De ABN Amro-bank is begonnen met de wereldwijde implementatie van een softwarepakket dat witwaspraktijken beter moet detecteren. De investering wordt gedaan om te voldoen aan de eisen van toezichthouders en ter bescherming van het imago van de bank.
ABN Amro wil niet precies kwijt welk bedrag het aan leverancier Mantas heeft beloofd, maar het zal ergens tussen de twee en vier miljoen euro liggen. De grootste kostenpost is niet de licentie voor de software. Het pakket moet wereldwijd worden geïmplementeerd en dat kost erg veel werk, want de bank heeft ongeveer drieduizend kantoren in zestig landen. Implementatie-uren dus, daar gaat het meeste geld in zitten.
Geautomatiseerde witwas-detectie wordt op dit moment geëist door een aantal landen in de wereld, waaronder Zwitserland, Duitsland en de Verenigde Staten. Toen een aantal kantoren in verschillende landen dreigden verschillende detectiesystemen te kiezen, is er bij de centrale organisatie op aangedrongen om dit globaal aan te pakken. Dan hoeft het maar één keer ontwikkeld te worden terwijl elk land er profijt van kan trekken. Dat is de reden geweest om voor een systeem te kiezen dat wereldwijd is in te zetten.
Verschillende softwarepakketten zijn door ABN Amro bekeken en gekeurd, maar slechts weinig leveranciers konden de toets der kritiek doorstaan. "We hebben in totaal vijftig leveranciers geïdentificeerd en misschien zijn het er inmiddels wat meer", zegt Cor de Klerk, programmanager voor ABN Amro. "Na een voorselectie hebben we de pakketten van zeven softwareleveranciers in detail gescreend. Dat zevental is op dit moment de top in witwassoftware. Voor zover wij kunnen beoordelen is er tot nog toe echter geen enkele leverancier die werkt op een wereldwijde basis. Ook Mantas is in feite een systeem dat niet wereldwijd werkt, maar op basis van individuele herkenning per land. Het systeem heeft geen globale ‘overview’, maar het is wel één pakket."
"Mantas was wel één van de weinige bedrijven die zeiden dat ze op korte termijn die globale overview zouden kunnen bouwen. Dat je dus vanuit één centraal punt meerdere landen kan bedienen met hetzelfde pakket, met dezelfde database, in plaats van dat je in elk land een aparte installatie met individuele database moet plaatsen. Vandaar dat we voor deze leverancier hebben gekozen."
Software effectief?
In het detectiesysteem moeten witwasscenario’s worden ingebracht, maar als die eenmaal centraal zijn ingevoerd, kunnen ze in elk land worden gebruikt en hoeft het niet steeds opnieuw te worden ingevoerd. Als er een nieuw land wordt toegevoegd, hoeven alleen de specifieke vereisten voor dat land in het systeem te worden gewijzigd en vervolgens kunnen de functionaliteiten direct worden gebruikt.
Mantas heeft een redelijke hoeveelheid ervaring op het gebied van witwasscenario’s. Het bedrijf heeft onder meer pakketten ontwikkeld voor de Amerikaanse inlichtingendienst CIA. Zodoende zijn er al een aantal witwasscenario’s voor handen die in de software kunnen worden ingevoerd en die ABN Amro zó kan gebruiken.
Het is niet zo dat elke klant wordt gecheckt door de software. Het systeem meldt klanten die opeens van een bepaald profiel afwijken, een bepaald patroon op basis van bijvoorbeeld inkomensfactoren. Maar het gebeurt altijd steekproefsgewijs. Er worden ook bepaalde risicogroepen aangewezen onder bedrijven, waarbij bepaalde sectoren een verhoogd risicoprofiel hebben, zoals de diamanthandel. En op het moment dat je zaken doet met de voormalige Oostbloklanden, zit je eveneens in een hoger risicoprofiel en worden transacties met zo’n land intensiever gecheckt.
De risicoprofielen kunnen tussentijds worden onderhouden en bijgestuurd. Voor een deel doet het pakket dat zelf, maar de verschillende entiteiten worden niet automatisch veranderd. "Het pakket geeft ons signalen dat er misschien veranderingen moeten worden aangebracht in bepaalde profielen", zegt De Klerk. "Je hebt ook systemen die zelf de aanpassingen genereren. Nou, daar houden we niet zo van. Eén van de voordelen van Mantas is ook dat je voor aanpassingen niet steeds terug hoeft naar de leverancier. Bij andere leveranciers is dat vaak wel zo. Dat scheelt enorm in kosten en je kunt ook veel sneller handelen."
Of de implementatie van de software effect sorteert, is nog maar de vraag. "Ik verwacht zeker dat er meer meldingen zullen komen na implementatie van de software", zegt De Klerk. "Of het meer meldingen zijn die effectief zijn, dat blijft nog een open vraag. Het levert ons in ieder geval meer administratie op. Bovendien kan er nu ook al veel handmatig worden getraceerd."
Nederland onderaan de lijst
Een investering van een paar miljoen euro is veel geld als je er niet direct een ‘return on investment’ (roi) op ziet. Maar ABN Amro wil het pakket tegelijkertijd gebruiken om meer efficiëntie te creëren in het werk dat nu al wordt gedaan om witwassen tegen te gaan. "Met het pakket kan je ook toewerken naar regio-gewijze ‘compliance’-groepen, de afdelingen die de potentiële witwasmeldingen in behandeling nemen. Dan hoef je niet meer in elk land een compliance-groep neer te zetten," aldus De Klerk.
Daarnaast, maar dat is iets wat op langere termijn zal gebeuren, zullen banken in de toekomst zeer waarschijnlijk worden verplicht om een overzicht te hebben van alle klanten wereldwijd. Het kan daarom handig zijn om nu al dat globale overzicht ook in de witwassoftware voor te bereiden.
ABN Amro investeert wel een paar miljoen euro in zijn imago als betrouwbare bank. De bank laat hiermee zien dat hij alleen met goede klanten werkt. Daarnaast wil de bank niet geconfronteerd worden met een overheid die zegt: je hebt je werk niet goed gedaan. Voor een imago is dat slecht en het kan ook leiden tot hoge boetes. Het is dus in ieder geval een defensieve investering.
De software hoeft niet in één keer overal te worden geïmplementeerd. ABN Amro begint in Zwitserland, omdat daar de regels het zwaarst wegen. Zwitserland heeft duidelijk gesteld dat elke bank eind dit jaar aan de eisen van de autoriteiten moet voldoen. Vervolgens zal ABN Amro de software in de komende drie tot vier jaar in andere landen gaan uitrollen, afhankelijk van de wettelijke eisen die verschillende autoriteiten aan banken stellen. De Nederlandsche Bank is nog niet zover dat er al voldoende gedetailleerde wettelijke eisen liggen. Banken in Nederland moeten wel controleren op witwassen, maar er wordt alleen niet gezegd hoe. Ze moeten voldoen aan de Wet melding ongebruikelijke transacties, maar het checken op witwassen mag ook gewoon op de hand. Nederland zal daarom wat later op de Mantas-implementatielijst worden gezet.< BR>
