De GBA is ontstaan nadat in de jaren tachtig plannen voor een CPA (Centrale Persoonsadministratie) waren afgeblazen. Nu de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens gemoderniseerd moet worden, duikt in de discussie centrale opslag van gegevens over burgers weer op. Centrale opslag sluit decentraal gegevensbeheer niet uit, dus gemeenten kunnen een spilfunctie blijven vervullen.
Twijfel over de haalbaarheid van een GBA-startpakket groeit. Tijdens een forumdiscussie op de BPR-klantendag bleek er onduidelijkheid te zijn over wat het precies inhoudt en wat gemeenten boven het hoofd hangt. Over de kosten is ook weinig bekend, en over de gemeentelijke bereidheid in GBA-modernisering te investeren evenmin. Draagvlak voor de plannen is hoogst twijfelachtig, stelde ‘GBA-grondlegger’ Rien Hekman. Eerder had Het Expertise Centrum vraagtekens bij de operatie geplaatst. Plaatsvervangend BPR-directeur Cees Meesters stelde op de klantendag dat het nu aankomt op uitwerking van het startpakket en alternatieven. Hij noemde er drie, waaronder het permanent in de lucht houden van de LRD. Deze Landelijk Raadpleegbare Directory moet, vooruitlopend op een definitieve online-GBA, afnemers vast een mogelijkheid tot permanente raadpleging bieden, zij het van een beperkte gegevensset. De als tijdelijk aangekondigde LRD kan echter door uitbreiding met extra gegevens een rol krijgen als ‘Langdurig Raadpleegbare Directory’. Meesters zei erbij te betwijfelen of dat een echte oplossing is, maar driekwart van het discussieforum nam de centralisatiegedachte gretig over, alleen anders ingevuld.
Landelijke databank
Het GBA-startpakket zou behalve centraal ontwikkeld ook centraal geïmplementeerd kunnen worden, compleet met landelijke databank met gegevens van alle Nederlanders. Gemeenten kunnen dit geheel vervolgens decentraal bedienen. Deze hoeven dan slechts over een tamelijk simpele, browserachtige voorziening te beschikken. Dat stelde Egbert Verweij voor, begin jaren negentig technisch projectleider van GBA-1. Grote flexibiliteit, die de GBA-modernisering beoogt, is dan in één klap bereikt: modificaties laten zich in de centrale architectuur eenvoudig aanbrengen. Ook Barend de Graaf, die destijds als accountmanager veel gemeenten op het GBA-netwerk heeft aangesloten, ziet meer heil in centrale gegevensopslag. Martin Huizinga, werkzaam bij GBA-afnemer Sociale Verzekeringsbank, die zelf de ict heeft uitbesteed, vond dat gemeenten niet meer de expertise in huis moeten willen hebben om het allemaal zelf te blijven doen. Met de hoge eisen van beschikbaarheid die aan GBA-2 worden gesteld is dat ook niet haalbaar, betoogde Verweij. Hekman stelde nog dat de acht jaar die voor de modernisering uitgetrokken is makkelijk uitloopt op vijftien jaar. Een zo lang uitgesponnen project is zijns inziens onbeheersbaar.
Peter Mom