Waar gevestigde telecombedrijven, gemeente en NOB niet slaagden, lukte het een groep ondernemers met doorzettingsvermogen wel. Sinds begin dit jaar heeft mediastad Hilversum een eigen glasvezelring die alle omroepen, studio’s, facilitaire bedrijven, productiemaatschappijen en het Mediapark met elkaar kan verbinden.
| Vergunningen Voor het aanleggen van ondergrondse leidingen en kabels, zoals bijvoorbeeld een glasvezelkabel, zijn tal van vergunningen nodig. Iedere gemeente en provincie in Nederland heeft daar weer andere regels en procedures voor. Door de bank genomen moet er in ieder geval een vergunning worden verkregen voor het graven en voor het geplande tracé. Daarvoor moeten bij de gemeente de benodigde tekeningen, die aan bepaalde specificaties moeten voldoen, worden ingeleverd, zodat de verschillende gemeentelijke diensten kunnen beoordelen of en waar de graafwerkzaamheden eventueel een conflict opleveren met andere leidingen, kabels of werkzaamheden. Vervolgens is het graven zelf ook nog omringt met tal van wettelijke regels en voorschriften, bijvoorbeeld over de wijze hoe wegen moeten worden afgezet, waar waarschuwingsborden moeten komen, enzovoort. Als het geplande tracé rivieren, dijken en dergelijke kruist, dan moeten daar ook weer aparte vergunningen voor worden aangevraagd, bijvoorbeeld bij het waterschap, ieder met hun eigen regels en beperkingen. Maar ook voor een stuk langs grote bomen, waarbij de wortels mogelijk een probleem opleveren, gelden speciale regels. Ook voor het kruisen van een spoorlijn zijn aparte vergunningen nodig, waarbij bovendien de werkzaamheden alleen mogen worden uitgevoerd door specialisten. Aangezien provincie, gemeenten en waterschappen voor een groot deel zelf de regels voor dergelijke zaken opstellen, is iedere situatie weer net even anders. |
In eerste instantie waren de ambities niet zo heel hoog gesteld. De achttien kilometer lange glasvezelring is dan ook eigenlijk het resultaat van wat begon als een zoektocht naar een supersnelle onderlinge verbinding tussen de vestiging van Avi-drome in Hilversum en de Avi-drome-montagesets die bij de Tros zijn opgesteld, waar medewerkers van het bedrijf onder meer mee werken aan de montage van de tv-programma’s 2Vandaag, Vermist en Radar. Peter Bruggink: “Voor de verschillende werkzaamheden moeten we regelmatig bestanden uitwisselen met de vestigingen van onze zusterbedrijven. Aangezien het vaak om bestanden gaat van 50 tot 100 GB zochten we daarvoor naar een zeer snelle verbinding. Bij dergelijke grote bestanden is een xSDL-verbinding geen optie meer.”
Toen Avi-drome medio 2003 op zoek ging naar een leverancier, waren er verschillende aanbieders die een verbinding met hoge bandbreedte konden leveren. Dat was dan wel tegen hoge kosten. “Toen we de prijzen uit de offertes zagen, dachten we direct dat we het voor dat geld wellicht ook zelf konden doen, met alle voordelen van dien.” Die gedachte bleek na enkele rekensommen inderdaad te kloppen en begin 2004 werd daarom in opdracht van Avi-drome een eerste eigen glasvezelkabel tussen de montageruimte in het Tros-gebouw en de hoofdvestiging van Avi-drome getrokken.
Voor Avi-drome stopte het verhaal hiermee niet, want er was ook behoefte aan een dergelijke verbinding met de vestiging van zusterbedrijf Video Associates. De verbinding met het Tros-gebouw had aangetoond dat het inderdaad stukken goedkoper kon, maar zou dat ook op veel grotere schaal gelden? Samen met andere ondernemers werd een business case opgezet om te bekijken onder welke voorwaarden de zaak groter kon worden aangepakt. Daarbij ging het niet alleen meer om de onderlinge verbinding van Avi-drome, de Tros en Video Associates, maar om een volledige glasvezelring die alle mediabedrijven in Hilversum met elkaar zou kunnen verbinden.
De Digitale Voorziening
Gelijktijdig met de b.v. Glasvezelring Hilversum, die inmiddels door Avi-drome en andere ondernemers, waaronder mediaondernemer Willem van Kooten, was opgericht, waren ook andere partijen plannen aan het uitwerken voor de aanleg en exploitaties van een glasvezelring in Hilversum. Zo bestonden er al sinds 1995 bij het facilitaire bedrijf voor de publieke omroepen, NOB Cross Media Facilities, verschillende ideeën en plannen voor een glasvezelring tussen Media Gateway, het datacenter op het Mediapark, en de omroepen. Uiteraard waren ook andere bedrijven welkom op deze nog aan te leggen glasvezelring, maar de focus lag primair op de zendgemachtigden en niet op andere mediabedrijven.
Ook de gemeente Hilversum overwoog om zelf een dergelijke voorziening aan te leggen. De stad herbergt immers tal van bedrijven die betrokken zijn bij het maken van radio- en tv-programma’s en waartussen veelvuldig data moeten worden uitgewisseld. Een glasvezelring zou dit onderlinge verkeer enorm vergemakkelijken, temeer omdat het om zeer grote bestanden gaat. Ook bij de gemeente bleef het vooralsnog echter bij het maken van plannen.
Glasvezelring Hilversum was geenszins van plan om op wie dan ook te blijven wachten. Peter Bruggink: “Ook de omroepwereld is in een rap tempo aan het digitaliseren. Een belangrijk aspect daarvan is het bestandgebaseerde uitzenden. Medio 2005 wordt hier in Hilversum door de publieke omroepen op het Mediapark overgeschakeld op De Digitale Voorziening. Dit houdt in dat alle uitzendingen vanaf dat moment op basis van digitale bestanden verlopen. In plaats van een videoband, wordt iedereen geacht de programma’s als een digitaal bestand aan te leveren op één van de servers, van waaruit vervolgens de uitzending wordt geregeld. Dit heeft een enorme versnelling van het digitale proces tot gevolg, want welke technieken je ook gebruikt: uiteindelijk moet het uit te zenden programma in digitale vorm worden aangeleverd.”
Voor Glasvezelring Hilversum was het duidelijk dat de behoefte aan zeer snelle verbindingen sterk zou toenemen en niet alleen bij Avi-drome, de Tros en Video Associates, maar bij alle omroepen, studio’s, facilitaire bedrijven en productiemaatschappijen. Een aansluiting op het datacenter van het NOB in het Mediapark, Media Gateway, die in verbinding staat met De Digitale Voorziening en met andere glasvezelnetten zoals Eurofiber, zou daarbij een cruciaal onderdeel zijn.
Business case
In augustus 2004 diende Glasvezelring Hilversum een aanvraag in voor de nodige vergunningen. Richtte Glasvezelring Hilversum zich vooral op de ideeën, de strategie en de planning, de uitvoering werd waar mogelijk uitbesteed. Peter Bruggink: “Zelf hebben we uiteraard vooral verstand van audio-visuele producties en niet zozeer van de aanleg van een glasvezelring. Daarom hebben we van het begin af aan specialisten er bij gehaald, zoals Baas Telematica, een partij met enorm veel kennis en ervaring op dit gebied. Zij hebben onder meer ook gezorgd dat alle benodigde vergunningen werden aangevraagd. Als je dat als leek zelf allemaal moet gaan uitzoeken, is dat een immense klus.”
Eind november, toen alle benodigde vergunningen waren verleend, kon de eerste spade de grond in en konden de mensen van Baas Telematica daadwerkelijk aan de slag met de aanleg.
“Wat we nu in de grond hebben liggen is geen doorsnee glasvezelkabel. De meeste glasvezelkabels hebben in de praktijk maximaal 96 tot 144 vezels. Onze kabel, die ook speciaal voor Glasvezelring Hilversum is gemaakt, telt 432 vezels. Dat houdt in dat iedere klant in principe zijn eigen vezel kan krijgen. Daarnaast hebben we meteen vier buizen in de grond gelegd, waarvan we er nu één gebruiken voor de glasvezelkabel die nu is aangelegd. Willen we in de toekomst uitbreiden, dan hoeven we niet opnieuw te graven, maar liggen er dus al drie buizen klaar, waardoor vrij eenvoudig een nieuwe kabel kan worden getrokken.”
Dubbele redundantie
De glasvezelring begint en eindigt op het Mediapark. Daartussen loopt de route langs zoveel mogelijk bedrijven in de mediasector. In het hele traject van 18 kilometer zijn verder vijftig ondergrondse knooppunten – zogenaamde ‘handholes’ – opgenomen, waarmee potentiële klanten op het netwerk kunnen worden aangesloten.
Peter Bruggink: “In eerste instantie hebben we nu een glasvezelring aangelegd die het Mediapark, omroepen, studio’s, facilitaire bedrijven en productiemaatschappijen de noodzakelijke digitale verbinding biedt. Op deze wijze kunnen mediabedrijven zeer snel digitale bestanden verzenden naar en ontvangen van bijvoorbeeld medewerkers in het veld. We hebben niet voor niets de route zo uitgestippeld dat vrijwel bij alle mediabedrijven in Hilversum – dat zijn er ongeveer vijftig – de kabel al onder de stoep door loopt. Uiteraard biedt de glasvezelring veel meer mogelijkheden, onder andere ook voor andere Hilversumse bedrijven, scholen, zorginstellingen en gemeentelijke instanties. Maar we sluiten ook zeker consumenten niet uit: waarschijnlijk zullen ook zij in de nabije toekomst kunnen worden aangesloten, bijvoorbeeld via de plaatselijke woningcorporatie.”
De gehele ring is op het mediapark aangesloten op twee switches, die het hart van het netwerk vormen. Zowel deze core switches als de edge switches worden geleverd door Foundry Networks, waarmee de verbindingen van 100 Mb, 1 Gb en 10 Gb Ethernet worden gerealiseerd. Omdat de ring werkelijk een ring is, kan ieder aansluitpunt zowel links- als rechtsom verbinding maken met één van de core switches. Op die manier biedt alleen al het netwerk zelf een redundante verbinding. Daarnaast hebben de twee Foundry BigIron MG 8 core switches, die per stuk tussen de 70.000 en 80.000 dollar kosten, ook nog eens zelf een ingebouwde redundantie, waardoor het netwerk zowel intern als extern redundant is.
Peter Bruggink: “Ook op dit gebied hebben we niet zelf het wiel uitgevonden, maar zijn we te rade gegaan bij specialisten. Uiteraard zijn daarbij wel alle uiteindelijke beslissingen door ons genomen. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is altijd geweest ‘wat wil ik als klant’. Dan gaat het om basale zaken, zoals een zeer snelle verbinding, gebruiksgemak, gebruikszekerheid, veiligheid en dat alles uiteraard tegen een reële en betaalbare prijs.”
Ethernet
Dit uitgangspunt staat dan ook aan de basis voor de keuze van een Ethernet-configuratie voor de glasvezelring. De technologische ontwikkelingen op dit gebied hebben er voor gezorgd dat het niet langer een technologie is die alleen binnen een LAN-omgeving kan worden toegepast, maar dat het inmiddels ook zonder problemen kan worden toegepast bij netwerken tot 150 kilometer (zie ook het artikel ‘Ethernet haalt wan-dekking’, Computable 15 april 2005). Tal van zaken en methodieken voor onder meer verkeersscheiding, filtering en beveiliging; het is gewoon beschikbaar. Daarbij is een groot voordeel dat het een gestandaardiseerde interface biedt waarbij een verbinding vrij eenvoudig met meerdere gebruikers kan worden gedeeld, wat al snel tot schaalvoordeel leidt.
Peter Bruggink: “Via het glasvezelnetwerk leveren we nu zowel dark-fiber als Ethernet-verbindingen met naar keuze 100 Mb, 1 Gb of 10 Gb Ethernet. Het enige dus wat wij voorschrijven is de configuratie voor de aansluiting op het glasvezelnetwerk. Hierdoor kunnen we ook de kosten voor zaken als beheer en beveiliging in de hand houden. Het grote voordeel van ons aanbod zit vooral in de lage prijs. Dat hebben we onder andere weten te bereiken door met standaard-Ethernet te werken en de overhead zo klein mogelijk te houden. Hierdoor blijft het ook voor klanten vrij eenvoudig en zijn er geen hoge investeringen in apparatuur nodig om aan te haken.” Zoals vrijwel alles heeft Glasvezelring Hilversum ook het netwerkbeheer en -onderhoud uitbesteed. Het bedrijf heeft hiervoor een overeenkomst gesloten met Lucent Technologies. Deze netwerkspecialist voorziet Glasvezelring Hilversum van een compleet onderhoudspakket, zowel ter plaatse als op afstand. Ook het onderdelenbeheer valt onder de overeenkomst. Lucent zal het beheer verzorgen vanuit het global network operations center (GNOC) dat – toevallig of niet – in Hilversum staat. Peter Bruggink: “Gezien het belang van de verbindingen voor de uitzendingen wilden we geen ondersteuning op basis van het principe ‘follow the sun’. Bij problemen, van welke aard dan ook en op welk tijdstip dan ook, moet het niet zo zijn dat een klant wordt doorgeschakeld naar bijvoorbeeld een helpdesk in India of Maleisië. Met de overeenkomst met Lucent, dat ook alle hardware monitort, hebben we 24×7 ondersteuning van specialisten die – ook fysiek – direct om de hoek zitten.”
Volledig aanbod
Om maximaal van de ring en haar diensten gebruik te kunnen maken is Glasvezelring Hilversum een samenwerkingsverband aangegaan met NOB Cross Media Facilities. Peter Bruggink: “Ons doel is het zelf leveren van dark-fiber en Ethernet-verbindingen. Daarnaast zullen audio- en videoverbindingen geleverd gaan worden. Daarvoor zijn we nu een samenwerkingsverband aangegaan met NOB CMF. Zij zijn een echte dienstenleverancier en kunnen voor klanten van het netwerk zaken als live video en audio verzorgen. Onze samenwerking gaat dan ook zover dat we resellers zijn geworden van elkaars diensten. Op die manier kunnen we potentiële klanten toch in één keer een volledig aanbod doen van zowel verbinding als diensten. Dat blijkt een krachtig concept.”
Inmiddels zijn in april de eerste tests afgerond en de verwachting is dat binnen enkele weken tot maanden de gehele ring volledig operationeel is. Daarmee heeft Glasvezelring Hilversum voor een relatief geringe investering een unieke glasvezelring in Nederland gelegd, waarbij het bedrijf initiatieven van onder andere gemeente, NOB, maar ook andere lokale bedrijven zoals Gooisch Glas, en grote carriers als KPN en Casema achter zich gelaten.
