De ict-infrastructuur van ziekenhuizen wordt de komende vijf jaar verbeterd. Het budget voor ict groeit echter nauwelijks. Dat blijkt uit door adviseurs van Deloitte verzamelde cijfers. “Het is al iets beter dan in 2000. Maar op deze manier zal het nog lang duren voor de verbeteringen gerealiseerd kunnen worden.”
De budgetten van de ict-afdelingen lijken de komende jaren maar nauwelijks te groeien. Iets meer dan de helft verwacht een toename, 14 procent verwacht een daling van het budget. Bijna driekwart (70,4 procent) van de ziekenhuizen besteedt minder dan twee procent van het totale budget aan ict. Een kwart heeft zelfs minder dan één procent om aan ict uit te geven.
Vooral leveranciers van documentbeheersystemen kunnen opdrachten tegemoet zien van Europese ziekenhuizen. In Europa willen 1626 ziekenhuizen de komende vijf jaar zo’n systeem invoeren. Bijna twee keer zoveel hospitalen, 3406, hebben nog geen plannen voor zo’n systeem.
Veel ziekenhuizen (ruim 1300) beginnen daarnaast met de vervanging van de ict-infrastructuur voor radiologie. Bij een zelfde aantal (1381) gaan de systemen voor klinische diensten en voor het doorgeven van resultaten van onderzoeken op de schop.
Daarnaast zijn dit de systemen die bij veel ziekenhuizen nog niet in gebruik zijn (zo’n tweeduizend, respectievelijk vijftienhonderd).
Elektronische recepten
Het onderzoek ‘Health Information Network Europe’, uitgevoerd in opdracht van de Europese Unie, dient om vast te stellen hoe ict wordt toegepast in Europese ziekenhuizen (algemene ziekenhuizen en afdelingen Spoedgevallen), in meer detail dan op basis van eerder bekende gegevens. Daarnaast wilde Deloitte een beeld krijgen van de ontwikkelingen van ict in de gezondheidszorg. Het rapport wordt in mei op de eHealth-conferentie in Troms� in Noorwegen bekendgemaakt.
De consultants hielden telefonische interviews met 895 ziekenhuizen in veertien landen. Volgens Deloitte geeft het onderzoek met dat aantal een beeld van 5032 ziekenhuizen met tenminste 75 bedden.
Bijna alle ziekenhuizen automatiseren nu het beheer van patiëntgegevens, reserveren van faciliteiten, maken van dienstroosters en afspraken en voor het opstellen van (financiële) rapportages. De helft van alle Europese ziekenhuizen werkt sinds 1999 met een elektronisch patiëntenregistratiesysteem. Het zijn beide hoge aantallen, vindt Deloitte, maar dat zegt weinig over de intelligentie van de ict-systemen. Meer geavanceerde toepassingen, zoals voor het beheer van documenten en communicatie over onderzoeken, treffen de adviseurs bij slechts de helft van de ziekenhuizen aan. De elektronische verzending van recepten gebeurt bij minder dan twintig procent van de ziekenhuizen.
De integratie van afdelingen blijkt voor ziekenhuizen een belangrijk onderwerp. Daar gaat de komende jaren veel veranderen, zo tonen de cijfers.
Op dit moment beschikt nog niet de helft van de ziekenhuizen (41 procent) over een LAN, en slechts 30 procent van de ziekenhuizen heeft alle afdelingen met elkaar verbonden. Daarvan heeft 11,6 procent toegang georganiseerd voor externe partijen. Zo’n 16 procent van de ziekenhuizen laat huisartsen elektronisch toe tot de ziekenhuissystemen. Dit gebeurt echter voornamelijk in Finland en Ierland en dan eigenlijk alleen maar voor het reserveren van ziekenhuisbedden en voor het doorgeven van informatie over de behandeling.
Over vijf jaar is het echter de bedoeling dat 60 procent van de ziekenhuizen alle afdelingen en externe partijen in het netwerk verenigd hebben. De onderzoekers betwijfelen of dit een realistisch cijfer is. Die scepsis wordt veroorzaakt door de budgetverwachtingen, verderop in het rapport. Het verbeteren van deze communicatiestroom en de herinrichting van de ziekenhuisprocessen is vooral een klus voor consultants, blijkt uit de cijfers. Ruim 40 procent van de ziekenhuizen is met die herinrichting bezig, 60 procent daarvan doet dat middels externe partijen.
Leveranciers
De cijfers geven een aardig inzicht in de marktaandelen van verschillende ict-leveranciers. Van de leveranciers van servers is fabrikant HP in de grotere ziekenhuizen (met meer dan honderd bedden) het best vertegenwoordigd. IBM en Sun, de nummers twee en drie, blijven ver achter. De verdeling lijkt de komende jaren niet sterk te veranderen (zie tabel 1).
Microsoft Windows is in de ziekenhuizen het meestgebruikte platform. Het open source besturingssysteem is bezig met een opmars; het gebruik groeit van een kleine 30 procent naar een kleine 35 procent (zie tabel 2.).
Bijna alle ziekenhuizen gebruiken dezelfde standaard voor de opbouw van patiënt- of laboratoriumgegevens. Meestgebruikt is HL7 (ruim 70 procent) en Dicom (een krappe 65 procent). De ziekenhuizen zullen deze twee methodes de komende jaren blijven toepassen; andere standaarden (vooral landelijk toegepast zoals het Britse Snomed CT of het Zweedse Hisa) zullen in populariteit dalen.
De ziekenhuizen werken vooral met Microsoft Access als databasesysteem. (zie tabel 3). In de databases verandert niet veel, zo blijkt uit de antwoorden van de ziekenhuis-cio en -cto’s. Het gebruik van Mumps, in de medische wereld een bekende database, zal iets dalen.
Budget
De meeste ziekenhuizen noemen nu, en in de komende vijf jaar, ‘wettelijke vereisten’ als belangrijkste reden om hun ict-systemen te veranderen en te verbeteren. Het tegengaan van medische fouten is het op één na belangrijkste argument. Op de derde plaats staat het vergemakkelijken van patiëntgegevens.
