Hardwareleveranciers moeten dit jaar nog doorbijten

De hardwaremarkt maakt harde tijden door. Of het nu de pc-, server-, printer-, opslag- of chipmarkt is, leveranciers kampen stuk voor stuk met een kwakkelende vraag en krimpende winstmarges. Uitzonderingen daargelaten, zoals Dell, dat als superslanke prijsvechter juist nu marktaandeel weet te winnen, moeten de meeste spelers diep in eigen vlees snijden. Er is één klein lichtpuntje: het meeste vet is inmiddels wel uit de hardwaremarkt verdwenen.

De verwachtingen voor de ict-markt zijn allesbehalve rooskleurig. Ook dit jaar zit er geen structurele opleving in, blijkt uit diverse onderzoeken. Zoals alle leveranciers moeten ook de hardwareproducenten hun ‘winst’ dus noodzakelijkerwijs elders behalen: aan de kostenkant. HP, Philips, Intel, Asml, IBM – ze hebben stuk voor stuk hun medewerkerkorps fors uitgedund, of op grote schaal minder rendabele bedrijfsactiviteiten afgestoten. Vaak gingen die saneringen verder dan vooraf afgesproken. Hewlett-Packard bijvoorbeeld schrapte gedurende de fusie met Compaq naast de geplande vijftienduizend banen nog eens drieduizend extra arbeidsplaatsen. Volgens de onderneming heeft die extra ‘herstructurering’ alles te maken met de ‘barre marktomstandigheden’.

Constant klappen

Wie de diverse hardwaresegmenten van nabij bekijkt, ziet dus nog weinig lichtpuntjes. De pc-markt herstelt zich volgens onderzoeksbureau Gartner weliswaar enigszins (een verkoopgroei over 2002 van 2,7 procent tegen een krimp over rampjaar 2001 met 4 procent), maar de marges zijn minimaal. Alleen een prijsvechter als Dell, dat rechtstreeks aan bedrijven en particulieren levert, vaart wel. De traditionelere leveranciers, zoals Nec, IBM en HP, lopen constant klappen op. HP zag zijn marktaandeel in combinatie met Compaq met 2,3 procent dalen.

Asml probeert de verminderde vraag naar zijn chipmachines op te vangen door het productieproces verder te stroomlijnen en zijn kaarten te zetten op de verkoop van geavanceerdere machines.

Ook op de servermarkt is er nog weinig reden tot optimisme. Weliswaar stijgt het aantal verkochte servers volgens bureaus als Gartner en IDC, maar de totale omzet houdt hier vanwege de forse kortingen geen gelijke tred mee. In het hogere segment wist IBM zijn marktaandeel op te schroeven, ten koste van onder meer HP en Sun Microsystems, dat overigens wel marktleider blijft in de Unix-markt. In het goedkopere segment is het opnieuw Dell dat de gevestigde orde met succes beconcurreert.

Roestig draaiend

Ronduit slecht is het gesteld op de chipmarkt. Hoewel Intel over het afgelopen jaar een omzetstijging van 1 procent noteerde naar bijna 27 miljard dollar, is ’s werelds grootste chipconcern vooralsnog somber over de (de eerste helft van) dit jaar. Het concern heeft noodgedwongen zijn kapitaalinvesteringen in onder andere nieuwe chipfabrieken fors teruggeschroefd. Concurrenten als AMD, het Taiwanese Tsmc (voor 22 procent eigendom van Philips) en Nec deden prompt hetzelfde.
Ook Philips ondervindt nog steeds de pijn van zijn roestig draaiende halfgeleiderdivisie. Over het laatste kwartaal van 2002 kwam het bedrijfsresultaat uit op een belabberde 312 miljoen euro negatief. Ernstiger is dat de bezettingsgraad van de chipfabrieken verder daalde naar 52 procent, terwijl het elektronicaconcern minimaal 70 procent nodig heeft om break even te draaien. Hoe gaat Philips de extra klappen opvangen? Voorlopig door verder te herstructureren. Eerder werd al de chipfabriek in Albuquerque gesloten. Uiteindelijk hoopt Philips via dit soort maatregelen op jaarbasis één miljard euro te kunnen besparen.

Marges opvijzelen

Als Intel niest worden chipmachinefabrikanten verkouden. Dat geldt ook voor Asml, dat met een jaaromzet van bijna 1,96 miljard euro inmiddels het Japanse Nikon is gepasseerd op de wereldranglijst. Over het afgelopen jaar leed de Veldhovense chipmachinefabrikant echter een verlies van 208 miljoen. Dat is weliswaar aanzienlijk minder dan het verlies van 479 miljoen over het jaar ervoor, maar Asml verwacht bij monde van topman Doug Dunn de eerstkomende zes tot negen maanden geen herstel van de chipmarkt.
Dat is ook te zien aan de waarde van de orderportefeuille. Deze daalde het afgelopen half jaar met 30 procent naar circa één miljard euro. Asml voelt dus de pijn van de verminderde vraag naar zijn machines van chipgrootmachten als Intel. Het probeert dit op te vangen door het productieproces verder te stroomlijnen en zijn kaarten te zetten op de verkoop van geavanceerdere chipmachines. Via die weg kan het hogere winstmarges creëren.

Philips vangt de extra klappen voorlopig op door verder te herstructureren. Met maatregelen als sluiting van fabrieken hoopt het concern op jaarbasis één miljard euro te kunnen besparen.

Pc’s, servers, chips, printers (meer stuks verkocht maar minder omzet vanwege lagere prijzen), eigenlijk gaat het op alle terreinen van de hardware slecht. Dat geldt zeker ook voor de veelgeplaagde telecomsector. Zelfs mobieltjeskampioen Nokia houdt over het eerste kwartaal van dit jaar rekening met een omzetdaling, terwijl het Finse concern daarvoor eigenlijk alleen maar omzetgroei kon melden. Nokia wist onder meer door de verkoop van duurdere apparatuur en kostenbesparingen wel zijn winstmarge op te vijzelen.
Dit onderscheidt het van concurrenten als Ericsson, dat over 2002 een hoger miljardenverlies leed dan verwacht. Ericsson blijft noodgedwongen saneringen doorvoeren, maar ook het relatief goed presterende Nokia ontkomt hier niet aan. Het schrapt bijvoorbeeld 550 banen bij zijn netwerkdivisie, waar nu nog 17.500 mensen werken. De telecommarkt blijft sowieso een moeilijke markt, vanwege de aanhoudend kwakkelende vraag naar netwerken en de uitgestelde umts-belofte.

Nederlandse markt

Is er geen enkel goed nieuws te melden? Jawel, maar dat moeten we wel met een lantaarntje zoeken. Netwerkconcern Cisco verraste onlangs met een sterk gestegen kwartaalwinst van 991 miljoen dollar. Die winst is echter voor het leeuwendeel te danken aan forse kostenbesparingen in het recente verleden. Het concern moest het afgelopen kwartaal genoegen nemen met een lagere omzet. Wie lichtpuntjes zoekt, moet zijn blik voorlopig op het Verre Oosten richten, op markten als China, waar de vraag naar pc’s, servers en andere hardware explosief is vergeleken met de Europese en Amerikaanse markten. Hier profiteren onder meer chipleveranciers als Samsung van, het Zuid-Koreaanse elektronicaconcern dat bijna boven op de lucratieve afzetmarkten zit. Over het afgelopen kwartaal zag Samsung de nettowinst toenemen naar 1,2 miljard euro, vier keer zoveel als in het vergelijkbare kwartaal van 2001.
Hoe staat de Nederlandse markt ervoor? Niet best, of het moet gaan om uitbesteding, waarin een groeiend aantal traditionele hardwareleveranciers actief worden. Uit recent onderzoek van IDC blijkt dat steeds meer bedrijven en non-profitorganisaties hun ict-diensten aan derden willen uitbesteden. Dit is ook in toenemende mate het speelveld van HP, dat na de overname van Compaq nu de strijd wil aangaan met IBM. Aan hardware alleen valt immers voor even geen winstplezier te beleven.

 
Maud de Sitter