Er lijkt schot te komen in de ontwikkeling van de nieuwe standaard Xbrl. Begin september dit jaar werd een eerste concept van de Nederlandse basistaxonomie opgeleverd, een belangrijk onderdeel van deze open standaard voor financiële rapportages.
De uit de VS overgewaaide standaard voor het verzamelen, publiceren en uitwisselen van financiële informatie begint in Nederland langzamerhand vorm te krijgen. Het op XML gebaseerde Xbrl (eXtensible Business Reporting Language) heeft als voordeel dat het veel achtergrondinformatie meelevert in een elektronische financiële rapportage, zodat er diepgaande controles gedaan kunnen worden.
Eenduidige waarde
Onder leiding van accountantsvereniging SRA (samenwerkende registeraccountants en accountants-administratieconsulenten) hebben verschillende partijen de koppen bij elkaar gestoken om een basistaxonomie voor Nederland te ontwikkelen (onder meer Deloitte & Touche, Cap Gemini Ernst & Young, de Belastingdienst, het Centraal Bureau voor de Statistiek, verschillende softwareleveranciers en Logica CMG). Het duurt waarschijnlijk nog wel een jaar voordat softwareleveranciers de Nederlandse taxonomie in hun software kunnen inbouwen en bedrijven met behulp van Xbrl kunnen rapporteren aan bijvoorbeeld de Belastingdienst of het CBS.
Het bepalen van een taxonomie is een belangrijk onderdeel voor de werking van Xbrl. De taxonomie levert de regels voor het definiëren van Xbrl-labels. Hij is vergelijkbaar met de semantische regels die waarde toekennen aan woorden en zinnen binnen een bepaalde taal. Gaap (Generally Accepted Accounting Principles) en ISA (International Accounting Standards) zijn bijvoorbeeld taxonomieën, maar een taxonomie kan meer omvatten. De inhoud en structuur van een financiële rapportage worden met behulp van een taxonomie binnen een bepaalde context geplaatst.
De ontwikkeling van een Nederlandse basistaxonomie is van belang voor het toekennen van een eenduidige waarde aan Xbrl-rapportages. Dit betekent niet dat het bij één taxonomie blijft. Als de basistaxonomie gereed is, kunnen verschillende branches en bedrijven eigen specifieke taxonomieën ontwikkelen en aan de basistaxonomie koppelen.
Internationale afstemming
Begin september dit jaar lanceerde Harold Kinds van het SRA het eerste concept van de Nederlandse Xbrl-taxonomie. Als register accountant en hoofd vaktechnisch bureau van het SRA heeft hij veel vrije tijd opgeofferd om de taxonomie te schrijven. Andere leden van de Xbrl-werkgroep konden vervolgens hun commentaar afvuren op deze eerste versie.
"Laten we het aan de diverse branches over of er straks ook specifieke taxonomieën worden ontwikkeld, of wordt dat centraal gecoördineerd", vraagt Jan Bijl, informatiemanager bij het SRA en voorzitter van de bijeenkomst, zich retorisch af. "Is dat een rol van Xbrl-Nederland, zodat er in ieder geval een eenduidige afstemming blijft met het basismodel?"
De aanwezigen zijn het erover eens dat ze vast moeten nadenken over wie de taxonomie in toom houdt. ABZ Branche Initiatieven, tevens beheerder van de standaard XML Auditfile Financieel en XML Auditfile Salaris, wordt geopperd als logische partij om ook de taxonomie voor Xbrl onder zijn hoede te nemen.
"Zou je niet met een aanvullende codering komen", heeft directeur Exact Accountancy Fouk Khan Tsang als advies voor de schrijver van de taxonomie. "Dus er nog vier posities aan plakken, waarin je zegt: positie één en twee mag nog een verdere detaillering van het grootboek zijn. De volgende twee codes reserveren we voor specifieke branche-initiatieven. Anders krijg je dadelijk een wildgroei van allerlei mensen die het niet goed begrepen hebben."
"Ik heb al de codering NL in de boomstructuur opgenomen. Daar kan je dan voor gezondheidszorg bijvoorbeeld van maken: Nlgz", weerlegt Kinds de kritiek. Tsang: "Maar is NL nu ook internationaal vastgelegd, zodat bijvoorbeeld Frankrijk als F gedefinieerd wordt?"
"Zullen we afspreken dat dit een actiepunt wordt voor de werkgroep", besluit voorzitter Jan Bijl de discussie. "Om dit soort voorzieningen te treffen, dat dit soort uitbreidingen mogelijk wordt en er internationale afstemming plaatsvindt?"
Operationeel project
Dat Xbrl in Nederland nog in de kinderschoenen staat en zich vooral in een theoretische fase bevindt, wordt duidelijk als softwareleverancier Exact tijdens de bijeenkomst een opmerking maakt over de afstemming van de taxonomie met de praktijk. Tsang: "Wij willen er graag mee aan de slag, maar je moet het schema wel een keer in de praktijk gaan testen. Is dit het schema dat ook in de praktijk aanslaat? Wat vindt de Belastingdienst straks belangrijk? Tot welk detailniveau moet ik dadelijk kunnen aanleveren? Gaan we op een hoger niveau zitten of op het allerlaagste? Dat zijn zaken waar we met elkaar in de praktijk achter moeten komen."
Hoewel de meningen over een eerdaagse doorbraak en acceptatie van Xbrl verdeeld zijn, heeft Corné Hordijk, consultant bij Logica CMG, toch het idee dat we nu op een omslagpunt zitten. "Toen ik een jaar geleden begon, waren er vanuit de VS wat berichten over Xbrl. Het zou een interessante techniek zijn. Nu merk je dat klanten zelf komen met vragen. Wat is Xbrl? Hoever zijn we? Wat voor problemen komen we tegen als we ermee aan de gang gaan? Op dit moment zijn dat nog vooral de regulators, zoals de AFM (Autoriteit Financiële Markten)."
"Sinds kort hebben we een operationeel project. Bij zestien waterschappen gaan we Xbrl implementeren. Na het eerste kwartaal volgend jaar moeten die waterschappen volgens de nieuwe standaard rapporteren. Het CBS zal die Xbrl-rapportages ontvangen, analyseren en doorsturen naar Europees niveau. Het CBS moet dus ook klaar zijn voor ontvangst en analyse."
Voortrekkers
In de discussie binnen de werkgroep werd het al even genoemd, de angst voor een wildgroei aan taxonomieën. Is die angst gegrond? Als de waterschappen nu al vooruitlopend op een basistaxonomie hun eigen taxonomie gaan ontwikkelen, kan er straks dan nog sprake zijn van enige afstemming binnen Nederland in zijn geheel? "Er zijn allerlei sectoren die niet passen binnen de basistaxonomie", zegt Hordijk. "Ook de waterschappen vallen daaronder. Die hebben nu gezegd: we gaan voor onszelf een eigen taxonomie ontwikkelen die waarschijnlijk niet eens aansluit bij deze basistaxonomie. Het CBS is wel heel duidelijk betrokken bij de ontwikkeling van zowel de Nederlandse- als de waterschap-taxonomie. De kans is dus groot dat daar afstemming in is. Dat is ook het mooie van Xbrl, dat je de ene taxonomie gemakkelijk kunt transformeren naar de andere. Aansluiting met de basistaxonomie moet dus straks geen probleem zijn."
Xbrl Nederland, de organisatie die de standaard in Nederland promoot, hoopt dat de Belastingdienst als eerste zal opstaan om financiële rapportages van bedrijven in Xbrl te ontvangen. De Belastingdienst heeft een bepaalde massa als het gaat om het afhandelen van financiële informatie. Dat kan de doorbraak van Xbrl versnellen. De Engelse Belastingdienst heeft bijvoorbeeld al wel die voortrekkersrol op zich genomen. De Nederlandse Belastingdienst houdt het voorlopig echter bij het ontvangen van elektronische aangiftes via het onlangs ontwikkelde, minder geavanceerde XML Auditfile Financieel.
Te gemakkelijk
Het ministerie van Economische Zaken, dat in het kader van de zoektocht naar middelen om de administratieve lasten in de BV Nederland terug te dringen eveneens belangstelling toont voor de standaard Xbrl, vindt dat de Belastingdienst niet de grote kartrekker moet zijn. Het bedrijfsleven moet zelf meer verantwoordelijkheid op zich nemen.
Ineke Jansen, projectmanager van het programma ICT en Administratieve Latenverlichting bij EZ: "Als in de markt de expertise zit hoe je het best kunt aansluiten bij de dagelijkse praktijk, kan het bedrijfsleven ook tegen de Belastingdienst zeggen wat het met die standaard wil, want misschien moet het net iets anders. Dat is wat met de auditfile is gebeurd. Bij de winstaangifte zie je dat het allemaal erg lastig is en dat het niet aansluit bij het administratieve proces."
"Als ik heel gemeen ben, zeg ik: best bedrijfsleven, jullie weten precies hoe het werkt, vertellen jullie de Belastingdienst nou maar hoe ze het anders moet doen; het is te gemakkelijk om te zeggen dat ze het niet goed doet. Ik denk dat wij als EZ best een neutrale rol zouden kunnen vervullen tussen bedrijfsleven en Belastingdienst."
Spin in het web
Jansen zegt dat er momenteel nog wordt nagedacht over de exacte rol die EZ zou kunnen spelen bij het bepalen van standaarden. "We willen in ieder geval een promotor van dit soort initiatieven zijn. Wij kijken naar verschillende ontwikkelingen, naar XML-salaris, XML Auditfile Financieel, Xbrl, maar de markt bepaalt. Afnemers zijn onder andere de Belastingdienst, het CBS, productschappen, UWV (Uitvoering Werknemers Verzekeringen). Je worstelt overal met dezelfde vraag: volgens welke standaarden gaan we gegevens uitwisselen? Alleen hebben we niet zelf iets. We moeten die overheidsorganisaties meekrijgen; met het CBS, de Belastingdienst en andere organisaties praten. Dan heb je de rol van spin in het web. Die rol is misschien ook wel genoeg, we hoeven niet meteen eigenaar van de problemen te worden."
Elektronische gegevensuitwisseling, de tijd is er volgens Jansen nog nooit zo rijp voor geweest. "De overheid moet bezuinigen en het bedrijfsleven zit met verouderde standaarden waar het niks meer mee kan. Ik geloof er heilig in dat er binnen een half jaar mooie dingen te realiseren zijn. Gelukkig is het pakketdenken een beetje uit, en zijn er in het bedrijfsleven gesprekken mogelijk over open standaarden. Vier jaar geleden was het daar nog helemaal de cultuur niet voor. De tijd is dus gunstig."< BR>
