Almere eerste stad met eigen ‘virtuele’ supercomputer

Het idee voor een Almere Grid is spontaan ontsproten aan het brein van enkele Almeerders. Zij kunnen echter rekenen op alle steun van het gemeentebestuur. De virtuele supercomputer kan immers een zuigende werking hebben op bedrijven die zich juist vanwege die computerkracht in de nieuwe stad willen vestigen.

Almere wordt de eerste stad in de wereld waar een zogenoemd computergrid of stadssupercomputer in gebruik wordt genomen. Inwoners uit onder meer de Staatsliedenwijk kunnen hun pc tijdelijk beschikbaar stellen aan de wetenschap en in de nabije toekomst ook aan ondernemingen. Almeregrid is een initiatief van het technologiebedrijf Genias Benelux (http://www.genias.nl) uit Almere en kent een groot aantal partners, waaronder Unet, LogicaCMG, Oracle, de Provincie Flevoland en Vleg.net, dat het midden- en kleinbedrijf ondersteunt.

In Almere doen ze het anders dan in de rest van Nederland. Sinds de begindagen van de stad, met in november 1976 de feestelijke start, heerst er een pioniersgeest, een gevoelen het anders te willen doen dan ‘over de brug’. Die ‘mouwen opstropen’-mentaliteit waart nog steeds rond.
De Almere Fiber Pilot is daar een uiting van. In een beperkt deel van de stad is, met miljoeneninjecties van de overheid, naar elke voordeur glasvezel gebracht. In een ander deel heeft KPN ‘fiber to the home’ gebracht, maar ziet af van verdere uitbreiding wegens tegenvallende belangstelling. Het gemeentebestuur van Almere laat zich daardoor niet uit het veld slaan. Optimistische bestuurders hoopten ruim een half jaar geleden nog dat de hele stad over twee jaar verglasvezeld zou zijn. Dat duurt nu iets langer, zo zei wethouder Douwe Halbesma onlangs op een gemeentelijke seminar over breedband. Maar het uitstel is zeker geen afstel. “Hoe de landelijke overheid ook denkt over breedband, Almere gaat door. Wij hebben onze eigen agenda”, had burgemeester Annemarie Jorritsma even daarvoor al strijdlustig laten weten.
Hoe het zij, een verglaasde polderstad ligt in het verschiet. En een deel is al gerealiseerd. Daarmee is Almere dé plaats in dit universum om een computergrid met de ‘gewone man’ te realiseren, zo dachten Ad Emmen, Bart Buijs en Marien Vlug. De eerste is projectdirecteur van Almere Grid, en als directeur van grid- en xml-specialist Genias het technische brein. De tweede is als eigenaar van een communicatiebureau geboeid door de maatschappelijke mogelijkheden van een grid, en ‘uiteraard’ de pr-man van de stichting. Vlug is een automatiseerder die het grid gaat beheren.

Echt breedband

Zoveel pc’s en werkstations staan werkeloos op en onder bureaus of in de huiskamer. Zoveel potentiële rekenkracht die niet wordt benut. Dat feit intrigeerde Emmen al langer, maar hij kon er niks mee. Tot de Almere Fiber Pilot gestalte kreeg. “Toen was er ineens wel een mogelijkheid om een grid te bouwen. Want dan praat je over echt breedband, tot 100 Mb in beide richtingen. Het nadeel van DSL is dat de backstream erg laag is en dan heb je er eigenlijk niks aan in een grid. Bovendien hebben we hier te maken met een geografisch afgebakend gebied. We kennen hier de mensen, we kennen hier de deelnemers. Dat is ook nodig om in direct contact de voordelen van een grid uit te leggen aan potentiële deelnemers. Dit is heel anders dan het worldwide community grid en Seti@Home; dat is toch meer voor techies.”
Buijs vult aan: “We kennen hier veel mensen, ondernemers, persoonlijk. In eerste instantie zegt een grid hen niks, in tweede instantie beginnen ze te blazen over beveiliging, wat ze daar dan ook onder mogen verstaan, maar als je ze persoonlijk benadert en alles uitlegt, zie je dat ze ook enthousiast worden en willen meewerken. Dat krijg je alleen op lokale schaal voor elkaar. Almere Grid is typisch een geval van op de juiste plaats en het juiste moment.”
Dat Sara zich in Almere heeft genesteld, en dus voor een rechtstreekse koppeling met de Amsterdam Exchange kan zorgen, is ook meer dan meegenomen.

Open structuur

Waarvoor gaan al die werkloze processoren aan de slag? Er blijft genoeg wetenschappelijk werk liggen, omdat er geen geld is supercomputertijd te huren, vertelt Emmen. Hij heeft het over medisch onderzoek waarbij (röntgen)beeldmateriaal een rol speelt of ingewikkelde wiskundige problemen die om aandacht schreeuwen. Beide verlangen niet zozeer veel intelligentie, als wel domme rekenkracht. En die is ruimschoots voorhanden.
Het Almere Grid bevindt zich nog in de voorbereidingsfase. Op dit moment lopen er twee onderzoeken. Het Institute for Information Engineering, een hbo-opleiding in Almere, doet studie naar de bereidheid onder de Almeerse bevolking en bedrijfsleven om hun computer(s) op het grid aan te sluiten. Rivio, onderdeel van de Hogeschool Rotterdam, bestudeert de technische implicaties van het Almere Grid.

Technisch niet spannend De ontwikkeling van grid computing is al zover gevorderd dat de stap naar ‘mainstream’ is te zetten. “We zullen nog wel moeten onderzoek welke desktop gridsoftware geschikt is”, zegt Ad Emmen van de stichting Almere Grid. “Dat wil zeggen dat de ‘grid-afdeling’ op een pc geen enkele bemoeienis heeft met het besturingssysteem van de gastheer en dat alles ook veilig is.” Technisch vindt hij het niet echt spannend. Als directeur van een Almeers bedrijf dat al heel wat wetenschappelijke grids heeft gebouwd, klinkt dat geloofwaardig. Wel blijft het spannend een manier te vinden de Almeerse bevolking te overtuigen van het belang van deelname aan het grid en dat zoiets geen enkele inbreuk pleegt op hun werkwijze.

De stichting wil een open structuur. Waarmee gezegd wil zijn dat het niet moet uitmaken met welk besturingssysteem een deelnemende pc is uitgerust, welke browser wordt gebruikt en in welk formaat deelnemende onderzoekers hun rekentaken de deur uit sturen. “Wij doen onderzoek naar de beste grid-desktopsoftware die nu voorhanden is”, verduidelijkt Emmen. “En daarbij speelt beveiliging ook een belangrijke rol. We laten aan deelnemers over welke software zij willen gebruiken, maar we stellen alleen programmatuur beschikbaar die aan onze randvoorwaarden voldoet.” Volgens Emmen is het de eerste keer dat een dergelijke navorsing naar de technische mogelijkheid van ‘desktop gridware’ plaatsvindt.

Belastingdienst

Nieuw is in elk geval het werk dat de stichting onderneemt om accounting software te ontwikkelen voor een grid. Deze programmatuur moet aantonen welke computers hoe lang hebben staan stampen voor welke opdracht.
Gewoonlijk wil niemand dat zo precies weten, behalve als je bij de Belastingdienst werkt. “Het idee is heel simpel”, verklaart Emmen. “Als je aan een goed doel betaalt, dan mag je dat als aftrekpost opvoeren. Welnu, ziekenhuizen staan op de lijst van goede doelen. Als je nou via het grid jouw pc laat ratelen om een medische opgave te kraken, dan draag je bij aan een goed doel. En wij voelen natuurlijk al aankomen dat de Belastingdienst daar een bewijs van wil hebben. Dus moeten wij kunnen aantonen wie aan een bepaalde taak heeft meegewerkt. Het is voor het eerst in de wereld dat software wordt gebouwd die de gangen van het grid nagaat.”
Zodra ze het voor elkaar hebben, heeft de Belastingdienst een paar bezoekers op de stoep. “Dat je als deelnemer een aftrekpost creëert, helpt mensen over de streep te trekken”, vindt Buijs.

Lokkertje

In april 2005 wil de stichting het grid in het glas hebben. Daar is nu alle inspanning op gericht. Maar stiekem denken ze al verder. Evenals het gemeentebestuur van de polderstad. Een probleem van Almere is dat de werkgelegenheid ver achterblijft bij de steile groei van de bevolking.
Er is geen economisch profiel, klaagde wethouder Halbesma. Daar kan het grid mede verandering in aanbrengen. Almere mikt op schone, hi tech industrie. Zij noemt zich niet voor niets een kennisstad. De Columbia, de supercomputer van de NASA met 10.240 processoren, verbleekt bij het Almere Grid zodra Almere een glazen stad is geworden en alle inwoners en bedrijven in het grid zijn opgenomen.
Met dat visioen wil het gemeentebestuur bedrijven lokken naar het nieuw te bouwen business, science & lifestyle park in het jongste stadsdeel Almere Poort. Bedrijfjes die inspelen op de nakende digitale televisie en daarvoor materiaal willen aanleveren. Voor die momenten waarop zij ineens beeld willen laten renderen, hoeven ze geen onbetaalbare supercomputer in huis te hebben; zij prikken gewoon even in op het Almere Grid. “Of denk aan iBuild, een bedrijf in Eindhoven dat het mogelijk maakt voor toekomstige bewoners om hun eigen huis, uitgaande van een basisontwerp, samen te stellen. Als je dat programma verder verfijnt, dan heb je ook heel wat rekenkracht nodig. En die haal je dan bij de deelnemers. Het is echt niet zo moeilijk voorbeelden te verzinnen van bedrijven die op gezette tijden heel veel rekenkracht nodig hebben. Daarmee wil Almere zich profileren”, zegt Emmen.< BR>