De kernsystemen van banken zijn bejaard. Gemiddeld zo’n 20 tot 30 jaar oud en de komende jaren dus hoognodig aan vervanging toe. Dr. Johan van den Akker, projectmanager Financial Services bij Accenture, vindt het tijd worden dat banken nu eens serieus naar standaardpakketten gaan kijken.
|
Ict is voor veel banken van ‘levensbelang’. Ligt een maatwerkoplossing niet meer voor de hand dan de aanschaf van zo’n standaardpakket?
“Dat is zeker lange tijd zo geweest. Het is ook één van de redenen waarom ze het zolang zelf hebben gedaan. Aan de andere kant moet je je als bank wel gaan afvragen of je heel veel geld moet gaan steken in de ontwikkeling van een systeem dat ‘commodity’-producten ondersteunt die door elke bank worden gevoerd. Om een voorbeeld te noemen, neem nou een rekening courant. Dat is een commodity product. Of je dat in Nederland, Duitsland of Frankrijk doet, dat zal niet zoveel uitmaken. En het is ook geen product waarmee je als bank heel innovatief bezig bent. Als je het daarentegen hebt over maatwerk derivaten, waar je als wholesale bank een innovatief voordeel kunt hebben door verschillende producten te voeren, dan zou het eventueel wel de moeite kunnen zijn om te investeren in zelfbouw. Nog steeds is het dan altijd aan te raden om te kijken of er een standaard oplossing is voor wat je wilt. Het idee waar de bankwereld nog heel erg aan moet wennen, is dat je niet automatisch voor zelfbouw kiest.”
Tijd en geld
Als banken voor hun innovatieve producten toch zelf moeten gaan bouwen, waarom dan niet alles zelf bouwen?
“Natuurlijk, je kunt alles bouwen, maar hoeveel tijd en geld kost het? Het belangrijkste verschil is of je moet programmeren of configureren. Als je wilt gaan programmeren, dan moet je eerst de broncode maken, dan moet je de hele testmolen door. Omdat je met een bancair systeem te maken hebt, is dat vrij grondig. Daar zit dus een bepaalde doorlooptijd aan vast. Als je bijvoorbeeld een nieuw product wilt ontwikkelen, dan ben je toch zeker vier tot zes maanden bezig. Als je een pakket hebt met een product factory waar je producten in kunt configureren, dan hoef je eigenlijk alleen maar data aan te passen. Natuurlijk heb je maximale flexibiliteit als je zelf het hele systeem in de hand hebt en alles kunt programmeren wat je maar wilt, maar de kosten die je dan hebt zijn aanzienlijk hoger. Je kunt ook besluiten als bank om zo’n flexibele productfactory zelf te ontwikkelen. Je moet je alleen heel goed afvragen waarom je dat wilt doen.”
Welke pakketten zouden zij volgens u in overweging moeten nemen?
“Standaardpakketten zijn ruwweg in twee groepen in te delen. Enerzijds zijn er ‘smalle’ pakketten ter ondersteuning van specifieke producten of processen. Voorbeelden hiervan zijn Reuters Kondor+, OMR Trading Assistant of Banktrade. Anderzijds zijn er ‘brede’ pakketten met functionaliteit voor een volledige bank. Op dit gebied wordt in Nederland door een aantal banken gebruik gemaakt van Globus en Flexcube. Een andere optie in deze markt is Alnova, dat vooral in Zuid Europa en Latijns Amerika wordt gebruikt. En ook SAP betreedt deze markt. Voortbouwend op de technologie van de beproefde systemen voor financiën, human resource en crm, brengt SAP nu ook applicaties voor de administratie van bankrekeningen en -leningen.”
Banken zullen genoegen moeten nemen met een beperkte functionaliteit als zij kiezen voor standaardpakketten. Zullen zij dat accepteren?
“Het zal inderdaad betekenen dat realisatie van 100 procent van de functionele eisen niet mogelijk is. Banken zullen geregeld met 80 tot 90 procent van hun eisen genoegen moeten nemen, hetgeen de organisatie wel weer dwingt om goed te bekijken waar processen vereenvoudigd kunnen worden. Als de organisatie de discipline heeft om dit te doen, heb je daar alleen maar extra voordeel bij. Een duidelijke valkuil is dat je het oude legacy systeem probeert na te bouwen in het nieuwe standaardpakket. Dat moet je voorkomen. Je ziet vaak dat de eisen van mensen ten aanzien van een softwarepakket bepaald worden door de manier waarop ze altijd gewend waren om te werken. Zo’n pakketimplementatie kun je juist aangrijpen voor de vereenvoudiging van je werkwijze en processen.”
Betrouwbaar
De backoffice van een bank bevat erg gevoelige informatie. Ik kan me voorstellen dat men twijfelt aan de veiligheid van standaardpakketten.
“Tot twee jaar geleden waagde een grote bank zich er inderdaad niet aan. Het argument van veiligheid was één van de overwegingen. De leveranciers van standaardpakketten hadden zich tot dan toe ook nog niet echt bewezen op het niveau van grote bedrijven. Maar je ziet dat SAP zich nu bijvoorbeeld in dit gebied begeeft en het heeft laten zien dat ze heel betrouwbare software leveren die ook op het niveau van een grootbedrijf heel goed functioneert. Als je in andere branches kijkt, dan zie je dat hele grote bedrijven, zoals Unilever, Philips of Shell, voor ondersteuning van hun primaire proces standaardpakketten gebruiken. Voor banken was dat tot voor kort nog geen optie. Tot twee jaar geleden ongeveer, maar vanaf die tijd zijn er pakketten ontwikkeld waardoor het nu een reële optie is geworden.”
Accenture heeft vorig jaar september een deal gesloten met SAP. In hoeverre is de stelling om over te stappen naar standaardpakketten een onafhankelijk en objectief advies?
“Als Accenture hebben we met SAP inderdaad een alliantie. SAP is belangrijk voor Accenture, maar daarnaast implementeren wij ook vele andere pakketten, zoals Globus en Flexcube. Wat dat betreft hebben wij een brede ervaring met pakketten, dat is niet alleen ingegeven door SAP.”
Tot nu toe heeft het maatwerk altijd goed gefunctioneerd. Waarom zou je dat eigenlijk moeten veranderen?
“Er zijn systemen die al tientallen jaren goed functioneren en die het met aanpassingen over de tijd heen ook goed gedaan hebben. Deze systemen zitten alleen wel aan het einde van hun levensduur. Je kunt de software doorontwikkelen, maar op een gegeven moment loop je aan tegen de complexiteit van het systeem dat je gecreëerd hebt door de voortdurende aanpassingen. Op een gegeven moment wordt het heel moeilijk om nog extra aanpassingen te doen.”
Vergrijzing
Tegen welke beperkingen lopen banken aan bij het huidige maatwerk?
“Een heel concreet voorbeeld vind je bij de diverse hypotheekvormen. Een levenhypotheek bestaat uit een beleggingsverzekering en een lening. Vaak zijn banken niet in staat om die in het systeem bij elkaar te brengen. Met het polisnummer kun je de verzekering in het systeem naar voren halen, met het leningnummer kun je de hypotheek naar voren halen, maar het samenkoppelen wordt moeilijk. De aandelenlease constructies is ook zo’n voorbeeld. Daar had je het aspect van de lening en de belegging. Zulke gecombineerde producten, die je steeds vaker ziet, vormen een probleem voor banken. Voor de ondersteuning van deze systemen zijn de banken bovendien afhankelijk van een kleine vergrijzende groep medewerkers, van wie een groot gedeelte de komende vijf jaar met pensioen gaat. Er zijn systemen die bijna dertig jaar oud zijn en waaraan mensen al die tijd hebben gewerkt. Die mensen zijn inmiddels de vijftig gepasseerd. Probeer over vijf of tien jaar nog maar eens een jong persoon te vinden die nog in Cobol of PL/1 kan programmeren. Als je nu naar de programmeeropleidingen kijkt, daar leren ze allemaal Java. Als je een standaardpakket hebt, kun je veel gemakkelijker mensen vinden om het systeem te onderhouden.”
Banken zijn met hun ‘oude’ systemen een paar jaar geleden wel begonnen met internetbankieren. Blijkbaar is er nog steeds veel mogelijk met de oude maatwerkoplossingen.
“Binnen zelfbouw is de stelregel: Kan niet, bestaat niet. Het was alleen wel een hele forse klus om de gegevens die ze in de kernadministratie hebben te ontsluiten. Vooral omdat het volledig verschillende systemen zijn, die andere technologieën gebruiken dan de internet bankiersystemen. Als je bankieren gereed gaat maken voor internet, dan maak je dat bijvoorbeeld met Java. Als je de gegevens die je dan moet ontsluiten naar voren haalt, dan blijkt dat bepaalde velden in de databases in de kernsystemen voor andere doeleinden gebruikt zijn dan waarvoor ze oorspronkelijk bedoeld zijn. Dan krijg je dus een situatie waarbij je gegevens aan een klant laat zien die hij eigenlijk niet mag zien.”
Is een standaardpakket nou wezenlijk goedkoper?
“Hoe duur of goedkoop het is, wordt bepaald door de discipline die je jezelf oplegt. Als een bank zichzelf de discipline kan opleggen om dicht bij de standaard te blijven die door het pakket wordt geleverd, dan heb je op de lange termijn een beter onderhoudbaar systeem. Als het goed is heb je dan minder onderhoud aan het systeem. Het is niet zo dat je door die pakketsoftware nou heel veel gaat besparen met je onderhoud. Wat je wel terugkrijgt, is dat je voor dat onderhoudbedrag op moderne technologie blijft zitten. Je creëert een moderne backoffice waarmee je een kostenreducerende manier van werken kunt introduceren. ‘Straight through processing’ bijvoorbeeld, waarbij minder administratieve handelingen hoeven plaats te vinden in het betalingsverkeer.”
Niet een enkel pakket
Welke scenario’s zijn er mogelijk voor een bank, als deze een standaardoplossing in overweging neemt?
“Het hangt af van de omvang van de bank. Als je het hebt over de thuismarkt van de Nederlandse grootbanken, dan heb je het over een dusdanige omvang dat je daar niet een enkel pakket gaat implementeren. Je ziet ook een aantal middelgrote en kleine banken in Nederland, zoals private banks of bankendochters van verzekeringsmaatschappijen, die een redelijk standaard productenpakket voeren. Als die banken hun it niet te complex willen maken, dan is het in zo’n situatie heel verstandig om één pakket daarvoor te kiezen.”
Hoe zou een grootbank een standaardoplossing moeten implementeren?
“Bij grootbanken heb je vaak systemen per productkolom. Je hebt een beleggingssysteem, een spaarsysteem, een rekening courant systeem, een kredietsysteem, een hypotheeksysteem. De systemen kun je per productkolom gaan aanpakken. Dan kun je de investering ook gaan prioriteren daar waar ze het meeste nodig zijn. Een ander scenario, dat zelfs bij grote banken wordt gehanteerd, is dat er een transformatie in het kernproces van de bank plaatsvindt. In dat geval is het een strategische keuze die op ceo-niveau wordt genomen. Bij zo’n transformatieprogramma, waarbij je processen gaat vereenvoudigen of gaat kantelen en heel anders gaat insteken, zul je op basis van een standaardpakket de organisatiestructuur gaan veranderen. In Nederland heb ik die benadering nog niet gezien, maar met Accenture hebben we dat bijvoorbeeld al wel bij banken in Spanje gedaan.”
Hebben banken in het buitenland in dat opzicht meer lef?
“Ja, die zijn innovatiever en vooruitstrevender. Die lopen iets voor. Vooral in Spanje en Italië hebben banken al vaker hun kernsystemen vervangen door standaardpakketten dan dat je nu in de Benelux ziet gebeuren. Dat heeft met name te maken met de hele fusie- en integratieslag in de bankwereld. In Nederland is dat al veel eerder gebeurd. ABN Amro en ING Postbank zijn begin jaren negentig gefuseerd en toen waren standaardpakketten geen optie voor banken van deze omvang. In Spanje en Italië heb je heel veel kleine en middelgrote regionale banken die onlangs bij elkaar gekomen zijn. Die zijn daar later mee begonnen, vervangen nu hun kernsystemen en kijken heel duidelijk naar standaardpakketten.”
Kortom, maatwerk is voor banken niet meer van deze tijd?
“Zelfbouw, mits je dat goed doet, blijft altijd een optie. Banken moeten er alleen rekening mee houden dat een standaardpakket langzamerhand een serieuze optie voor het bankwezen is geworden. Ze moeten het in overweging nemen.”< BR>
