Gebruikers van Windows 2000 en Windows NT doen er goed aan binnenkort over te stappen op Windows Server 2003. Dat adviseren Gartner-analisten Tom Bittman en Brian Gammage. Natuurlijk is het ook mogelijk te wachten op Longhorn, ware het niet dat Microsoft de ondersteuning van NT eind dit jaar staakt en Windows 2000 het besturingsysteem is dat het gevoeligst is voor virussen en wormen. Wachten op Longhorn duurt volgens Gartner te lang, aangezien dit besturingssysteem naar verwachting van het onderzoeksbureau pas in 2008 daadwerkelijk zal kunnen worden geleverd.
Gebruikers van de serverplatformen van Microsoft staan momenteel voor een interessant vraagstuk. Menig bedrijf gebruikt nog altijd Windows NT, alle pogingen van Microsoft ten spijt om it-afdelingen te bewegen over te stappen op nieuwere platformen. Hierdoor is momenteel een bonte reeks van besturingssystemen in gebruik: NT, Windows 2000 en Windows Server 2003.
Windows Server 2003 (WS03) lijkt erg stabiel te zijn. Desondanks kunnen it-afdelingen momenteel dus kiezen uit nogal wat mogelijkheden. Zij kunnen allereerst niets doen en het huidige platform handhaven. Verder behoort een migratie naar WS03 tot de mogelijkheid, terwijl ook wachten op Longhorn een reële optie kan zien. Microsoft heeft inmiddels bekendgemaakt dat Longhorn in 2006 op de markt komt. Hiervoor heeft de producent onlangs de geplande functionaliteit van dat besturingssysteem herzien. Critici hebben nog altijd hun twijfels daarover.
Longhorn verschijnt, zo verwacht Gartner, echter pas in 2007. Eerder zag Gartner 2008 als realistisch lanceringsjaar voor het besturingssysteem.
Een andere interessante vraag: blijven we bij Microsoft of gaan we over op Linux? Gartner maakt die keuze er niet gemakkelijker op door te stellen dat men in 2008 Linux als een zeer serieuze concurrent voor Windows op het serverplatform ziet. Is het verstandig om nu al een overstap te maken? Of kan beter doorgegaan worden met Windows Server 2003, compleet met de uitbreidingspakketten (server feature packs) die we de komende tijd van Microsoft mogen verwachten? Dit jaar zal in ieder geval nog een uitbreidingspakket rond Virtual Server komen, zeggen Bittman en Gammage.
Uitbreidingen
Deze uitbreidingspakketten zijn nieuw voor Microsoft. Doordat Longhorn nog relatief lang op zich laat wachten, kan het concern het zich niet veroorloven om Windows Server 2003 tussentijds niet op te waarderen. De pakketten zullen optionele uitbreidingen zijn en bestaan uit min of meer logische bundels van uitbreidingen en nieuwe functies. Dit maakt het voor het concern mogelijk om WS03 te positioneren als een besturingssysteem dat constant wordt uitgebreid en verbeterd. Microsoft heeft aangekondigd delen van de functionaliteit van Longhorn ook uit te brengen voor Windows XP en Server 2003. Een uitdaging voor het bedrijf is volgens Gartner wel het feit dat deze uitbreidingen aanzienlijke inspanningen zullen vereisen ten aanzien van bouwen en testen.
De eerste en voor veel Microsoft-gebruikers waarschijnlijk meest voor de hand liggende migratiestrategie is doorgroeien naar Windows Server 2003. Windows Server 2003 is sinds 24 april 2003 officieel beschikbaar. Gebruikers geven aan dat de stabiliteit prima is, zo stellen de Gartner-analisten vast. Bittman en Gammage adviseren it-afdelingen die nu nog Windows NT toepassen, de overstap nog dit jaar te maken. Voor Windows 2000-gebruikers acht Gartner het verstandiger te wachten totdat de eerste uitbreidingspakketten voor WS03 uit zijn.
Voor grotere bedrijven is WS03 onder andere interessant vanwege de verbeterde functionaliteit van Active Directory. Dit geldt echter alleen wanneer alle ‘domain controllers’ worden gemigreerd. Wanneer dit niet gebeurt, zullen ze in de zogeheten ‘Windows 2000 mode’ functioneren. Hoewel Microsoft volgens Gartner duidelijke vooruitgang heeft geboekt ten aanzien van de prestaties, geven gebruikers aan dat zij bij gebruik van de bestaande hardware niet of nauwelijks verbeteringen waarnemen. Alleen bij zwaarder uitgevoerde hardware wordt een duidelijke prestatiewinst zichtbaar.
Beveiliging
Een belangrijk aspect dat bij geen enkele discussie over het invoeren van nieuwe Microsoft-besturingssystemen mag ontbreken, is beveiliging. Gartner is redelijk optimistisch op dit punt, maar waarschuwt voor al te groot optimisme. Op de desktop kan het implementeren van Windows XP Service Pack 2 helpen om de kwetsbaarheid van deze systemen te verminderen en daarmee de kosten voor het beveiligen van de desktop te verminderen.
Hoewel Service Pack 2 door Microsoft gepositioneerd wordt als een belangrijke stap voorwaarts ten aanzien van beveiliging, geven de Gartner-analisten aan dat dit maar ten dele het geval is. Het onderliggende beveiligingsmodel is namelijk niet veranderd. Dat gebeurt pas wanneer het op Ngscb (‘Next generation secure computing base’) gebaseerde Longhorn beschikbaar komt. En zelfs dan zal echter nieuwe hardware en software nodig zijn om optimaal van deze voorzieningen te profiteren. Bovendien maakte Microsoft begin september bekend dat de NGSCB niet vastzit aan Longhorn; beheerders kunnen die nieuwe beveiligingstechnologie ook uitschakelen zonder de werking van het besturingssysteem aan te tasten.
Ook voor gebruikers van Windows 2000 betekent dit dat zij vooralsnog relatief veel energie kwijt zijn aan ‘patches’ en dergelijke. Vergeet niet dat de ‘code base’ van Windows 2000 – net als trouwens Internet Information Server en SQL Server 2000 – al gereed was toen Bill Gates met zijn memo over beveiliging op de proppen kwam. Pas daarna is Microsoft serieus maatregelen gaan treffen om de interne cultuur en de werkprocedures aan te passen.
DSI en SDM
Longhorn is een van de meest ambitieuze projecten die Microsoft ooit heeft ondernomen. Dat heeft enerzijds te maken met bijvoorbeeld het Winfs bestandssysteem en anderzijds met voorzieningen als het Dynamic Systems Initiative (DSI). Winfs is in feite een op Yukon databasetechnologie gebaseerde laag die over het bestandssysteem is gelegd. De faciliteiten die hierdoor beschikbaar komen – het bestandssysteem gebruiken alsof het een database is – vereist echter wel dat alle clients die op het bestandssysteem werken Winfs volledig ondersteunen.
Dat kon wel eens een probleem worden, denkt Gartner, aangezien zelfs Microsoft aangeeft dat men niet kan garanderen dat de volgende belangrijke nieuwe versie van Outlook hierin zal voorzien. De dreiging van incompatibiliteit van Winfs is enigszins verminderd doordat Microsoft heeft toegezegd Winfs ook uit te brengen voor de huidige Windows-versies, XP en Server 2003. Bovendien is het bestandssysteem opgeschort: het zal nog niet klaar zijn wanneer Longhorn gereed is, in 2006 volgens Microsofts planning.
DSI is opgebouwd rond het system definition model (sdm) dat als basis dient voor het ontwikkelen en gebruiken van zogeheten ‘operationally aware’ applicaties. Softwareontwikkelaars kunnen aan het begin van een ontwikkeltraject de behoefte aan resources van toepassingen bepalen en sturen, waardoor tot een dynamische toewijzing van systeem-resources kan worden gekomen die direct is afgeleid van sla’s en de behoeften van de eindgebruikers.
Gartner noemt DSI een ambitieus project dat echter zo groot en omvangrijk is dat de route lang zal zijn en slechts via kleine stapjes vooruit kan worden afgelegd. Dat betekent in de visie van Bittman en Gammage dat de software zeker niet voor 2007 beschikbaar zal zijn, terwijl ondersteuning door andere leveranciers niet voor 2010 mag worden verwacht. Het advies van Gartner op dit punt is dat it-afdelingen de ontwikkelingen binnen Microsoft op dit punt nauwgezet volgen, maar tegelijkertijd ook alternatieven evalueren die door andere aanbieders worden ontwikkeld.
Migratieplannen
Longhorn is dus nog ver weg en zelfs wanneer het besturingssysteem beschikbaar komt, zal dit met de nodige beperkingen gepaard gaan. Windows Server 2003 is daarom vooralsnog het enige serieuze alternatief voor it-afdelingen die bij Windows willen blijven. Dit jaar zal circa eenderde van alle NT-gebruikers overstappen op WS03, verwacht Gartner. Doordat Windows 2000-gebruikers veelal moderne hardware toepassen en dus nog niet aan vervanging van serverhardware toe zijn, zal van deze groep een veel kleiner gedeelte overstappen.
Wat zijn de mogelijkheden voor it-afdelingen die op het serverplatform naar niet-Microsoft-OS’en willen uitwijken? Linux en Unix. Windows zit wat functionaliteit en acceptatie betreft tussen beide alternatieven in. Windows ondersteunt de schaalbaarheid en beschikbaarheid waar een groot deel van de servergebruikers voldoende aan hebben. Unix en Linux kennen een schaalbaarheid en betrouwbaarheid die boven die van Windows uitsteekt, maar in de visie van Gartner daalt het percentage van de markt dat aan deze voorzieningen behoefte heeft. Zijn Unix en Linux daarmee veroordeeld tot een krimpend stuk van de servermarkt?
Nou nee, zover willen de analisten van Gartner zeker niet gaan. Zij stellen namelijk vast dat Microsoft te kampen heeft met twee grote problemen.
Twee problemen
Het eerste struikelblok is het feit dat Microsoft uitspraken heeft gedaan over de schaalbaarheid en de beschikbaarheid van Windows die het vervolgens niet heeft kunnen waarmaken. Dat heeft de geloofwaardigheid van uitspraken van het concern op deze punten geen goed gedaan. it-afdelingen hebben dan ook moeite de uitspraken van Microsoft hierover te accepteren, stellen Bittman en Gammage diplomatiek vast. Bovendien is de combinatie van Windows/Intel simpelweg niet voldoende voor it-bedrijven om op een kosteneffectieve manier te migreren van een ander platform naar Wintel. Dat heeft eigenlijk alleen zin wanneer de complete softwarearchitectuur van Microsoft wordt overgenomen.
Het tweede probleem waar Microsoft mee kampt, is het feit dat het zich in de middensegment van de markt nadrukkelijk richt op de strijd tegen Unix, terwijl Linux inmiddels als een zogeheten ‘commodity’ in de onderkant van de markt wordt gezien dat snel, stabiel en goedkoop is. Tegelijkertijd bedreigt Linux nu echter ook marktsegmenten boven de onderkant van de markt. Met name kosten en beveiliging zorgen ervoor dat it-afdelingen die doorgroeien van kleine servers naar middelgrote en zwaardere modellen liever voor Linux dan Windows kiezen.
Daarbij worden zij nadrukkelijk gesteund door softwareaanbieders. Weliswaar is de ondersteuning voor Linux bij applicatieleveranciers en andere softwarebedrijven nog relatief bescheiden van omvang, het ‘business model’ dat softwarebedrijven in de Linux-markt kunnen toepassen is erg aantrekkelijk. Het is immers vooral Microsofts eigen licentie- en prijsbeleid dat Linux tot zo’n aantrekkelijk alternatief maakt. Wanneer de geplande verbeteringen van Linux ten aanzien van virtualisatie en ‘realtime infrastructure’ inderdaad plaatsvinden, groeit de aantrekkelijkheid van Linux alleen nog maar verder. Dat betekent dat Longhorn het in 2008 zal moeten opnemen tegen een voor veel it-afdelingen erg aantrekkelijk alternatief: Linux.
Unix scoort op een aantal punten nog altijd beduidend beter dan Windows. Dat heeft onder andere te maken met de schaalbaarheid, de bewezen consolideerbaarheid de beschikbaarheid van voldoende ict-personeel dat met Unix uit de voeten kan en de nadrukkelijke aandacht die Unix-leveranciers aan het serverplatform besteden.
Werklastbeheer
Het belangrijkste probleem voor Windows om een definitieve plek in het rekencentrum te veroveren zit ‘m volgens Bittman en Gammage in werklastbeheer (workload management). Naarmate hardware een steeds kleiner deel van de totale kosten uitmaakt, wordt het beheren en verdelen van de belasting over de beschikbare verwerkingscapaciteit steeds belangrijker. Dit is een aspect dat eigenlijk alleen door het mainframe optimaal wordt geregeld, terwijl zowel Windows als Unix er nog onvoldoende voorzieningen voor kennen. De Windows Resource Manager (WSRM) biedt hier weliswaar een technische basis voor, maar de Windows-wereld kampt de komende jaren nog steeds met het ‘één applicatie, één server’-syndroom.
In 2008 zal Windows ‘partition aware’ zijn, verwacht Gartner. Dat zal hardwareleveranciers in staat stellen om dynamische partities te creëren. Zeg maar wat VMware nu via software realiseert. Rond die tijd zullen servers met 32 processoren heel normaal zijn, denkt Gartner, al zullen deze nog steeds voornamelijk worden gebruikt voor het consolideren van tal van ‘images’. Toch zullen we rond die tijd ook de eerste ‘workloads’ zien die daadwerkelijk van alle 32 processoren gebruik maken.
Daar staat echter een trend tegenover die aangeeft dat het verdelen van de werklast over meerdere kleinere servers vanwege technische en financiële redenen aantrekkelijk is. Dit betekent dat de vraag naar zware ‘symmetrical multiple processing’ systemen (smp) in 2008 wel eens minder groot zou kunnen zijn dan we nu algemeen verwachten, aldus Gartner. Linux zal daardoor de belangrijkste concurrent van Windows zijn geworden, waar dat nu nog Solaris is.
De desktop
Tenslotte de positie van Windows op de desktop. Is Linux hier werkelijk een bedreiging voor Windows? Gartner heeft hierover veel twijfels. Het probleem is alleen dat vaak Linux en Star Office/Open Office met elkaar verward worden. Deze kantoorsoftware is een prima alternatief voor Microsoft Office, maar dat heeft niets met het onderliggende besturingssysteem te maken. Star Office en Open Office zijn immers ook beschikbaar in uitvoeringen die draaien op Windows.
Gartner ziet echter wel degelijk kansen voor Linux als desktop-platform, maar dan alleen wanneer de compatibiliteit met Windows-applicaties verder wordt verbeterd, de kosten van het ‘poorten’ van legacy-applicaties omlaag gaan, de open source-ontwikkelaars zich commerciëler gaan opstellen. En Microsoft bovendien verzuimt te reageren op de uitdagingen die Linux-op-de-desktop vormt ten aanzien van zowel de kosten als de weerstand die steeds meer gebruikers ten opzichte van het concern lijken te voelen. Linux is in sommige opzichten een reëel alternatief voor Windows op de desktop. Bijvoorbeeld voor medewerkers die vooral aan data-invoer doen en andere eindgebruikers die slechts een beperkte functionaliteit nodig hebben.< BR>
