‘Herstel vertrouwen gaat vier jaar duren’

Al geruime tijd is er sprake van een gebrek aan vertrouwen tussen bedrijven, aandeelhouders, afnemers, consumenten en overheid. Volgens Larry Weinbach, topman van Unisys, wordt de oorzaak voor deze vertrouwenscrisis echter iets te gemakkelijk gezocht in boekhoudschandalen als Enron en Worldcom. "Laten we niet vergeten dat het de Amerikaanse overheid zelf was die het probleem rond de aandelenopties heeft gecreëerd."

Larry Weinbach, ceo en chairman van Unisys: "Corporate governance is een van de meest misbruikte kreten van de laatste twee jaar."

"Corporate governance is een van de meest misbruikte kreten van de laatste twee jaar. Wie kijkt naar de factoren die bepalend zijn geweest voor het afnemen van het vertrouwen tussen bedrijven, consumenten, afnemers, aandeelhouders en overheden ziet vooral problemen die maar weinig te maken hebben met ‘corporate governance’. Moderne ondernemingen in Europa en de Verenigde Staten worden geleid via een gelaagd model. De dagelijkse leiding berust bij het ‘executive management’, dat gecontroleerd wordt door een ‘board of directors’. In de VS gaat het hierbij om vertegenwoordigers van de aandeelhouders, in Europa zien we vaak ook vakbondsvertegenwoordigers in deze raad. Deze tweedeling is wat we bedoelen met ‘corporate governance’. De vraag is natuurlijk hoe onafhankelijk die ‘board of directors’ is. Hoe onafhankelijker hoe beter, lijkt me. Daarom hebben van de tien directeuren van de raad van Unisys er negen – de tiende ben ikzelf – verder geen enkele betrokkenheid bij het bedrijf."

Opties

"Kijken we naar de factoren die tot de het afnemende vertrouwen hebben geleid, dan zien we onder andere de opkomst van aandelenopties. Dat is echter een direct gevolg van een maatregel van de Amerikaanse politiek. Verder waren er de impact van ontwikkelingen als 3g, het ‘jaar 2000’-probleem en de dotcom-crisis, de overtrokken verwachtingen rond e-business, de terugval van de economische groei na een periode van zeer sterke groei eind jaren negentig en een duidelijk toegenomen belangstelling voor aandelen."
"Met name de aandelenopties hebben tot flinke problemen geleid. Het vervelende aan dit punt is echter wel dat het de Amerikaanse politiek zelf is geweest die begin jaren negentig besloot om het salaris van directeuren af te toppen. Het mocht niet meer dan één miljoen dollar per jaar bedragen, anders kwam men niet in aanmerking voor belastingaftrek. De enige uitzondering was het afspreken met aandeelhouders van een zogeheten ‘performance plan’: een directeur mag meer verdienen, mits dit geregeld is in een met de aandeelhouders afgesproken plan dat duidelijke en meetbare doelstellingen koppelt aan extra vergoedingen. Die aanpak was en is echter niet realistisch. De concurrentie tussen bedrijven om de beste mensen te kunnen aantrekken is zo groot dat men op zoek ging naar alternatieve beloningsmogelijkheden. Aandelenopties bleken daar al snel zeer interessante mogelijkheden toe te bieden."
"Er ging echter meer mis. Door de opkomst van de ‘nieuwe economie’ vergaten veel mensen de betekenis van woorden als ‘winst’ of ‘cashflow’, laat staan ’tevreden klanten’. Ook traditionele methoden om de waarde van een bedrijf te berekenen werden niet langer relevant geacht. En natuurlijk was er een aantal mensen die misbruik hebben gemaakt van geld dat niet hen toebehoorde maar het bedrijf waarvoor zij werkten. Ik ben er echter van overtuigd dat het overgrote deel van de bedrijven op een eerlijke en volstrekt legale manier door hardwerkende en eerlijke managers wordt gerund."

Excessen

"Natuurlijk moet er iets tegen de excessen worden gedaan. Maar de maatregelen die nu worden genomen – denk aan het ondertekenen door directeuren van financiële resultaten waarmee zij aangeven dat zij persoonlijk voor de juistheid van de cijfers instaan – gaan veel te ver en slaan bovendien de plank flink mis. Hoe kan ik als directeur van een bedrijf met 36.000 werknemers nu ooit honderd procent zeker weten dat er nergens door iemand een fout is gemaakt? Dat kan helemaal niet, maar het gevolg is wel dat in veel organisaties steeds meer mensen noodgedwongen hun persoonlijk lot aan de juistheid van cijfers moet koppelen. Met als gevolg dat mensen steeds minder bereid zijn om risico’s te nemen. Stel dat een afdelingsmanager een kans in de markt ziet en risico’s neemt om die kans te kunnen pakken; zijn plan mislukt echter. Is dat dan een probleem dat direct met dat hele ‘sign off’-principe te maken heeft of trad hij op als een ondernemer die van zijn project helaas geen succes wist te maken?"
"Zijn we in de Verenigde Staten te ver doorgeslagen om excessen als Enron te voorkomen? Op sommige punten wel, denk ik. Maar een punt als ‘fair disclosure’ is iets wat we binnen Unisys al heel lang doen. Ik mag als ceo alleen praten over onderwerpen wanneer ik bereid ben die informatie ook in een openbaar persbericht te publiceren. Het splitsen van ‘research’ en ‘investment banking’ bij financiële instituten? Lijkt me prima! Maar ieder kwartaal in alle honderd landen waar Unisys actief is een volledige interne controleslag maken? Dat is niet te doen."
"Als Unisys kunnen wij niet alle producten en diensten zelf ontwikkelen. Dus werken we veelvuldig samen met partners, toeleveranciers, en dergelijke. Wij eisen echter wel degelijk van deze bedrijven dat zij – net als wij dat nastreven – op een ethisch verantwoorde manier zakendoen. We voeren bij die bedrijven geen audits uit om te kunnen vaststellen of zij zich inderdaad aan al die afspraken houden. Dat is veel te kostbaar en bovendien erg omslachtig. Dus nee, ik kan inderdaad niet garanderen dat de totale ict-service die wij onze klanten bieden op het gewenste niveau van bijvoorbeeld ethisch zakendoen zit. Maar blijkt er een probleem te zijn, dan kunnen we natuurlijk wel maatregelen nemen. En desnoods de relatie met zo’n firma verbreken."< BR>