Van alle ict-vakbondsbestuurders heeft Gerard van Hees (47) de meeste ervaring. Vanuit Rotterdam behartigt hij al ruim zes jaar voor FNV Bondgenoten de belangen van werknemers in de automatisering. Zijn huidige portefeuille bevat onder meer Siemens, Orange, Alcatel, Ericsson, Exact, Syntegra en Infoproducts. Van Hees zet zich in voor medewerkers van ict-bedrijven in Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant en behartigt de rechten van de automatiseerders die vallen onder de ‘hardware-cao’.
Het interview vindt plaats in Leiden, in de tuin van de familie Van Hees. Rondslingerend speelgoed bewijst dat dit vooral het domein van zijn twee kinderen is. Een tuinier lijkt de vakbondsman evenmin. Daar heeft hij geen tijd voor: oud-journalist, oud-wielrenner (‘beide als amateur’), voetbalfan, popmuziekliefhebber en Groen Links-gemeenteraadslid Van Hees werkt vier dagen per week voor FNV Bondgenoten. Daarnaast is hij sinds begin dit jaar de Leidse fractievoorzitter voor zijn partij.
Het is niet techniek die hem in de sector aantrekt. "Ik vind de mogelijkheden van de ict wel mooi. Maar het voorprogrammeren van bijvoorbeeld een telefoon, dat doet mijn vrouw. Hierboven ligt een wirwar aan draden; ik word al zenuwachtig als ik dat zie. Ik houd dus een gezonde afstand tot de sector."
| Mannen van de Bond De vakbonden beginnen de ict-sector te ontginnen. In een aantal interviews wil Computable uitzoeken wat vakbondsbestuurders interessant vinden aan een sector die gekenmerkt wordt door lage ledenaantallen en directies die de ‘rooien’ liever op afstand houden. Hebben de eigengereide automatiseerders behoefte aan deze vertegenwoordigers? Alle afleveringen: |
Hij probeerde eens aan een zaal ict’ers uit te leggen dat de zaken soms slecht gaan en dat werknemers ook ontslagen kunnen worden. "Ze accepteerden het niet. Ze legden alle verantwoordelijkheid op het bord van de directeur."
Vangnet
Opkomen voor alleen het eigenbelang is zo moeilijk niet, stelt hij. Met weerbaar bedoelt Van Hees dat werknemers ook voor elkaar opkomen. "Bij een van mijn ict-bedrijven kregen de ict’ers als ze ziek waren 70 procent van hun loon. Tegelijkertijd stond in het contract dat de directie aan het eind van het jaar goed presterende werknemers drie maanden extra salaris kon uitkeren. Een jaarinkomen dat varieert tussen 8,4 of 15 maandsalarissen, dat is geen zekerheid meer."
Een vangnet voor zwakkeren is volgens Van Hees alleen te regelen door bedrijfsafspraken. "Als iedereen alleen zijn eigen boontjes dopt, krijg je nooit de schaalgrootte die nodig is voor sociale zekerheid."
Geen makkelijke boodschap in de ict-branche, erkent hij. Getalsmatig overheersen hier werknemers die bij hun sollicitatiegesprek slechts onderhandelden over doorgroeimogelijkheden. Ze traden aan in een tijd waarin de beurskoersen alsmaar stegen en het idee postvatte dat de economie zou blijven groeien. "Ze zijn met die gedachte ingestroomd en vervolgens gevangen in het sprookje." Het verklaart de organisatiegraad in de sector: in de ledentallen zit vooruitgang, maar geen revolutionaire "Het zit nu boven de 10 procent. Toen ik begon was het 5."
Arrogant of a-sociaal zijn de ict’ers echter niet. "Het zijn gewone mensen, gewoon je buurman. Dat idee over opties, beurskoersen en carrière werd de afgelopen jaren de standaard die ze allemaal najoegen."
Het uiteenspatten van de zeepbel van de nieuwe economie verstoorde ook de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers in de sector. "CMG zei tegen de automatiseerders ‘jullie zijn uitzendkrachten’. Dat was ingefluisterd door een advocatenkantoor en daar heeft dat concern stom genoeg naar geluisterd."
Bankzitters
Van Hees verwijt de ict-managers dat ze enkele jaren terug ict’ers verhuurden die de taken niet aankonden. Dat er mede daarom nu een overschot aan bankzitters is, rekenen ze zichzelf niet aan. Hij is dan ook blij dat minister Aart de Geus van (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) de ontslagwet naar aanleiding van de CMG-zaak heeft aangepast. "Die zag heel goed dat wat er gebeurde niet paste in de Nederlandse arbeidsverhoudingen."
Die Nederlandse normen zijn voor Van Hees echter niet heilig. Hij vindt toch al dat de vakbonden vaak verkrampt reageren op de arbeidsmoraal van Amerikaanse en Britse bedrijven. "Ik zoek een synthese tussen het Angelsaksische en het Rijnlandse model. Daarin past sociale zekerheid, maar ook een beoordelingsafhankelijk salarissysteem. Mijn collega’s waarschuwen me wel eens dat ik binnen het FNV-beleid moet blijven."
Vakbonden moeten een eind mee gaan met de cultuur die in de bedrijfstak heerst. "Iedere sector is anders. Daarom is invoering van prestatie-afspraken niet vanzelfsprekend in de metaalindustrie. In de verzekeringsbranche moet alles worden vastgelegd. Afspraken in de ict zijn meer gebaseerd op vertrouwen. Bonden moeten niet binnenstappen en zeggen ‘wij weten het beter’."
De in het algemeen hoger opgeleide automatiseerders maken tot genoegen van Van Hees de ondernemingsraden mondiger. "Hoe scherper de or, hoe meer hij voor ons een bondgenoot is." De verhouding met de or van Logica CMG zal voorlopig niet verbeteren. "Onze leden willen graag dat we met de directie onderhandelen, maar ook bij de or hebben we een te slecht imago." Aan een betaald advies wil Van Hees niet beginnen. "Dan ben ik niet vrij om te onderhandelen voor de leden. De verhoudingen zijn daarvoor te broos."< BR>
