Vorige week waren twee Sonoma-notebooks onderwerp van de test. Dit zijn echter de wat grotere notebooks. Compacte notebooks zijn daarentegen populair bij zakenmensen die vaak onderweg zijn en graag rekenkracht en uitbreidingsmogelijkheden opofferen voor een lager gewicht en betere autonomie. Vandaar ditmaal negen van deze ‘kleintje notebooks’ op de schoot genomen.
De notebookmarkt segmenteert steeds meer. Gewone notebooks bieden vandaag bijna dezelfde mogelijkheden als desktop-pc’s. Maar de grote schermen en uitgebreide mogelijkheden brengen een hoger gewicht en lagere autonomie met zich mee. Voor onderweg (bijvoorbeeld op meetings of presentaties) kan een compacte notebook net zo handig zijn. Dan moet er wel ingeleverd worden qua prestaties en aansluitmogelijkheden, maar in ruil krijgt de gebruiker daar een grotere autonomie en een lager gewicht voor terug. De belangrijkste fabrikanten leverden een testexemplaar in. Sony’s Vaio ontbreekt helaas: de importeur kon geen testexemplaar beschikbaar stellen. Apple richt zich niet op het segment van de compacte notebooks en is dus evenmin aanwezig in deze test. Of dat commercieel zo verstandig is, valt nog te bezien: de markt voor 17-inch notebooks daalde dramatisch in de eerste helft van dit jaar, zo blijkt uit marktonderzoek van Displaysearch (http://www.displaysearch.com). Populairst bij de consument blijven de 15-inch notebooks, maar ook in dat marktsegment vertraagde de verkoop. Alleen in het marktsegment van de 12-inch subnotebooks trad er nog groei op. Volgens Gartner groeit de gehele notebookmarkt wel ten koste van de desktopmarkt: doordat notebooks nu ongeveer dezelfde capaciteiten bieden als desktops, kiezen steeds meer bedrijven en consumenten voor een draagbare computer.
Acer Travelmate C300
Acer verkoopt geen echte compacte notebooks. De Travelmate C300 is hun tablet pc, dat wil zeggen een notebook met draai- en kantelbaar scherm en een speciale versie van Windows XP met handschriftherkenning. Toch is deze tablet pc redelijk groot in vergelijking met andere tablet pc’s en dus ook niet zo compact als de andere subnotebooks in deze test. De C300 is minder compact door van het relatief grote 14,1 inch scherm en het volwaardige notebooktoetsenbord mét ruime polssteunen en ruim bemeten muisvlak. Hij is wel met één hand vast te houden, maar door zijn relatief hoge gewicht (2,74 kg) en dikte (bijna vier centimeter) vergt dat heel wat inspanning. Dit is vooral een volwaardige notebook met de kenmerken van een tablet pc, iets wat een bepaalde categorie gebruikers juist aantrekkelijk zal vinden. Wij noemen het een hybride tablet, maar de Amerikanen spreken van een “convertible tablet”. U krijgt een volwaardige Intel Mobile Pentium Centrino-processor draaiend op 1,6 GHz. Er zit zelfs een volledige dvd-rw in! Voor wat betreft verbindingen is voorzien in Bluetooth, 802.11b draadloze netwerktoegang, Ethernet, modem, USB 2.0, firewire en infrarood. Helaas valt de grafische kaart een beetje tegen. Het videogeheugen van de geïntegreerde Intel “Graphics Extreme” 855 GME grafische chip wordt gedeeld met het hoofdgeheugen van de notebook. De goede algemene prestaties worden dan ook naar beneden gehaald door de eerder matige grafische testcijfers. De batterij levert bijna viereneenhalf uur genoeg stroom om te werken voor hij moet worden opgeladen. Heel behoorlijk.
Asus S520N
De gitzwarte Asus S520N is van een uitstekende bouwkwaliteit en heeft een redelijk goed toetsenbord. Hij is compact en licht (1,32 kg), maar heeft een redelijk krachtige 1,6 GHz Pentium M processor, die in de Office-testen goede prestaties neerzet. De algemene prestaties worden helaas onderuit gehaald door zwakke grafische prestaties (te wijten aan de Intel 855GME videochip met gedeeld geheugen) en een ronduit slechte batterijduur (minder dan anderhalf uur). Op het vlak van aansluitingen is deze notebook goed uitgerust. Naast serieel en parallel ontbreken alleen Bluetooth, infrarood en s-video. Een MMC/SD-kaartlezer is ook van de partij. De meegeleverde externe multistandaard dvd-rewriter is zeer compact en betrekt zijn stroom van de notebook (er zit een speciale stroomuitgang naast de usb-poort). De meegeleverde aansluitkabel is wel erg kort. Met een betere batterijduur zou dit een absolute aanrader zijn geweest. Nu is deze subnotebook alleen aan te raden voor prijsbewuste gebruikers die weinig belang hechten aan lang kunnen werken op een accu. Een losse draadloze mini-muis wordt gratis meegeleverd.
Dell Latitude X300
Het ontwerp van Dells Latitude X300 bouwt voort op dat van zijn voorganger, de Latitude X200. Aan de vormgeving en de bouwkwaliteit veranderde niet zoveel. Om het gewicht onder de 1,4 kilogram te houden, moesten de ingenieurs van Dell heel wat compromissen sluiten. Het plastic van de kast is erg dun en de notebook voelt niet erg stevig aan. Het toetsenbord is niet of nauwelijks verbeterd sinds de X200 en voelt sponsachtig aan. Het Synaptics-touchpad kreeg wel een andere vormgeving en werkt nu iets beter. De notebook is goed voorzien van aansluitingen, waaronder Bluetooth en wifi. Ook wordt een compacte externe dvd-lezer meegeleverd die via usb wordt aangesloten. Deze onttrekt zijn stroom aan een speciale stekker die bovenop de usb-poort van de notebook is aangebracht (zogenaamde “Powered USB”). U hoeft dus maar één kabel aan te sluiten. Een diskettestation en een cd/dvd-rewriter ontbreken. Die passen wel in de optionele mediabase, die vastklikt op de onderkant en die een aantal aansluitingen dupliceert. De klant kan zelf kiezen wat voor soort schijven er in de mediabase terecht komen. De ‘basis’ voegt ongeveer 800 gram toe aan het gewicht van de notebook. We testten de X300 al eens eerder met een 1,2 GHz Intel Pentium M Centrino. Het exemplaar dat we nu testten had een iets snellere 1,4 GHz processor. De prestaties liggen daarom iets hoger dan de vorige keer. Een echt snelheidsmonster is dit toch niet. Dat ligt vooral aan de Intel i855GM videochip, die het videogeheugen deelt met het werkgeheugen van de notebook. De batterijduur is met bijna twee uur eerder een tegenvaller. Dell verkoopt echter ook een zwaardere batterij met een langere levensduur die deze tijd zou verdubbelen. In de optionele mediabase kunt u nog een extra batterij plaatsen om de werkduur nog te vergroten.
Dell Latitude D400
De Dell Latitude D400 is een centimeter breder en dieper dan de X300 en ongeveer een halve centimeter dikker. Hij is ook 0,45 kilogram zwaarder. Voor het overige lijkt hij zowel aan de binnen- als aan de buitenkant erg op de X300. Ook bij de D400 voelen kast en toetsenbord vrij plasticachtig aan. Als u het niet erg vindt dat uw subnotebook iets minder compact is dan de X300, maar toch nog compacter dan een gewoon exemplaar, dan bespaart u met de D400 enkele tientallen euro’s. Daarbij zit dan bovendien een iets snellere processor (1,6 GHz in plaats van 1,4 GHz) en een iets zwaardere batterij, wat resulteert in een iets betere batterijduur (iets meer dan drie uur). De prestaties in Office-toepassingen zijn enkele procenten beter dan bij de X300, maar omdat de D400 dezelfde grafische chip gebruikt als de X300, blinkt hij al evenmin uit in de grafische benchmarks. De aansluitingen zijn dezelfde als bij de X300. Ook hier wordt een externe dvd-lezer meegeleverd die zijn stroom betrekt van een speciale usb-aansluiting op de notebook. Andere schijven dient u te koppelen aan de optioneel verkrijgbare mediabase.
Fujitsu-Siemens Lifebook P7010
De Fujitsu-Siemens Lifebook P7010 heeft een mooie, wat eigenzinnige vormgeving. De kast is lichtgrijs en ziet er met zijn accenten in geborsteld aluminium heel gedistingeerd uit. De luidsprekers zijn geïntegreerd in het hengsel van het breedbeeldscherm. Ze zitten verborgen achter geperforeerde aluminium afschermingen. De ingebakken resolutie van het breedbeeldscherm is 1280 x 768 pixels. Het scherm is zeer helder. Ook hier verzorgt een Intel 82852/82855 GM/GME grafische chipset de videoprestaties. Hoge ogen gooit die niet in onze grafische testen. De 1,1 MHz Intel Pentium M Centrino zet in combinatie met 512 MB geheugen (waarvan 8 MB worden afgenomen door de grafische chip) normale testcijfers neer voor een subnotebook. Op één vlak blinkt de Lifebook P7010 echter speciaal uit en dat is de batterijduur. Ondanks een niet zo supergrote of zware verwisselbare 10,8V 4800mAh Li-Ion batterij (merk: Fujitsu) houdt hij het in onze strenge testen toch ruim vier uur uit. In de praktijk moet u dus gemakkelijk vijf uur of meer kunnen halen. Ook qua gewicht doet de P7010 het goed. Een mediabase is niet nodig, want alles zit in de notebook geïntegreerd, tot en met een ultraplatte combi-dvd/cdrw-drive die nog onder de sleuven voor een 1 x PC Card Type II en 1 x Compactflash-geheugenkaart steekt. Verder bevat de machine nog SD/MMC- en Memorystick Pro-sleuven, naast alle gebruikelijke aansluitingen (firewire, lan, usb, audio, modem, s-video uit en wifi). Alleen Bluetooth en seriële en parallelle poorten ontbreken. Omdat alles geïntegreerd zit in de kast (hoewel een mediabase optioneel wel verkrijgbaar is) vinden wij zijn lage gewicht van 1,3 kilogram des te opmerkelijker.
Fujitsu-Siemens Lifebook S7010D
Deze compacte notebook gaat eerder in de richting van een normaal exemplaar. De Fujitsu-Siemens Lifebook S7010D is vijf centimeter dieper en bijna vier centimeter breder dan de (weliswaar zeer compacte) P7010. Qua omvang kan hij de vergelijking doorstaan met de Dell Latitude D400, al is de notebook van Fujitsu-Siemens nog iets groter en zwaarder. Het blijft verhoudingsgewijs een compacte notebook met een gewicht dat onder de twee kilogram blijft. Door de grotere kast past er ook een groter 14,1 inch scherm in de S7010D. De ingebouwde resolutie blijft echter beperkt tot 1024 x 768 pixels, dus zelfs minder dan bij zijn kleine broer. De bouwkwaliteit is behoorlijk, maar het ontwerp is iets minder eigenzinnig en flitsend dan dat van de prachtige P7010. De plastic toetsen van het volwaardige toetsenbord geven weinig voelbare terugkoppeling. Op het vlak van aansluitingen is alles aanwezig met uitzondering van seriële, parallelle en infrarode poorten. Ook bevat de S7010D een multistandaard dvd-rewriter. Een geheugenkaartlezer ontbreekt evenwel. De 1,8 GHz Intel Pentium M Centrino zet behoorlijke prestaties neer, al blijven de grafische prestaties door het gebruik van een Intel 855GME videochip met gedeeld geheugen achter bij wat je in combinatie met deze processor zou mogen verwachten. Om u een idee te geven: de met een 1,1 GHz Centrino uitgeruste Toshiba Portégé R100 is meer dan twee keer zo snel in de 3D Mark 2001 DirectX benchmark! In Office-applicaties presteert de S7010D op het niveau van een ‘gewone’ notebook. Drieëneenhalf uur batterijduur in onze strenge batterijtesten is ook mooi meegenomen.
HP Compaq nc4010
HP’s compacte nc4010 valt iets groter uit dan de ‘ultraportables’ in deze test en is qua omvang eerder vergelijkbaar met de Dell D400, al is hij in vergelijking met die notebook wel anderhalve centimeter minder breed. Hij is met 1,6 kilogram ook iets lichter dan de D400, maar duidelijk enkele honderden grammen zwaarder dan de allerlichtste notebooks. De bouwkwaliteit is goed en ook het toetsenbord is zeer behoorlijk. De belangrijkste aansluitingen zijn aanwezig, al ontbreken firewire, serieel en parallel. Er zit bijvoorbeeld wel een s-video uitgang in, wat bij de concurrentie in dit productsegment meestal ontbreekt. Naast één PC Card sleuf krijgt u ook nog een ingebouwde SD Card-lezer. De optische schijf (een dvd+rewritable) zit in een apart kastje en wordt via usb aangesloten. Helaas is er geen ‘Powered USB’ op deze notebook, zodat u ook nog een aparte (gelukkig niet al te zware) voeding moet aansluiten als u schijven wil lezen of branden. De prestaties die de Intel Pentium M 1,6 GHz neerzet, zijn behoorlijk in Office-toepassingen, maar vallen wat tegen in grafische toepassingen. Schuldige daaraan lijkt de ATI Radeon Mobility IGP 350M chip met 64 MB videogeheugen. Het is ons niet helemaal duidelijk waarom deze videochip zo matig presteerde in al onze testen. Aan verouderde drivers kan het niet liggen, want we installeren altijd de nieuwste die beschikbaar zijn voor we onze testen uitvoeren. Ook de batterijduur valt met iets meer dan twee uur tegen: de meeste concurrenten kunnen betere cijfers voorleggen.
IBM Thinkpad X40 Model 2371-7JG
IBM’s Thinkpad X40 is met 1,23 kilogram een van de lichtgewichten van deze test. De X40 is niet groter dan een Amerikaans vel “letter” papier (en dus smaller en korter dan een blad A4). Bovendien is hij maar twee centimeter dik. Dat betekent dat er geen diskettestation of cd/dvd-rewriter in past, maar een ultraplatte cd-rw-rewriter en dvd-lezer vond wel een plaatsje in de “Ultrabase”. Klik je de X40 daarin vast dan is hij nog altijd niet dikker dan 2,69 centimeter, platter dus dan heel wat gewone notebooks. De Ultrabase voegt slechts 762 gram toe aan het gewicht van de X40, zodat het totale gewicht onder de twee kilogram blijft. De bouwkwaliteit is
| Testmethode We beoordelen compacte notebooks op twee grote criteria: de prestaties (snelheid, batterijduur en draagbaarheid) en de extra’s. We gaan de snelheid in kantoor- en internetapplicaties na met Bapco’s Sysmark 2002. Dit resultaat telt voor 35 procent mee in het onderdeel prestaties. Verder wegen we in het prestatiecijfer de batterijduur (30 procent), de grafische prestaties onder DirectX 8, 9 en OpenGL (15 procent) en het gewicht van de notebook (20 procent) mee. De grafische prestaties meten we met 3D Mark 2001 SE (DirectX 8), 3D Mark 2003 (DirectX 9) en Specviewperf 7.1 (OpenGL). In het testonderdeel extra’s beoordelen we de meegeleverde software, de extra hardware, de bouwkwaliteit en draagbaarheid, de connectiviteit, het beeldscherm en de garantievoorwaarden. Voor dit onderdeel zijn in totaal 88 punten te vergeven, die we herleiden tot een percentage en voor 15 procent laten meetellen in de prijs-kwaliteitscore. In die score wegen verder nog de prestatiescore mee voor 20 procent en de prijs voor 65 procent. We houden ook rekening met een ‘ideale’ prijs van 1700 euro. |
Toshiba Portégé R100
Toshiba levert met de Portégé R100 de lichtste notebook in deze test: deze ‘ultraportable’ weegt nauwelijks meer dan een kilogram. Het is een superdun apparaat, uitgevoerd in stemmig zwart en van een goede bouwkwaliteit. Zo wordt het 12,1 inch ‘polysilicon’-scherm beschermd door een rigide plaat. De kwaliteit van het scherm is matig, met een beperkte lichtopbrengst. Op het gebied van aansluitingen moet u het stellen zonder seriële, parallelle, infrarood-, firewire- en Bluetooth-poorten. Wel heeft dit apparaat twee usb 2.0-aansluitingen, een 802.11b/g wifi-aansluiting, één PC Card sleuf en een MMC/SD Card geheugenlezer. Er is geen enkele optische drive aanwezig en voor de R100 is er ook geen basisstation. Eventuele drives kunt u natuurlijk wel extern aansluiten via de usb-poorten. De batterij houdt het net geen vijf uur uit en dat onder hoge belasting. Via het speciale hulpprogramma Power Saver kan de batterijlevensduur nog worden verdubbeld bij bijvoorbeeld presentaties, wanneer de lichtopbrengst van het scherm tot een minimum wordt beperkt en allerlei niet essentiële onderdelen worden uitgeschakeld. Deze zeer goede batterijduur heeft wel een prijs: het duurt zeer lang om de batterij op te laden, tot wel vier uur! De 1,1 GHz Pentium M Centrino zet in combinatie met een Trident XP4m32 videochip goede prestaties neer voor dit productsegment. Vooral door de behoorlijke grafische prestaties en de goede batterijduur haalt hij de hoogste prestatiescore in deze test.
Conclusie
Toshiba levert met de Portégé R100 de best presterende compacte notebook uit deze test. In ruil voor een zeer laag gewicht en hoge autonomie moet u wel wat compromissen sluiten, onder andere op het gebied van schermkwaliteit en uitbreidingsmogelijkheden. IBM’s Thinkpad X40 presteert wat minder, maar biedt allerlei snufjes die in een bedrijfsomgeving goed van pas komen. Door een recente prijsdaling is zijn prijs-prestatieverhouding ook zeer goed. Een andere opmerkelijke subnotebook is de Fujitsu-Siemens P7010, met een heel mooie vormgeving en een opmerkelijk breedbeeldscherm. Wie op de kleintjes moet letten doet met de Asus S520N zeker geen slechte koop, al is de batterijduur wel bijzonder kort. Misschien vormt de wat zwaardere Dell D400 een beter compromis voor prijsbewuste kopers.< BR> 
Bekijk het pdf-bestand met de productspecificaties
Jozef Schildermans, Ludo Schildermans
