in het zogeheten Exite Camp. Vorige week vond dit kamp voor de vierde keer in Nederland plaats. Tijdens de week bezochten 55 meiden technologiemuseum Nemo en een televisiestudio. In een kamer in het IBM-gebouw in Amsterdam sloopten de meiden een computer en bouwden ze onder een hoop gegil en gejoel een robot.
Dansje
Het overlappende project is het maken van een robot voor de klant. “Dit jaar kwamen we hiervoor op het idee door een gehandicapte collega”, zegt projectleider Peter de Wit, “De collega wilde laten zien welke problemen hij in het dagelijks leven heeft met zijn rolstoel.” Op maandag hadden de meiden een gesprek met een potentiële klant, gespeeld door een medewerker van IBM. Aan het einde van de week moeten de wensen van de klant in het project verwerkt zijn. Een jury, bestaande uit de ‘klanten’, beoordeelt dan of de meiden het er goed vanaf hebben gebracht.
Khaldi Ananach (12) is enthousiast over het kamp. De reden om mee te doen is minder positief. “Ik had toch niets te doen.” Ook Saskia Ebing (13) en Larissa van Dijk (13) vinden het niet erg om hun zomervakantie bij IBM door te brengen. Zij hebben hun Lego-robot net een dansje laten doen en een liedje laten zingen. De robot is voorgeprogrammeerd met bijbehorende software. “Techniek op school is niets aan”, vindt Saskia, “Dit is veel leuker.” “En niet eens zo moeilijk”, vult mededeelneemster Larissa aan. “Je moet alleen de juiste programma’s hebben.”
Het Exite Camp is een goed initiatief, vindt Shirley van Maren, persmedewerkster van de VHTO, het landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek. Een ander goed initiatief noemt Van Maren het project TOP IT, waarvan de uitvoering in handen is van het VHTO. Negen meisjes uit de hoogste havo- en vwo-klassen in Zoetermeer gingen aan de slag met een aantal speciale opdrachten op het gebied van ict. Bij de uitvoering van die opdrachten werden ze begeleid door een mentor, een vrouw die werkzaam is in de ict. “Een rolmodel is voor meiden heel belangrijk”, aldus Van Maren, “Zij zijn heel gevoelig voor ervaringen van anderen en kunnen zich zo makkelijk oriënteren.” IBM laat meiden ook contact houden met een mentor per e-mail. “De meisjes kunnen vragen stellen over de ict-wereld en de mentor vertelt over zijn of haar ervaringen”, zegt Peter de Wit.
Socialer
Een wervingsproject voor jongens zou er heel anders hebben uitgezien, denkt De Wit. “Vrouwen kunnen veel beter overleggen, zijn veel socialer.” Diezelfde reden maakt vrouwen interessant voor de ict. “Vrouwen zijn communicatief veel vaardiger”, vindt ook Van Maren. “Vrouwen kijken naar de behoefte van mensen en bedenken dan pas hoe ze het kunnen toepassen in de techniek. Mannen werken andersom.” De Wit vindt vrouwen ook zorgvuldiger. “Bijna ieder groepje meisjes heeft tijdens het gesprek met de klant een telefoonnummer gevraagd, zodat ze terug konden bellen voor latere vragen. Jongens zouden dit nooit doen. Zij zouden zich meteen op het product storten.”
Ella Hueting, directrice van de Informatica Communicatie Academie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, heeft andere redenen waarom er meer vrouwen nodig zijn in de ict. “De reden is vooral economisch”, zegt ze. “Er is steeds meer vraag naar ict’ers, maar de uitstroom op scholen neemt af. Het is niet slim om de helft van de bevolkingsgroep dan links te laten liggen.” Branchevereniging ICT~Office deelt deze mening. “Als er geen verbetering komt, hebben we in 2010 een tekort van 10.000 mensen”, aldus Sylvia Roelofs, directeur van ICT~Office.
De ict-wereld trekt vrouwen niet. Het aandeel vrouwen in it-beroepen is de laatste jaren gelijk gebleven rond 11 procent. Van Maren wijt dit lage percentage voornamelijk aan de ict-werkomgeving. “Vrouwen hechten veel waarde aan secundaire voorwaarden. Zij willen parttime kunnen werken of willen goede regelingen voor kinderopvang.” Vrouwen die wél in de ict willen werken, komen vaak in het bankwezen of bij de overheid terecht, omdat de secundaire voorwaarden daar veel beter zijn. Roelofs is het hier absoluut niet mee eens. “Er is juist een heel flexibele balans tussen privé en werk. Thuiswerken is in de ict-branche heel geaccepteerd”, zegt Roelofs.
Roze hart
Hueting denkt dat vrouwen secundaire voorwaarden inderdaad belangrijk vinden. “Maar daar zit niet de sleutel”, zegt ze. “Het probleem begint al op de basisschool.” Uit onderzoek van de stichting HBO-I bleek dat de ict last heeft van een slecht imago. “Meisjes hebben een heel verkeerd beeld van ict”, zegt Hueting. “Zij vinden de ict-wereld saai, denken dat het werk alleen bestaat uit het inkloppen van codes en dat er niet met mensen gewerkt wordt.”
Op de informaticaopleiding in Arnhem en Nijmegen zijn 60 van de 1200 leerlingen vrouw. De school probeert het imago in het basis- en middelbaar onderwijs daarom te verbeteren door een ketenaanpak. Zo geven studenten van de informaticaopleiding in Arnhem en Nijmegen programmeerlessen aan kinderen in groep acht op de basisschool. Ook worden er workshops gegeven op middelbare scholen. “Meisjes zijn wat afwachtend, maar vinden het even leuk als jongens”, zegt Hueting. “Je ziet ze wel andere dingen doen. Tijdens het programmeren van een racebaan maken ze bijvoorbeeld een roze hart met een hondje.”
Maar hoe effectief zijn de campagnes? Shyrill Pacio (16) deed drie jaar geleden mee aan het IBM-zomerkamp. Zij heeft nu gekozen voor het profiel Natuur en Gezondheid. “Dat komt een beetje door het project, maar hoofdzakelijk door leraren op school die zeiden dat ik het kon.” Precieze aantallen van het aantal meiden dat na het zomerkamp gekozen heeft voor een technische richting heeft IBM niet. Vier keer is het kamp nu georganiseerd voor brugklassers. Inmiddels zitten daarvan twee lichtingen in het derde en vierde jaar. Zij hebben een profielrichting moeten kiezen. Van het Amsterdamse Hervormd Lyceum West heeft ongeveer een derde gekozen voor een technisch profiel.
Saskia en Larissa twijfelen nog over de richting die ze zullen kiezen. Over een toekomstig beroep kunnen ze nog niets zeggen. Een hele reeks van beroepen passeert de revue. Shyrill weet wel dat ze “iets met mensen en computers wil gaan doen”. Daarmee doelt ze op een baan in de psychologie of in het management. “Maar een baan in de it? Nee, niet echt.”
Bedrijven en hun aanpak
Volgens branchevereniging ICT~Office ligt het lage aandeel vrouwen voornamelijk aan het slechte imago van de ict-wereld. ICT~Office probeert dit imago door de campagne ‘ICT onvoorstelbaar vanzelfsprekend’ bij zowel mannen als vrouwen te veranderen. Bedrijven zijn geholpen met een grotere instroom van ict’ers en hebben hun eigen beleid om vrouwen te werven.
IBM doet zijn reputatie eer aan als het gaat om diversiteit. Van de bedrijfspopulatie bij IBM Nederland is 10,6 procent vrouw in een it-functie. Het bedrijf zegt zich niet specifiek te richten op vrouwen, maar heeft wel allerlei projecten om vrouwen te laten zien dat IBM ook voor hen een goede werkgever is. Verder besteedt het bedrijf veel aandacht aan wat IBM noemt de ‘work/life balance’. Werknemers kunnen zorg en werk combineren, bijvoorbeeld door flexibele werktijden en thuiswerkfaciliteiten.
Ook Microsoft vindt diversiteit belangrijk. Ongeveer 16 procent van de werknemers bij Microsoft Nederland is vrouw. Deze vrouwen werken hoofdzakelijk in sales- en marketingfuncties, niet als developers. Eén van de doelstellingen die Microsoft wil halen is een jaarlijkse groei van het aandeel vrouwen met tien procent. Dat doet het concern bijvoorbeeld door op elke positie die vrijkomt te bekijken of op deze functie speciaal voor vrouwen geworven kan worden (bijvoorbeeld met een speciaal op vrouwen gericht recruitmentbureau). Ook stellen ze als doel dat recruitmentbureau’s op hun lijstje met aangeleverde kandidaten minstens één vrouw hebben staan. Het aandeel vrouwen in de nieuwe instroom van Microsoft is bijna 30 procent.
Dienstverlener Getronics-PinkRoccade heeft geen actief beleid om vrouwen te werven. Van de werknemers bij Getronics-PinkRoccade is 14 procent vrouw. Over het aantal vrouwen dat in een it-functie werkt heeft het bedrijf geen cijfers. Getronics-PinkRoccade richt zich bij de werving van it’ers zowel op mannen als op vrouwen. “Het gaat om de kwaliteit”, zegt woordvoerster Ria Lagerweij. “Natuurlijk proberen we de bedrijfspopulatie zo divers mogelijk te houden, maar er komen nu eenmaal weinig vrouwen uit het informatica-onderwijs.”
