Poldermodel sloopte innovatiekracht

“De Nederlandse consensusstructuur was funest voor de innovatieve kracht van ons land”, stelde professor Henk Volberda in de toespraak waarmee het Nationaal ICT Event afgelopen dinsdag werd geopend.

Auke Leenstra van het Ministerie van Economische Zaken, Joop Sistermans van de adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid en professor Han Gerrits van de Vrije Universiteit Amsterdam gingen met elkaar en Henk Volberda in debat tijdens het Nationaal ICT Event.

Volberda verklaarde tijdens zijn openingsrede waarom Nederland verdwenen is uit de top tien van meest innovatieve landen. Stonden we in 2000 nog op de derde plaats, inmiddels staan we twaalfde op de ranglijst. Het ooit zo geroemde poldermodel heeft fatale consequenties gehad voor de innovatieve kracht van ons land, meent de professor. “Er bestond bij alle partijen consensus over het adagium ‘werk, werk, werk’. Deze manier van denken is bij uitstek geschikt voor productiewerk voor laaggeschoolden, maar draagt niet bij tot innovatie.”

Geen passie

Als verklaring voor het ontbreken van innovatieve kracht wordt vaak de schuld gegeven aan manco’s op macro-niveau: we investeren te weinig in onderzoek en ontwikkeling en technisch onderwijs. Volberda meent echter dat het met name een houding op micro-niveau is die ons parten speelt: “Managers hebben geen passie voor innoveren en te weinig waardering voor technologie, zeker in economisch slechte tijden.”
Een andere remmende factor is volgens hem bureaucratie. Innovatie kan alleen bloeien in niet hiërarchische zelfsturende organisaties, waar het hebben van een afwijkende mening wordt gewaardeerd. “Organisaties moeten niet meer bevolkt worden door mensen met een gespecialiseerde routine, maar door medewerkers met dynamische vaardigheden”, vindt Volberda.
Het lijkt hem een goed idee jaarlijks een innovatieve ranglijst te publiceren. Ook zou het helpen als in jaarverslagen van ondernemingen wordt opgenomen hoe het met innovatie binnen het bedrijf is gesteld. “Managers moeten zich realiseren dat hard rennen net genoeg is om een positie te behouden. Wie zich wil verbeteren moet twee keer zo hard rennen.”< BR>