De nieuwe aanlevermethode van gemeentelijke financiële informatie aan het CBS is nog geen succes. Het overgrote deel van de Nederlandse gemeenten houdt vast aan de bestaande werkwijze.
Sinds begin dit jaar biedt het CBS Nederlandse gemeenten de mogelijkheid om hun financiële kwartaalgegevens en jaarcijfers via Xbrl (extensible business reporting language) aan te leveren. Deze nieuwe opmaaktaal, die een variant op XML is, moet de uitwisseling van financiële rapportages makkelijker maken doordat tegelijk met het overhevelen van de cijfers ook de betekenis en de context van deze getallen meegeleverd wordt. Het CBS stelt dat Xbrl gemeenten in staat stelt om met één druk op de knop gegevens over te hevelen van het gemeentelijke administratiesysteem naar het CBS. Dit zou de enquêtedruk bij gemeenten moeten verlagen.
Het merendeel van de Nederlandse gemeenten (90 tot 95 procent) heeft bij de afsluiting van het eerste kwartaal de gegevens op de gebruikelijke wijze via de spreadsheetsoftware Excel aangeleverd. Om meer Xbrl-aanleveringen te krijgen, had het CBS eind maart opnieuw een brief aan de Nederlandse gemeenten gestuurd met de voordelen van de nieuwe aanlevermethode. De eerste brief over dit onderwerp is op 16 december vorig jaar
Het is volgens mij feitelijk te gek voor woorden dat het CBS stelt dat het uitwisselen via XBRL één druk op de knop is. Er wordt aan voorbij gegaan dat de aanleverende systemen XBRL uitvoer moeten aanmaken en als we de XBRL specificaties bekijken (zie http://www.xbrl.org) dan is dat even wat meer werk dan een XML bestand (als mogelijke opvolger van een Excel bestand). ook vraag ik me af waarom XBRL wordt gebruikt en niet bijvoorbeeld een eenvoudiger XML bestand met informatie. Dat laatste lijkt me zeker voor de aanleverende systemen eenvoudiger te realiseren.
Opmerking bij reactie Gerard Bottemanne: ik denk niet dat het CBS de indruk wil wekken dat alles met één druk op de knop geregeld is. Rapportage blijft een serieus en vaak complex onderwerp, dat geldt dus ook voor rapportages gebaseerd op XBRL. Echter: met XBRL liggen de inspanningen op een hoger niveau en zijn eenmalig (bouwen taxonomie en koppelen aan bronsystemen). Daarna is het daadwerkelijk aanmaken en versturen van een rapportage letterlijk met één druk op de knop te realiseren (aantoonbaar!). Het werken met XML in plaats van XBRL vereenvoudigt misschien het aanmaken van een exportbestand vanuit de aanleverende systemen maar mist de vele voordelen die een XBRL bestand heeft. Niet voor niets is er geïnvesteerd in een verfijnde specificatie van XML waarin specifieke rapportageproblematiek wordt afgehandeld (denk aan toelichting op cijfers, controles etc.). Dus: XBRL vraagt een investering maar die wordt dubbel en dwars terugverdiend in de vorm van meer efficiëncy en effectiever (want transparanter en kwalitatief betere) rapportages.
Waarom zou het CBS met gemeenten andere standaarden dan met bedrijven afspreken? Er moet toch een instantie zijn die bepaalt welke XML-tags (elementen) in welke hierarchie (documentstructuur/schema) worden aangeleverd. Xbrl.org heeft de XML-tags en documentstructuur reeds uitgewerkt voor financiele informatie die tussen bedrijven en instellingen uitgewisseld kan worden. Xbrl is beschikbaar als XML-gebaseerd, royalty vrije en open standaard gedragen door een brede basis van bedrijven en instellingen. Als instanties als de CBS, belastingdienst, UWV etc. met dezelfde standaard financiele gegevens van bedrijven en instellingen vragen, zal het voordeel duidelijk worden.
In reactie op de eerste posting van Gerard Bottemanne: het probleem met ‘gewoon’ XML is de symantiek. Door xbrl als formaat te kiezen is er duidelijkheid over de symantiek van gegevens in XML. Want Xbrl beschrijft/schrijft voor hoe een ledger (grootboek) er uit ziet etc.
De bedoeling is dat de financiele administratie deze gegevens automatisch uit hun producten kunnen trekken/exporteren. Financiele modules van b.v. Navision en SAP ondersteunen reeds export in Xbrl formaat.
Waarschijnlijk is het zo dat gemeentes nog veel werk moeten verichten voordat ze de export in Excel formaat beschikbaar hebben. M.a.w. de export gaat zelfs met excel nog niet zo automatisch. Dus duurt het lang voordat de gegevens bij het CBS binnen zijn en is de kans op fouten – door de handmatige acties – groot.
Een stuk integratie bij de gemeente (systemen) en aansluiting of automatische versturing van de gegevens naar het CBS zou een concrete oplossing zijn.