Microsoft wil het bestandssysteem van toekomstige Windows-versies baseren op zijn databanktechnologie. Dit moet gebeuren met de volgende grote opwaardering, codenaam Longhorn, die dan delen van databank SQL Server in zich draagt.
| Oorsprong Microsofts ambities voor een bestandssysteem op databankbasis stammen al uit het begin van de jaren negentig. Het bedrijf zette toen een ambitieus ontwikkelproject op om een nieuwe bestandstechnologie, Object File System (OFS), te ontwerpen en te maken. OFS moest later zijn debuut maken in een geavanceerde Windows NT-versie met de codenaam Caïro. Dat product heeft nooit het licht gezien. Enkele elementen van Caïro zijn gebruikt in Windows 95 en NT 4, met name de gebruikersinterface. De bulk ervan is pas tot wording gekomen in Windows 2000, met Active Directory. De uitzondering is het bestandssysteem, dat in ontwikkeling is blijven liggen vanwege de complexiteit, gewijzigde marktwensen en interne conflicten – zoals het oorspronkelijke geschil tussen de browser- en de Windows-groep. "De ontwikkeling van het geavanceerde bestandssysteem is nooit geschrapt. We hadden simpelweg andere dingen die we eerst moesten doen", verklaarde vice-president Jim Allchin een jaar geleden. |
Het toekomstige bestandssysteem van Windows moet het makkelijker maken data te vinden, zowel bestanden zelf als informatie in documenten. Hiertoe schermt het gebruikers af van de daadwerkelijke locatie van bestanden en biedt het een gestructureerde weergave van de gegevens, inclusief metadata en koppelingen met andere bestanden. Deze abstractie moet ervoor zorgen dat bijvoorbeeld toegemailde documenten duidelijk terug te leiden zijn naar het mailadres van de afzender en andere e-mails van die persoon of personen. Daarnaast belooft deze benadering een hogere betrouwbaarheid van het besturingssysteem en een verbeterd herstel en reparatie van bestanden in geval van problemen.
WinFS moet het huidige NTFS (NT File System) van Windows NT (New Technology) – en het daarop gebaseerde 2000, XP en 2003 – vervangen. De overgang naar een databanksysteem moet ook de betrouwbaarheid van het besturingssysteem verbeteren. NTFS is al deels de vervanger van FAT32 (32-bit File Allocation Table) van Windows 95 Service Release 2, 98 en Millennium. Die overgang is niet zonder hobbels verlopen, maar was relatief eenvoudig aangezien beide bestandssystemen gebaseerd zijn op dezelfde structuur, vergelijkbaar met de aloude flatfile-databanken. Die hadden een platte structuur, afkomstig van ponskaartensystemen.
Overgang
Analisten maken zich dan ook zorgen over de komende overgang van NTFS naar WinFS. Doordat laatstgenoemde uitgaat van een geheel andere structuur, loopt de compatibiliteit met bestaande applicaties gevaar. Analist Michael Cherry van marktvolger Directions on Microsoft meent dat dit een forse kluif zal zijn voor de Windows-leverancier. Die heeft compatibiliteit weliswaar hoog in het vaandel staan, maar de technologie werkt niet altijd vlekkeloos.
Cherry verwijst naar problemen die de softwareproducent had bij de introductie van NTFS. Ook recenter zijn er nog moeilijkheden geweest met het bestandssysteem. Zo bevat Windows 2000 een nieuwere NTFS-versie (5.0) die automatisch de oudere (4.0) van NT converteert, wat bij een multiboot-configuratie het starten van het oudere besturingssysteem belemmert. Dit is deels rechtgezet middels Service Pack 4 voor NT, maar het oudere platform blijft achterliggen.
De kloof met de oudere Windows-versies zal alleen maar toenemen. Volgens Microsoft-president Steve Ballmer is er nog veel werk te verrichten voor Longhorn. "We moeten de hele Windows-shell overnieuw opbouwen, we moeten Office helemaal overdoen, en met name Outlook, om gebruik te maken van de nieuwe data-opslag." Tot op heden gebruikt elk programma, ook van andere applicatieleveranciers, een eigen methode voor het opslaan en correleren van gegevens. Dit verschilt al aanzienlijk tussen verschillende versies van Microsofts mailclient Outlook. De komst van WinFS houdt dus waarschijnlijk voor veel software een aanpassing of opwaardering in.
Zoeken, vinden en filteren
Begin maart was er weer een interne ontwikkelversie (build 4008) van Longhorn uitgelekt. Die bevatte echter nog niet WinFS, maar had volgens online-recensies wel merkbare verbeteringen voor het zoeken van bestanden en het filteren van de zoekresultaten. Daaronder bevinden zich WinFS Services en Windows Storage Full-Text Index, die een soortgelijke aanpak als internet-zoekmachines bieden. Tot op heden biedt Microsoft structurering van gebruikersdata middels aparte mappen, zoals Mijn Documenten en Mijn Muziek.
Dergelijke belangrijke mappen gaan over in zogeheten bibliotheken, geordend naar onderwerp: naast een Picture & Video Library en een Music Library biedt Longhorn gebruikers een Game Library. De eerstgenoemde twee lijken slechts nieuwe namen voor My Pictures en My Music, maar de idee is ook gerelateerde bestanden in de bibliotheken op te nemen. De consumentgerichte Game Library geeft dit qua naam al duidelijker aan; het omvat zowel de installatiemap van spellen als de hardware-instellingen en ook de per gebruiker verschillende instellingen, profielen en bewaarde posities (savegames). De inhoud van de bibliotheken wordt middels kruislingse relaties verbonden en georganiseerd, op criteria zoals bijvoorbeeld een jaartal of toegevoegde opmerkingen van de maker of gebruiker.
Deze vorderingen waren in april dit jaar zichtbaar toen nog enkele Longhorn-versies uitlekten, waaronder build 4015 en Milestone 5. Naar verwachting onthult Microsoft een officiële testversie (Milestone 6) in oktober dit jaar op zijn jaarlijkse ontwikkelaarsconferentie. Ondertussen heeft Apple al meer databankfunctionaliteit doorgevoerd in zijn op FreeBSD gebaseerde besturingssysteem Mac OS X.
Eind 2004 of later
Longhorn moet volgens schattingen eind 2004 op de markt komen. Veel analisten gaan inmiddels uit van begin 2005, mede op basis van voorzichtige uitspraken van Microsoft-topmensen, waaronder Gates zelf. De toekomstige Windows-versie hangt namelijk samen met diverse andere producten en technologieën die momenteel nog vroeg in de ontwikkeling zijn. Daaronder bevinden zich applicatiepakket Office (met ingang van de aanstaande versie 11 Office System geheten), mailserver Exchange en databank SQL Server. Gebaseerd op de ontwikkeltijd die Microsoft tot op heden nodig had voor opeenvolgende applicatie- en Windows-versies is een schatting van twee jaar optimistisch te noemen.
De koppeling tussen Office, waarschijnlijk versie 12, en Windows moet diep gaan. Gates sprak eerder al over deze integratie: "Als we niet deze benadering zouden nemen, van een Office-versie die gebruik maakt van de voordelen van Longhorn, zou de vooruitgang niet goed benut worden." De topman noemde Microsoft zelf als de belangrijkste applicatieleverancier (isv). "Wij willen één architectuur voor al onze producten."
Dit geldt dus ook voor de serverprogrammatuur die eveneens wordt gekoppeld aan Longhorn en daarmee een hechte band tussen dat besturingssysteem en servers aangeeft. Microsoft heeft dit al deels ingevoerd in Windows Server 2003, waardoor de lancering daarvan enkele maanden vertraging opliep. De producent heeft eind april echter verklaard dat er toch geen serveruitvoering van Longhorn verschijnt. Daarmee maakte het een einde aan de onrust en onduidelijkheid over een eventuele opvolger van Windows Server 2003 (codenaam Whistler), die daarmee relatief snel na de lancering van de huidige versie zou verschijnen. Vice-president Brian Valentine had kort daarvoor gezegd dat er wel degelijk een Longhorn-server zou komen. Dit nadat het concern in november vorig jaar had verklaard een servergeneratie over te slaan, dus dat Longhorn alleen voor desktops zou zijn. Dit blijkt uiteindelijk toch de officiële partijlijn.
Microsoft-president Steve Ballmer bevestigt deze plannen in een uitgelekt recent memo aan zijn werknemers. "Naast het Longhorn-clientbesturingssysteem komt er een bijbehoren versie van Office, serververbeteringen, ontwikkelhulpmiddelen en een versie van MSN (online-dienst Microsoft Network – red.)." De topman drukt het personeel op het hart dat het bedrijf de tijd moet en zal nemen om dit alles goed te doen. "Want dit is daadwerkelijk de volgende grote stap (quantum leap) op computergebied. Dit zal ons een voorsprong van vele jaren geven ten opzichte van elk ander product op de markt."
Serverzijde?
Hoe wil Microsoft dan de in Longhorn opgenomen technologie, waaronder het nieuwe databank-bestandssysteem, steunen aan de serverzijde? Productmanager Bob O’Brien van de Windows-servergroep verstrekte, na de herroeping van Valentine’s uitlatingen, uitleg: het huidige Windows Server 2003 krijgt de benodigde functionaliteit middels toevoegingen.
Dit zou echter niet gebeuren middels Service Packs, maar met specifieke uitbreidingen, bijvoorbeeld in de vorm van een Special of Limited Edition van het besturingssysteem. Die uitbreidingen worden dan weer standaard onderdeel van de daaropvolgende serverversie, codenaam Blackcomb, die volgens O’Brien in 2006 komt. Analisten voegen hier echter al een jaar aan toe.
De vraag is in hoeverre zo’n aparte Windows 2003-uitvoering, alvast uitgerust met Blackcomb-technologie, de brede uitrol van het desktopbesturingssysteem kan hinderen of vertragen. Gartner-analist Michael Silver twijfelt er bovendien aan of bedrijven dit willen invoeren middels toevoegingen aan Windows Server 2003. Hij voorspelt een afwachten tot Blackcomb. Mogelijk blijven de nieuwe mogelijkheden van WinFS dan beperkt tot individueel gebruik op alleen de desktop. De grote voordelen zijn echter juist te behalen bij netwerk- en dus ook servergebruik.
Silver plaatst ook vraagtekens bij Microsofts benadering. "Dit is zeker nuttig in SQL Server, maar dat geldt niet automatisch voor alle bestanden op Windows-computers." Wellicht dat dit oordeel opgang maakt voor algemene systemen, maar Microsoft is ook bezig met specialisatie. Het heeft reeds een opslagspecifieke uitvoering van Windows 2000 op de markt en leverde begin deze maand de Server 2003-versie aan de cd-persfabrieken. Deze Windows Storage Server, voorheen Windows Powered NAS (Network Attached Storage), zou zeker profiteren van een databank als bestandssysteem. De populariteit van softwareleverancier Veritas en nas-specialist Network Appliance in de opslagmarkt geeft al aan dat er veel te winnen valt met verbeterde bestandssystemen.< BR>
FAT32
support.microsoft.com
FAT, HPFS en NTFS
support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;EN-US;100108
NTFS
http://www.ntfs.com
