Fred van der Molen beschouwt en becommentarieert het ict nieuws van de afgelopen week. Met deze keer: Dit was het jaar van? Wordt het morgen beter? Dit was wederom het jaar van De hype van 2002 was.
Dit was het jaar van?
… de slechte economie. Je ontkomt er, terugbladerend in een jaargang Computable, geen moment aan: reorganisaties, faillissementen, schuldsaneringen, boedelverkopen en massaontslagen. Het was inderdaad een rampjaar voor de sector.Niet eerder in zijn bestaan heeft de branche zo’n terugslag gehad. Tienduizenden Nederlandse ict’ers verloren hun baan. De omslag is snel gegaan. Medewerkers die twee jaar geleden nog tijdens hun sollicitatiegesprek een lease-auto konden bestellen, krijgen nu te horen dat ze al die tijd uitzendkrachten zijn geweest. Wat de branche ook niet hielp, was dat dit jaar de laatste lucht uit de telecomballon liep. Dat was ondanks alle World Online’s van weleer toch nog heel wat. World Com en KPN Qwest gingen roemloos ten onder; Europese grootmachten als France Telecom en Deutsche Telekom presenteerden adembenemende verliezen en over UPC wil ik het niet eens meer hebben. KPN lijkt ondertussen al een fase verder. De schuldenlast is nog enorm maar het bedrijf is al weer aan het opkopen geslagen. Onder leiding van topman Scheepbouwer krijgt de belegger er zowaar weer vertrouwen in. Maar dat is een heel klein lichtpuntje in een sombere sector.
| ||||||||||||||||||||
… niet veel. Zelfs het meest optimistische onderzoeksbureau weet er niet meer dan een 7 % groeiverwachting voor 2003 uit te persen. Wat wil je ook? De recessie is nog niet op zijn eind, een oorlog met Irak dreigt en er zijn geen ‘must have’–technologieën of millenniumachtige bedreigingen waarin geïnvesteerd móet worden. Meta Group verwacht zelfs dat de ict-uitgaven volgend jaar nog 3 tot 5 procent teruglopen. De meeste andere onderzoeksbureaus houden de moed er nog een beetje in met groeiverwachtingen tussen de 1 procent (Forrester) en 7 procent (Gartner).
Topprioriteit van de meeste automatiseringsafdelingen is niet de invoering van nieuwe technologieën, maar kostenbesparing en beveiliging. Dat laatste is, naast applicatie-integratie en webdiensten, een sector met duidelijke groeipotentie. Verder zal veel geld wederom als vanzelf naar Microsoft blijven stromen. Als het niet vanwege de nieuwe licentiecontracten is, dan wel vanwege de noodzaak om nu eindelijk Windows 98 en NT 4.0 te verversen.
Dit was wederom het jaar van
… toenemende virtuele dreiging. Nog meer dan vorig jaar werden we in 2002 overspoeld met berichten over ddos-aanvallen, virussen, wormen en computerfraude, om over spam nog maar te zwijgen. Het aantal aanvallen op bedrijfsnetwerken steeg met zo’n twintig procent, de omvang van de internetfraude steeg exponentieel. Het zijn onzekere tijden. Aan dit angstklimaat droeg Microsoft onbedoeld nog bij met zijn niet aflatende stroom beveiligingswaarschuwingen (57 dit jaar). Begrijp me goed. Het is te prijzen dat Microsoft beveiliging nu serieus neemt en ons waarschuwt voor lekken in de eigen software; het is fantastisch dat de Windows-updatefunctie veel reparatieprogramma’s bijna automatisch installeert. Maar meer dan één serieus lek per week! Dat blijft dweilen met de kraan open. Ik vrees dat we moeten wachten op een geheel nieuwe generatie besturingssystemen en applicaties voor daar een eind aan komt. Hier wreekt zich dat beveiliging bij Microsoft tot twee jaar terug nooit enige prioriteit heeft gehad. Beveiliging was eerder een extra ‘functie’, dan uitgangspunt bij het ontwerp.
De prijs voor de eerlijkste uitspraak gaat daarom dit jaar naar Microsoft-stafmedewerker Brian Valentine die zich publiekelijk verontschuldigde: "Ik ben niet trots. We hebben niet alles gedaan wat we konden om onze klanten te beschermen. Onze producten zijn gewoon niet ontworpen voor beveiliging."
Een positief eind van dit jaar is dat er eindelijk eens een spammer is veroordeeld. Het Rotterdamse reclamebedrijf NTS moet een kleine twee miljoen euro betalen aan uitgever Aktu Publications voor het misbruiken van een digitaal adresboek. Goed werk, Wammes!
De hype van 2002 was
… webdiensten. Net als vorig jaar trouwens. Sommige hypes gaan gewoon jaren mee. Gartner heet er zelfs een grafiek voor. Webdiensten zitten nog altijd in de top van deze ‘hype-curve’, de periode van wekelijks nieuws, vergezichten, uitvergrote samenwerkingsverbanden, gedoe met standaarden en standaardisatiecomités, overbelichting van tegenstellingen en gebrek aan aansprekende implementaties. De volgende fase, die van de teleurstelling, moet toch volgend jaar aanbreken: beloften worden niet waargemaakt, de technologie blijkt nog in de kinderschoenen te staan, onverwachte problemen treden op, en klanten zijn er niet klaar voor. Na deze ‘debunking’-fase kan een technologie doorgroeien tot een robuust en bruikbaar geheel. In het geval van webdiensten kan dat nog wel een aantal jaren duren. We hebben het wel over de volgende generatie webapplicaties die moet zorgen voor hechtere relaties tussen bedrijven, partners en klanten. Webdiensten kunnen uiteindelijk dezelfde invloed op bedrijfsprocessen hebben als e-mail, maar dat zal nog wel even duren. Ik vermoed dat met name de zorg om de veiligheid van bedrijfsgegevens de groei zal temperen.
Linux is intussen de hype voorbij, al valt het nog altijd niet mee een zakelijke discussie te houden over het platform. Het is eigenlijk treurig genoeg dat we het na vele decennia informatietechnologie nog steeds over besturingssystemen moeten hebben. Maar goed. Linux trekt zijn voren in de computerindustrie. Ook de laatste grote computerleverancier, Sun, is in 2002 omgegaan en op de Linux-trein gesprongen. Linux wordt gekoesterd door een zonderlinge combine van hardwarefabrikanten, overheden, softwarefabrikanten, liefhebbers en ‘nerds’. IBM bracht dit jaar zijn eerste Linux-‘only’ mainframe uit; Sun kwam niet alleen met een eigen Linux-variant, maar zette ook zijn iPlanet-applicatiesoftware over naar Linux , HP-topvrouw Carly Fiorina betuigde op de laatste Linux World haar toewijding aan het open-broncodesysteem en Computer Associates heeft inmiddels zijn belangrijkste bedrijfsapplicaties overgezet naar het Linux-platform. Aan steun geen gebrek.
Er staat nog maar één grote speler aan de zijlijn: Microsoft. Dat verklaart direct de populariteit van het platform. Velen zien Linux als de laatste strohalm om te ontkomen aan de totaalheerschappij van The Evil Empire. Dat is niet geheel ten onrechte, al gaat de opkomst van Linux tot dusver meer ten koste van Unix dan van Windows. De Windows-servertak groeide dit jaar namelijk fors, terwijl de Windows-bureaucomputertak het laatste kwartaal op een omzet van 2,89 miljard dollar een adembenemende winstmarge maakte van 86 procent. Pas als de grote computerfabrikanten concurrerende Linux-bureaucomputers op de markt kunnen brengen, zal Microsoft hem echt gaan knijpen.
Fred van der Molen
