Niet vanwege open source op zich, maar vanwege de mogelijkheid een volwaardige database te gebruiken zonder de klant met licentiekosten te hoeven confronteren, heeft Océ gekozen voor Ingres r3, de open source-database van Computer Associates. “Bovendien heeft CA uitstekende ondersteuning geleverd”, zegt Emiliano Heyns van Océ R&D Software.
Océ, met het hoofdkantoor in Venlo, levert printsystemen en documentoplossingen voor grotere organisaties. De onderneming is actief in tachtig landen, telt ongeveer 23 duizend werknemers en realiseert een omzet van bijna 3,5 miljard euro. De Océ-printers kennen het 'mailbox'-concept, waarbij een printopdracht niet automatisch leidt tot het direct afdrukken van het document. Deze decentrale printers staan vaak wat verder van de gebruiker af; ze worden ingezet voor groepen gebruikers. Bij direct afdrukken liggen er dan vaak stapels bedrukt papier op de netwerkprinter waar iedereen in kan gaan neuzen.
Om de gebruiker inzicht te geven in de printer op de gang heeft Océ zelf een webgebaseerde softwaretool, Intra Logic, ontwikkeld. Daarmee kunnen mensen zien hoeveel jobs een printer nog heeft te verwerken, zodat ze kunnen inschatten of het zin heeft de eigen opdracht te activeren en naar de printer te lopen om de documenten tijdig op te halen. Ook verschaft Intra Logic de gebruiker toegang tot netwerkscanners. Daarnaast kan de systeembeheerder of faciliteitenmanager de tool gebruiken om inzicht te krijgen in de status van alle netwerkprinters in zijn apparatenpark, daar trendinformatie uit te halen, en daar beheer op te plegen. Océ beschikt over een uitgebreide afdeling onderzoek en ontwikkeling, waar de software is gebouwd.
Geen eendagsvlieg
Het gebruik van Intra Logic groeit sterk. Daardoor neemt de behoefte aan schaalbaarheid ook toe. Dit leidde tot een selectieprocedure voor een alternatief voor de tot dan toe gebruikte databasetechnologie. Microsoft Jet, de 'database engine' van Access, voldeed namelijk niet meer. De belangrijkste eis voor het te selecteren dbms (database management systeem) was dat de te bouwen applicatie, die van de database gebruik gaat maken, geen licentiekosten met zich mee mag brengen voor de gebruikers, de klanten van Océ.
"Intra Logic was tot dusver vrij te installeren door onze klanten. We wilden bij de nieuwe versie niet zomaar wijzigingen aanbrengen die de klant met extra kosten confronteren", vertelt Heyns. Andere eisen waren dat de database schaalbaar is naar grotere hoeveelheden data, data-integriteit waarborgt en een grote groep gebruikers tegelijkertijd kan bedienen. Daarnaast moest de leverancier geen eendagsvlieg zijn. Beschikbaarheid van ondersteuning en training in Nederland zou een zwaarwegend pluspunt zijn. Heyns vertelt dat de gebruikelijke procedure is gevolgd: van 'long list' naar 'short list'. De keuze was in principe gevallen op MSDE, de uitgeklede versie van de SQL Server Database van Microsoft. Oracle, DB2 en SQL Server waren al snel afgevallen, omdat de licentievoorwaarden niet pasten bij de voorwaarden waaronder Intra Logic wordt geleverd.
Terwijl in feite al gekozen was voor het opstellen van een plan op basis van MSDE, kwam Heyns op slashdot.org, een site met technisch nieuws, een artikel tegen over de vrijgave van het gebruik van Ingres r3. Dat leek hem wel wat en via internet volgde een vraag-en-antwoord sessie met de Ingres User Group Nederland. "Toen ik merkte, dat hij echt interesse had, heb ik de telefoon gepakt en de eerste contacten gelegd", vertelt Mark Luijendijk, penningmeester van de Iugn en directeur van consultancy bureau Qooqooq.
Voorbereiding
Omdat MSDE in feite een compromis was, wilde Heyns Ingres r3 nog onder de loep nemen. MSDE schaalt bijvoorbeeld niet door en kan niet meer dan vijf gebruikers tegelijkertijd bedienen. "Dat zit er gewoon ingebakken en dat is ook wel logisch, want als je meer wilt, moet je bij SQL Server zijn. Met SQL Server klopt echter ons licentieverhaal niet meer", licht Heyns toe.
Ingres is een oudgediende in de databasemarkt, al geniet het (nog) niet de bekendheid van de 'grote drie'. "Hoewel het marktaandeel van Ingres in Nederland niet groot is, wordt het wereldwijd wel veel gebruikt, vooral in Engelstalige landen. Als ingebedde database – onder de meeste CA producten draait Ingres als 'repository' – is Ingres al jaren het rdbms (relationeel dbms – red.) met verreweg de grootste groei", aldus Luijendijk. Heyns moet even glimlachen bij de opmerking dat Océ Ingres r3 eveneens als ingebedde database gaat gebruiken en daarmee ook geen bijdrage levert aan de naamsbekendheid.
Introductie van oss (open source software) in het bedrijfsleven vergt een gedegen voorbereiding. "Oss wordt vaak beschikbaar gesteld onder licentievoorwaarden die expliciet vereisen dat afgeleide producten ook onder een oss-licentie beschikbaar komen. Dat past niet bij het Intra Logic-model. De licentie voor Ingres r3 is dan ook nauwkeurig bestudeerd door de afdeling Legal Affairs van Océ, zoals we de licenties voor alle software die we in onze producten overwegen te gebruiken, open source of niet, zorgvuldig nalopen", aldus Heyns.
"In een r&d-omgeving vind je uit de aard van het beestje veel nieuwsgierige mensen met een technische achtergrond, die de mogelijkheden van een database als Ingres r3 wel interessant vinden. Daarnaast is er een levendige persoonlijke interesse in de ontwikkelingen rond open source. Vanuit de projectleiding- en management-visie was de licentiestructuur in combinatie met de dienstverlening en de garantstelling van een gerenommeerd bedrijf van groter belang."
Grote vis
De eerstvolgende versie van Intra Logic zal gebouwd zijn op Ingres r3. Daarmee is Océ wereldwijd het eerste grote bedrijf dat met de open source-database aan de slag gaat. Tijdens het evaluatietraject was de onderneming bèta-tester voor Ingres r3/Windows, zodat tijdig de geschiktheid kon worden vastgesteld. Een intensief ontwikkeltraject volgde om Ingres in te passen in Intra Logic.
"Een dergelijke databasemigratie is altijd een forse klus. Bovendien draait Intra Logic onder Windows, terwijl Ingres van huis uit op het Unix-platform past", zegt Heyns. "Er zijn problemen verholpen die wij als vroege en intensieve gebruiker van de nieuwste Ingres r3-mogelijkheden op Windows als eerste tegenkwamen." Luijendijk valt hem bij: "Als je kijkt naar de Windows-versie van nu en die van een half jaar geleden, is er een wereld van verschil. Océ heeft alle steun gekregen van CA om ervoor te zorgen dat het integratietraject soepel verliep. Dat ging tot aan de top. Het is voorgekomen dat de handtekening van de tweede man in de organisatie nodig was om Océ inzage te geven in pré-bèta-vrijgaven." "We hebben inderdaad vanaf de eerste contacten ongelofelijke ondersteuning gekregen", aldus Heyns.
CA was er alles aan gelegen om in dit prille bestaan van de open source-database een grote vis binnen te halen. "Bovendien heeft CA veel geleerd van de wensen en eisen van Océ en tegelijkertijd een goede relatie opgebouwd met de open source-gemeenschap, die ook meedacht over bepaalde oplossingen", aldus Luijendijk.
Gefragmenteerd
Heyns levert positieve kritiek. Hij vindt bijvoorbeeld dat een boek met een lage drempel, zeg maar een 'Ingres voor Dummies', het product beter voor het voetlicht kan brengen. "Wie een beetje boekwinkel binnenstapt, struikelt over de boeken over MySQL, maar er is er niet één over Ingres. Dat is toch vervelend, want we kunnen niet steeds elke geïnteresseerde medewerker bij onze groep op cursus sturen."
Heyns vindt de Ingres r3-gemeenschap buiten CA nog erg klein, en de discussies via nieuwsgroepen en forums gefragmenteerd. "We hebben de tijd genomen voor het prototypen, onder andere om de risico's voldoende in kaart te brengen. In dat traject bleek bijvoorbeeld dat Ingres een aantal zaken anders oplost dan de andere databases waar we eerder naar hadden gekeken. Wij hebben zelf een technische organisatie en we hebben hiervoor samen met CA oplossingen gevonden", zegt hij. "Uit de Ingres r3-gemeenschap kwam wel terugkoppeling, maar je merkte dat men nog niet echt aan het open source-karakter gewend is", meent Luijendijk.
De Ingres-migratie is inmiddels goed op streek bij Océ. "We hebben er alle vertrouwen in", vertelt Heyns. "De migratie zal de robuustheid van Intra Logic zeker ten goede komen. Bovendien hebben we nu kennis in huis van een volwassen 'cross platform'-database die bijvoorbeeld een goed alternatief kan vormen voor SQL Server."
