De Intel Developer Forum (IDF) in San Francisco bracht het langverwachte nieuws dat Intel 64-bits extenties op de IA-32 architectuur gaat invoeren. Er was echter niet alleen nieuws op processorgebied. Intel heeft ook grote plannen in draadloze technologie nu ‘éénchips’ oplossingen voor communicatie in hoge frequentie spectra binnen het bereik van de door hun gekoesterde cmos-technologie valt. Op het IDF viel te leren dat Intel een flinke research inspanning doet om àlle draadloze technologie naar een hoger plan te brengen.
Het succes van de 64-bits Itanium is vooralsnog uitgebleven. Intel stelde dat het 110.000 processoren heeft verkocht in het jaar 2003. Volgens opgaaf van de chipontwikkelaar zijn er 50 verschillende Itanium gebaseerde systemen. Bedenk daarbij dat er vaak meerdere Itanium processoren in een systeem zitten, dan zijn er hoogst waarschijnlijk maar een hand vol modellen geweest die 1000 configuraties of iets meer hebben verkocht. Itanium systemen doen het tot nu toe vooral goed bij applicaties die baat hebben bij een hoge ‘drijvende komma’ (floatingpoint) verwerkingssnelheid of een groot adresseerbaar geheugen, zoals grote databases.
Naast een hogere prijs is een belangrijke drempel de relatief grote inspanning om drivers en software naar dit platform te brengen om van Itanium-prestaties te genieten. Daar tegenover staat dat goedkope Pentium 4 en Xeon systemen relatief goed presteren. Intel stelt dat zij er naar streven de Itanium op twee maal het prestatieniveau van de Xeon te houden. Een andere stelling is dat de Itanium over drie tot vier jaar beter presteert dan welke risc-processor dan ook.
Montecido
Intel denkt dit te bereiken door Hyperthreading met vier of meer threads naar de Itanium te brengen en twee en meer processorkernen in een chipbehuizing onder te brengen. De eerste zogenoemde dualcore multithreading chip die nu onder codenaam Montecito wordt ontwikkeld wordt al volgend jaar verwacht. Deze chip zal een zeer ruime 24 MB cache hebben. De Itanium nadert daarmee de huidige IBM Power 4 geometrische specificaties.
Deze in 2001 geïntroduceerde processor heeft dual core en een 32 MB cache. De opvolger van de Intel Montecito is een Itanium met codenaam Tukwila. Dit is een multicore chip die wat betreft zijn specificaties de IBM Power 5, die eind dit jaar wordt verwacht, nadert. De Tukwila is de eerste processor gemaakt door een team waarin voormalige Alpha ontwerpers meewerken.
Nu op de IDF de 64 bits extentions technology is geïntroduceerd voor de 32-bits Xeon processors lijkt een brede doorbraak van Itanium voor een breed publiek verder weg dan ooit. Intel zelf ziet dit overigens anders. Mike Fister, general manager Enterprise Platforms Group, ziet de 64 bits extentions technologie als een normaal extraatje dat aan de Xeon wordt toegevoegd, niet veel anders dan de nieuwe SSE3 instructieset extensie ten bate van multimedia. Toch is dat niet zo.
Grensoverschrijdend
64 bits extentions technologie haalt een belangrijke grens weg. De standaard oude Xeon kan slechts tot 4 Gbyte virtueel geheugen ‘plat’ adresseren, ook al past er meer in een systeem. Dat extra geheugen is alleen via een omweg adresseerbaar. De 64-bits Itanium kan in theorie 1024 terabyte aan, maar beperkt zich in de praktijk met de E8870 chipset tot 128 GB ‘plat’ adresseren. Tot nu toe maakt dit de Itanium al interessant genoeg om bijvoorbeeld grote databases sneller te maken. Nu bij de Xeon de 4 Gbyte virtuele geheugengrens door invoering van 64 bits extentions technologie vervalt wordt ook deze processor interessant voor hongerige toepassingen waarmee de voorkeur voor Itanium voor een deel vervalt. De Xeon gemaakt onder codenaam Nocona – bedoeld voor dual processor systemen – weet 64 GB plat te adresseren. Intel werkt momenteel aan een Xeon variant onder codenaam Potomac, ook wel bekend als de Xeon MP, deze kan tot 1000 Gigabyte geheugen aan, afhankelijk van de chipset die daar bij komt. Daarna, over ongeveer drie jaar, komt de Tulsa, de eerste Xeon processor met een dubbele processorkern met een nog onbekend adresseer bereik. Nieuws is ook dat een variant van de Tulsa naar de desktop komt. Of deze dual core processor onder de Pentium naamgeving gaat vallen is nog niet beslist.
Nieuwe besturing
Een 32-bits x86 processor met 64 bits instructies heeft een nieuw besturingssysteem met nieuwe drivers nodig die zelf de 64 bits voorzieningen gebruiken, maar voor elke applicatie beslist of deze een 32-bits of 64-bits werkomgeving aan kan. Nu er twee niet helemaal gelijke processoren zijn maakt dit de markt er niet makkelijker op. De Duitse Lunix leverancier Suse was snel met het ondersteunen van de AMD Opteron en zegt bij navraag weinig moeite te hebben gehad met de nieuwe Intel Xeon, na de ervaringen met de Opteron. De verschillen zijn wel zo groot dat beide een eigen kernel hebben. Suse trekt ze niet gelijk. Of deze in een doos geleverd worden is nog onbekend. Microsofts eerste besturingssysteem dat de Intel processor gaat ondersteunen is de opvolger van XP (Longhorn) en Windows Server 2003. Het verwijst daarvoor naar de informatie die te vinden is op http://www.microsoft.com/windowsserver2003/64bit.
802.11a, -b en -g
Naast processor nieuws is er veel beweging in draadloze segment. Zo op het eerste gezicht lijkt Intel op het gebied van draadloze netwerken eerder trendvolger dan trendsetter te zijn. Het bracht immers pas recent in het nieuws dat de 54 mbps 802.11g standaard in de Centrino specificatie komt, waarvoor Intel nu eigen chipset heeft. Op de IDF viel te leren dat de volgende stap een draadloze chipset is die alle drie de huidige standaards in een behuizing verenigd 802.11a, 802.11b en de 802.11g. De 802.11b en 802.11g standaard delen elkaars zendspectrum van 2,4 GHz. De a standaard wordt niet zonder reden ingepast. Voor wireless netwerken betekent dat de populariteit schadelijk kan zijn voor betrouwbaarheid. Het gebruik van de b en g standaards is snel populair aan het worden nu meer dan de helft van de pc-verkopen laptops betreft en meer dan de helft van de laptops standaard een b of g wireless netwerkkaart heeft. De straatprijs van een accesspoint is inmiddels minder dan honderd euro. Hier komt de 802.11a standaard van pas. Deze standaard gebruikt een 5 GHz zendspectrum en is momenteel niet zo populair, maar de algemene verwachting is dat voor draadloze netwerken in kantooromgevingen de 802.11a standaard een belangrijke rol kan gaan spelen naar mate de 2,4 GHz band drukker en daarmee storingsgevoeliger wordt. De 802.11a standaard heeft het voordeel dat het minder ver draagt en daarmee minder vervuilend is naar het eigen en andere draadloze netwerken in de 5 GHz band. De inzet van de integratie van alle standaards in één chipset is dat de client die hiermee is uitgerust altijd verbinding kan krijgen, ongeacht de gekozen draadloze standaard op een bepaalde plek. Het moet bijdragen in een zorgeloos gebruik van draadloze netwerken.
Wide area wireless
Intel zegt niet langer de 802.11b standaard te prefereren als de aangewezen standaard voor het opzetten van draadloze dekking in een buitengebied. Voor toepassingen buiten de deur kiest Intel voor de 802.16 standaard die nog in ontwikkeling is. 802.16 is ook wel bekend onder de naam Wimax. De keuze voor 802.16 lijkt haaks te staan op de promotie die het bedrijf doet om 802.11b hotspots te certificeren en onder de aandacht te brengen, maar er is een verschil die beide bestaansrecht geven.
De 802.11b standaard ziet men voor toepassingen tot 100 meter afstand, genoeg voor een hotspot op een terras of congres. De typische dekking waar de 802.16 standaard voor bedoeld is, is een afstand van twee tot zeven kilometer tot de zender. Deze standaard is ontwikkeld om met complexere antenne technieken te werken en kan zelfs voor afstanden tot 50 km worden gebruikt. De reden van Intel om nadrukkelijk voor toepassing in buitengebieden voor de nieuwe 802.16 standaard te kiezen is dat deze standaard ten opzichten van 802.11b een modulatie soort gebruikt die beter bestand is tegen het soort echo en reflectie dat zich typisch in buitengebieden manifesteert. De modulatie die 802.16 gebruikt is een 256 kanaals Orthogonal Frequency Division Multiplexing (ofdm) ten opzichte van de 64 ofdm bij de 802.11b standaard. Een andere eigenschap die ingepast wordt in de 802.16 standaard is roaming. Een voertuig dat zich met een snelheid van maximaal 120 km/u verplaatst door een gebied dat met meerdere 802.16 zenders ontsloten is, verliest de verbinding niet.
Naar verwachting is de 802.16 standaard in 2005 klaar om in apparatuur toegepast te worden. Een belangrijke toepassing die Intel ziet is het mogelijk maken van breedband internet in uitgestrekte, dun bevolkte gebieden en gebieden waar weinig of geen infrastructuur is. Ook ontwikkelingslanden kunnen er hun voordeel mee doen. De 802.16 standaard heeft een draadloze transmissiesnelheid van 75 tot 100 mbps en werkt afhankelijk van de substandaard in een zendspectrum van respectievelijk 2,5 tot 11 GHz of van 10 tot 66 GHz. Er is ook een substandaard die beide dekt. Intel werkt mee aan de standaardisatie en is druk in de weer om chipsets voor deze standaards te maken.
802.11n
Voor opvolging van de huidige reguliere draadloze netwerken stelt Intel de voorkeur te geven aan de 802.11n standaard. De belangrijkste eigenschap van deze standaard is dat het een flinke versnelling geeft ten opzichte van de huidige 803.11a/b/g. Typische doorvoersnelheid van een netwerk nu is tussen de twee en twintig mbps. Het streven is om met de nieuwe standaard 100 mbit doorvoer op netwerkniveau te bewerkstelligen. Op draadloos niveau komt daarvoor de doorvoer op meer dan 200mbit uit, beduidend meer dan de 54mbit of 108mbit van nu. Op twee manieren kan de vereiste hogere doorvoer worden bereikt: door simpelweg een hogere bandbreedte toe te passen of van een wat complexere mimo-technologie (multiple input multiple output) gebruik te makenr. Bij mimo worden meerdere antennes in combinatie met spatial multiplexing gebruikt. De antennes zenden simultaan signalen uit ten behoeve van de hogere bandbreedte. Zowel meer bandbreedte als mimo hebben voordelen; een keus wordt binnenkort gemaakt. De eerste producten op basis van de 802.11n standaard worden niet eerder dan begin 2006 verwacht.
Ultra wideband wireless
Intel werkt daarnaast aan het gebruik van draadloze technieken op basis van een impuls modulatie dat over een heel breed spectrum werkt van 3,1 tot 10,6 GHz. Deze ultra wide band (uwb) zendtechniek is voor Intel aantrekkelijk omdat hij geheel in cmos te fabriceren is en daarmee uitstekend in hun productieprogramma past. Uwb belooft een hoge bandbreedte te geven bij een zeer laag zendvermogen en met zeer lage kosten.
In de Verenigde Staten is de 7,5 Ghz brede band vrijgegeven voor gebruik. Intel zelf sprak op de IDF over een nadeel van de techniek. De 802.11a draadloze netwerkstandaard valt binnen het uwb-pectrum, maar men denkt dat met enige zorg uwb en 802.11a goed naast elkaar toe te passen zijn.
De eerste toepassingen is wireless-usb, bedoeld om in een straal van een paar meter rond een desktop of laptop een draadloze verbinding met randapparatuur op te zetten. Met specificaties als 110 Mbps tot maar liefst 480 Mbps bandbreedte en met een opgenomen vermogen van een paar honderd milliwatt heeft deze techniek genoeg in huis om Bluetooth snel te overschaduwen. In de loop van 2005 verwacht Intel de eerste wireless-usb-producten op de markt met eind 2005 een brede beschikbaarheid. Of dat tijdsschema uitkomt is maar de vraag. Arjan Ribberink van het Agentschap Telecom, die voorlichting geeft over de regelgeving in Nederland, stelt dat op dit moment het gebruik van de 3,1 tot 10,6 GHz band voor uwb in Nederland verboden is. In een Europees overleg gaat er wel over gesproken worden, maar hij voorziet geen verandering in het verbod.< BR>
