Fred van der Molen beschouwt en becommentarieert het ict nieuws van de afgelopen week. Met deze keer: Mag een monopolist zelf zijn prijzen vaststellen? Wié gaat er op de kleintjes letten? Nog nieuws van de Comdex? Wat is het effect van drm?
Mag een monopolist zelf zijn prijzen vaststellen?
… wel als hij Microsoft heet. Soms zou je wensen dat er een Wereld Opta was met Jens Arnbak als voorzitter. Want is het niet vreemd dat TPG zijn postzegels de komende jaren niet duurder mag maken en KPN op zijn vaste net alleen een vastgelegd percentage winst mag maken, terwijl monopolist Microsoft voor Windows mag vragen wat hij wil?
Microsoft verdient buitensporig veel aan Windows. Iedereen vermoedde dat al, maar het is nu zeker.
Als blijk van verantwoord en transparant ondernemen heeft Microsoft namelijk voor het eerst de kwartaalresultaten opgesplitst voor elk van zijn zeven bedrijfsonderdelen. Daarvoor hulde. Maar wat blijkt? Vier van de zeven onderdelen maken verlies, terwijl de Windows-desktoptak een winst van 2,48 miljard op een omzet van 2,89 miljard dollar maakt, een adembenemende winstmarge van 86 procent. De Wereld Opta zou binnen een minuut zijn oordeel klaar hebben: Windows is veel te duur. En waarschijnlijk is de zuivere winstmarge nog hoger omdat Microsoft de verliezen van de andere onderdelen zonder rentekosten kan aanzuiveren met de Windows-inkomsten.
Het nieuwe cijfermateriaal maakt duidelijk welke verliezen Microsoft bereid is te nemen om nieuwe markten te penetreren. De amusementspoot, met de XBox, maakte bijvoorbeeld in het derde kwartaal een verlies van 177 miljoen op een omzet van ruim 500 miljoen dollar. Volgens mensen die sneller kunnen rekenen dan ik zou Microsoft op elke spelletjesdoos inmiddels 120 dollar toeleggen. Ook bij andere nieuwe markten, zoals die voor mobiele toepassingen (Windows CE, Smart Phone), bedrijfstoepassingen (Great Plains, Navision, bCentral) en de internetactiviteiten onder de MSN-vlag, moet flink geld bij. MSN kostte Microsoft vorig kwartaal een kleine honderd miljoen dollar! Gates sprak deze week op de Comdex over de beloften van het ‘digitale decennium’ , maar de melkkoeien zijn nog altijd dezelfde: Windows en Office.
Wié gaat er op de kleintjes letten?
… IBM, het grootste automatiseringsbedrijf ter wereld. Multinational IBM verdient zijn geld voornamelijk aan andere multinationals. Een steeds groter aandeel van zijn omzet haalt Big Blue binnen met grote dienstverleningscontracten; contracten soms van miljarden dollars omvang en een duur van vele jaren. Mooie stabiele business. Maar met andere markten heeft IBM meer moeite. Van gewone consumenten heeft het bedrijf nooit wat begrepen, en ook bij het midden- en kleinbedrijf wist IBM zich steevast uit de markt te prijzen. Als het al een aantrekkelijk product uitbracht, dan was het te duur.
Maar op de databasemarkt heeft IBM zich tot een echte prijsvechter ontpopt. Jarenlang heerste Oracle op deze markt, maar sinds een jaar of zes is IBM met DB2 aan een indrukwekkende opmars bezig. Na de overname van Informix is IBM vorig jaar zelfs tot de grootste databaseleverancier ter wereld uitgegroeid, vóór Oracle en runner-up Microsoft. De belangrijkste reden waarom klanten van Oracle naar DB2 migreren is de lagere prijs. Maar minstens zo belangrijk is dat IBM strategische relaties heeft opgebouwd met leidende applicatieleveranciers als SAP, JD Edwards, Ariba en Siebel. Die hebben allemaal een robuuste database nodig en zijn ook allemaal concurrent van Oracle, omdat het concern van Ellison zijn groei vooral realiseert op de applicatiemarkt. Nu deze coup succesvol is volbracht, wil IBM het vizier richten op kleinere ondernemingen. Wederom wordt het prijswapen van stal gehaald. De DB2 Workgroup Server – voor organisaties tot duizend gebruikers – wordt bijna de helft goedkoper. Een vergelijkbare prijsdumping vindt plaats op de applicatieservermarkt. De betalingssystematiek van de Websphere-middleware wordt op een andere leest geschoeid en de facto voor kleinere ondernemingen een stuk goedkoper.
Nog nieuws van de Comdex?
… de organisator is nu zelf ook bijna failliet. Deze week was Comdex Fall in Las Vegas, de belangrijkste computerbeurs ter wereld. Als Comdex inderdaad de graadmeter is van de automatiseringsindustrie, dan staat die er zeer belabberd voor. Organisator Key3Media is namelijk bijna failliet. Waarschijnlijk wordt pal na de beurs uitstel van betaling aangevraagd. Bill Gates hield er de hoop nog in met een blijmoedig verhaal over de vele nieuwe producten en technologieën die dit jaar op de markt zijn gebracht of zijn doorgebroken, maar de waarheid is dat de it-industrie in de ergste dip ooit zit. Dat geldt voor de hele keten, waaronder toeleveranciers, consultants, vakbladen en beurzen. Dat de Comdex nu zelf kopje onder dreigt te gaan, is hét teken aan de wand. Twee jaar geleden kwamen er nog tweehonderdduizend bezoekers, maar dit jaar knijpt de organisatie zijn handen dicht als er 125.000 komen. Minstens zo erg is dat een groot aantal leveranciers het laten afweten. Dat geldt ook voor grote fabrikanten. IBM en Dell mijden de beurs al enige jaren, maar dit jaar hebben ook Oracle en EDS zich afgemeld. Het is kortom somberen geblazen, zelfs voor de gokbazen, taxichauffeurs en hoeren in Las Vegas.
Wat is het effect van drm?
… dat we weer gaan betalen voor muziek en video. Dat Napster, Kazaa en Gnutella zo populair konden worden, is mede de schuld van de media-industrie zelf. Ze richtten zich uitsluitend op repressie en namen geen moment het voortouw om zelf nieuwe manieren van distributie te ontwikkelen. Inmiddels hebben ze begrepen dat internet als distributiemedium voor muziek en video niet meer verdwijnt. De eerste online aanbieders van muziek en video tegen betaling zijn in de lucht. De auteursrechten worden beschermd door zogeheten drm-software, oftewel ‘digital rights management’. In de toekomst moet de software ondersteund worden door nieuwe generaties computerhardware die kopiëren en verspreiden van beschermde data aan banden legt.
Drm-software bouwen is een ware krachtproef. Het valt niet mee om een applicatie te bouwen die zowel gebruiksvriendelijk is als enigszins hacker-proof. De digitale muziekdistributeur Pressplay heeft inmiddels contracten gesloten met vijf grote platenmaatschappijen; Movielink, een gezamenlijk project van MGM, Paramount Pictures, Sony, Universal en Warner Bros is gestart met het aanbieden van de eerste films. Afspeelsoftware van Real Networks en Microsoft moet zorgen dat er voor gebruik betaald wordt en dat er daarna niets onrechtmatigs mee gebeurt.
Drm-software, waarmee software en andere digitale ‘content’ is te beschermen tegen kopiëren, is daarmee ineens ‘hot’. Zo hot dat nota bene Sony en Philips, twee grote leveranciers van cd-branders en dvd-schrijvers, een bod van 453 miljoen dollar hebben gedaan om Intertrust Technologies over te nemen, de belangrijkste ontwikkelaar van drm-software.
Henk Boot
