Nijmegen gaat zoveel mogelijk open standaarden en open source software gebruiken. Een grote meerderheid van de gemeenteraad heeft zich hiervoor uitgesproken naar aanleiding van een voorstel van Groenlinks.
Doel van de Groenlinks-fractie is de afhankelijkheid van leveranciers tegen te gaan, de kwaliteit van de informatievoorziening te verhogen en de kosten te verlagen. In 2006 wil Nijmegen ‘bij voorkeur’ software gebruiken die voldoet aan open standaarden. Bij openbare aanbestedingen krijgen aanbieders van open source programmatuur de voorkeur. Respectievelijk 26 en 24 van de 36 aanwezige raadsleden waren voor.
Ook wil Groenlinks, de grootste raadsfractie, ‘pro-actief samenwerking met andere gemeenten’ zoeken bij aanbestedingen en het (laten) ontwikkelen van programmatuur. Hiervoor kreeg de fractie de hele raad mee.
De stemmen staakten bij het vierde punt: investeren in expertise, documentatie en personele capaciteit met betrekking tot open source software. Gezien de politieke kleur van de drie afwezige raadsleden, valt te verwachten dat dit met twintig tegen negentien stemmen wordt aanvaard als het in de volgende vergadering opnieuw in stemming komt. Voor zover bekend is Nijmegen de eerste gemeente van deze omvang die zich zo rigoureus tot open source software bekent.
Nijmegen kiest voor Open-Source…
Na het lezen van het opschrift in het artikel in de Computable liepen de rillingen me over de rug… Niet voor het onderwerp maar over de gemeente en de partij die het oprakelt: Nijmegen en Groen Links.
Er zijn enkele aspecten die ik aan wil halen:
Scheiding tussen beleid en uitvoering
Gebrek aan samenwerking en de wil om anders te zijn dan anderen
Kerntaken van de gemeenten
Allereerst, Bij het horen van open-source, denk ik al gauw aan Linux en andere OS-en en natuurlijk Software. De source is open en voor iedereen toegankelijk, aan te passen en te gebruiken. Een leuk idee… maar denk eens aan:
Onderhoud
Beheer
Ondersteuning
Gebruik
Beveiliging
…
Bij het lezen van het artikel, blijkt het niet zo zeer te gaan om OS-en dan wel om applicaties ten behoeve van de ‘bedrijfsvoering’ binnen de gemeente. Het blijkt dat de hoeveelheid mogelijkheden om software, ten behoeve van de bedrijfsprocessen, te betrekken gering is. Er zijn slechts twee commerciële aanbieders. Daarnaast zijn er nog enkele gemeentes die hun eigen variant hebben gemaakt.
Gaande weg het lezen van het artikel bemerk ik dat de noodzaak tot het kiezen van open source software (OSS) niet zo zeer gegeven is uit de beperkte keuze dan wel de mogelijkheid tot samenwerking. Samenwerking in de breedste zin van het woord; Zowel software pakketen onderling als tussen gemeentes.
Het doel van politiek en gemeentes
Allereerst, wil ik het even hebben over het doel van de gemeente en politiek. Hier kan ik lang over doorgaan, maar dat draagt niet veel bij. Maar toch even, niet te lang.
Een samenleving heeft om goed te functioneren een bepaalde structuur nodig die er voor zorgt dat deze samenleving goed kan functioneren. Zonder deze structuur zou er een allegaartje ontstaan en zou niemand weten waar die aan toe is. In Nederland is er gekozen voor iets dat we democratie noemen. (hoe dit precies werkt, wet ik niet, maar ik geef hier mijn interpretatie) Deze keuze heeft tot gevolg dat er een regering is. Deze regering (landelijke overheid) stelt de kaders op waarin wij moeten leven en leggen deze vast in wetgeving. Deze wetgeving is vastgelegd in lijvige boekwerken met wetten, regels, richtlijnen enz.
Om tot uitvoering van de, door de landelijke overheid gestelde regels te komen, wordt er gebruik gemaakt van locale overheden. Deze hebben een stukje Nederland onder hun hoede en wordt vorm gegeven door gemeenten. Deze gemeenten, moeten allen op eenduidige wijze invulling geven aan de uitvoering van de landelijk opgelegde wetgeving.
En zie hier… Alle gemeenten moeten invulling geven aan dezelfde wetgeving. Grof gezegd kan je stellen dat de ene gemeente hetzelfde is als elke andere gemeente.
Scheiding tussen beleid en uitvoering
Ten aanzien van het kader waarbinnen de samenleving moet functioneren houd de landelijke overheid zich bezig met het WAT vraagstuk. HOE hier invulling aan gegeven moet worden, is belegd aan de locale overheden. Elke locale overheid is verantwoordelijk om invulling te geven aan het HOE.
Door de complexe landelijk regelgeving is de landelijke overheid blij niet geconfronteerd te worden met de vraag: Hoe moeten we in vredes naam invulling geven aan wat wij hebben verzonnen? Nee, voor die vraag, zijn de locale overheden verantwoordelijk.
En de locale overheden… Deze zien zich als unieke eenheden die hun eigen unieke behoefte hebben en zich toch zeker niet willen gelijk schalen met een andere gemeente. Zeker niet met een kleinere gemeente en al helemaal niet met een naburige gelijk waardige gemeente (Zie amsterdam/rotterdan, nijmegen/arnhem, denbosh/eindhoven)
Een leek zal al gauw inzien dat hier potentie ligt: stel, er zijn 300 gemeentes, dan heb je algauw 300 klanten tot je beschikking; en elke van deze klant denkt dat deze uniek is met zijn behoefte. Om continuïteit hoef je je geen zorgen te maken, elke keer worden wel weer nieuwe wetten en regels bedacht die verwerkt moeten worden. Maar je moet wel snel zijn, risico’s willen lopen en onderscheidend zijn ten opzichte van je concurrenten éénmaal binnen is binnen want een concurrent zal niet snel dat hebben wat jij al hebt. Enkele bedrijven hebben dit risico genomen en hebben ingezien dat je maar 1 keer het kunstje hoeft te doen en dat bij al je klanten die denken invulling te krijgen in hun ‘unieke’ behoefte.
In de loop van de tijd, zijn er enkele aanbieders overgebleven die voldoende klanten hebben weten over te houden om door te gaan met het invullen van het HOE.
Je vraagt je af, hoe het toch mogelijk is dat de overheid hier niet op in heeft gespeeld. Er is echter nog een instelling die zich bezig houd met overheden: De vereniging Nederlandse gemeenten (VNG). Deze zagen de donderbui al hangen… en zolang de leden niet piepen, doen we niets. De VNG had het voortouw kunnen nemen om invulling te geven aan de WAT en HOE vraag, maar heeft dat niet gedaan. Had deze het voortouw genomen om gezamenlijk tot invulling te komen van de koppeling HOE en WAT, zou de wereld (oeps Nederland) er heel ander uitgezien hebben.
Mijn advies:
Zorg centraal (landelijk) voor het invullen van het WAT en HOE vraagstuk. Dit kan gedaan worden door het landelijke ontwikkelen van software ten behoeve voor de locale ‘bedrijfsvoering’. Een eenvoudig voorbeeld hiervan is de staatsdrukkerij. Zorg er wel voor dat er goede afspraken zijn ten aanzien van de bouw, ondersteuning, het onderbrengen bij een andere partij, enz.
En dan nog iets, laat alsjeblieft niet B&W en de raad mee praten over hoe de ICT ingevuld moet worden dit is voor alle gemeenten hetzelfde en als ze ergens geen verstand van hebben, is het wel ICT. Nee, laat dat dan ook maar landelijk geregeld worden dat scheelt per gemeente weer een wethouder ICT (overgens nooit geweten dat die er is).
Toegift:
Op het eind van het artikel, wordt toch nog kort het gebruik van Linux aangeprezen. Hier is weer een voorbeeld over het wat en hoe. GL stelt weer wat er gedaan moet worden, Niet hoe en al zeker niet waarom. Ik respecteer hun wens een vuist te maken naar Microsoft vanwege hun ‘monopolie’ positie, maar ik denk dat hier een brug te ver wordt gegaan. Linux wil nog niet zeggen dat het goedkoper, veiliger, sneller enz is. Tuurlijk is Linux ‘gratis’ in aanschaf… maar dat zijn niet de enige kosten die meetellen. Je kunt het probleem ook anders zien: de kosten per transactie… Je kun natuurlijk ook het aantal trasacties beperken door efficiënter te gaan werken.
Groen Links is een leuke partij. Ze maken zich hard voor allochtonen, maar op de vraag of de lijsttrekker weet wat de Ramadan is, moet zij het antwoord schuldig blijven.
Ik vraag me af of GL weet waar ze het over hebben of alleen retoriek herhalen dat aansluit bij hen ‘gedachte goed’.
Interessanter is ook, dat enkele jaren geleden werkelozen gesubsidieerd opleidingen kregen in Microsoft en Novell. Krijgen al deze mensen nu een omscholingscursus Linux? Zou toch een mooi gebaar zijn in deze economisch moeilijke dagen.
Als burger vind ik het niet interessant wat de exacte kosten zijn en hoe er invulling gegeven wordt aan de landelijke wetgeving. Wat mij als burger interesseert, is wat de gemeentelijke lasten zijn en wat de gemeente voor mij doet. Als inwoner van de gemeente Nijmegen verbaas ik me regelmatig over enkele aspecten:
Door het niet aanvragen van subsidie, loopt de gemeente 90.000 Euro mis.
De gemeente verleend verbouwingsvergunningen. Maar als het op handhaven aankomt, zijn zij niet thuis en moet ik als buitenstaander naar de rechter om mijn gelijk te halen.
De prijs voor paspoorten, rijbewijzen zijn tussen de gemeenten verschillend.
Door het niet uitvoeren van een MER, is de waalsprong uitgesteld en worden miljoenen verloren. Informatie voorziening omtrent de waalsprong is minimaal en de aangewezen instanties weten weinig tot niets.
Een in opdracht van de gemeente gebouwde garage lekt waardoor een deel onder water staat en niet gebruikt kan worden.
De waalkade is binnen enkele jaren 3e keer verbouwd. De terracotta vloer was na 3 maanden is deze al weer zwart.
Op emails naar de gemeente wordt niet gereageerd.
Zo zijn er nog wel enkele aspecten die ik op kan noemen, maar dat gaat te ver.
Wat ik wel wil zeggen, is: Gemeentes en Overheid, zorg er nu eens voor dat u dingen doet waar de burger op zit te wachten en niet wat u leuk vind. Ik zeg maar zo:
De overheid hoort er te zijn voor de burger. De burger niet voor de overheid.
Mijn hoed af voor de stad Nijmegen! Ook in België zijn we bezig een Open Source-beweging te starten om van de afhankelijkheid van Microsoft af te geraken. Een betere dienstverlening aan de burger en goedkopere informatica (ook een voordeel voor de belastingbetalende burger) moeten centraal staan.
Geert De Maerschalck
ICT-verantwoordelijke Gemeentebestuur Boom (http://www.boom.be)
penningmeester V-ICT-OR vzw (http://www.v-ict-or.be)
Ik vind het een prima idee dat de overheid het gebruik van open source software stimuleert.
Door monopolie posities van enkele software leveranciers gaat teveel gemeenschapsgeld verloren.
Natuurlijk kost dit meer aan beheer binnen de overheid, maar de kostenbesparing zal hoger zijn.
Nu wordt er grof geld betaald aan software leveranciers die een gedeelte van het beheer uit handen nemen.
De dienstvelening door de overheid mag niet in niveau afnemen.
Door het gebruik van OSS komt er meer concurrentie op de softwaremarkt.
Onder OSS valt voor mij meer dan alleen Microsoft en Linux.
Uitwisseling van dokumenten kan gewaarbord blijven door het gebruik van standaard uitwisselingsformaten.
P E R S B E R I C H T
Groningen, 3 maart 2003
Initiatiefvoorstel SP-fractie: ruil Microsoft in voor Linux
In een initiatiefvoorstel aan de gemeenteraad en het college van B en W van de gemeente Groningen bepleit de raadsfractie van de SP de overstap van de gemeentelijke organisatie op vrij verkrijgbare computersoftware van Linux.
De gemeente werkt nu op grote schaal met software van Microsoft, en is daarvoor jaarlijks 1,8 miljoen euro kwijt aan licentiekosten. Bovendien kleven er volgens de SP nog meer nadelen aan het gebruik van Micosoft. Raadslid Michel Marion: ‘Microsoft bepaalt eenzijdig de kosten van de licenties, en schroeft die jaar na jaar op. Ook dwingt ze klanten steeds nieuwe versies aan te schaffen en doordat die vaak nieuwe besturingssystemen nodig hebben, worden de gebruikers ook opgezadeld met de aanschafkosten voor nieuwe apparatuur. Verder kennen programma’s die gebaseerd zijn op Micosofts Windows een slechte beveiliging en zijn ze soms voorzien van verborgen functies die stiekem informatie doorsturen naar de fabrikant.’
Linux kent die nadelen niet, en is volgens de SP sterk in ontwikkeling. Marion: ‘Nu al kan Linux probleemloos een groot deel van de Micosoftprogramma’s vervangen. En over enkele jaren biedt het systeem zelfs meer mogelijkheden. Wij stellen voor dat de gemeente nu met de voorbereidingen start, zodat de overstap kan plaatsvinden op het moment dat Linux alle functies kan overnemen.’ In haar voorstel wijst de SP-fractie erop dat inmiddels de Duitse Bondsdag en bijvoorbeeld ook de Amerikaanse stad Largo geheel of gedeeltelijk overgestapt zijn op Linux. Marion: ‘De gemeente Groningen kan nu geld besparen, een voortrekkersrol in Nederland gaan vervullen op automatiseringsgebied en bovendien tegengas geven aan de kwalijke prijsopdrijvende praktijken van Micosoft.’