Als gevolg van fusies en weinig geld voor investeringen in de it loopt een deel van de zorgsector achter bij nieuwe ontwikkelingen. Functioneel voldoen DOS-toepassingen nog prima, maar ze passen niet bij de gang naar nieuwe technologie. ‘Server based computing”, vroeger ’thin-client computing’ genoemd, biedt een uitweg.
Het beursgenoteerde Unit 4 Agresso dat softwarepakketten en webtoepassingen ontwikkelt, ondervond dat de zorgsector vooral geïnteresseerd is in oplossingen, niet in producten. Zij richtten een aparte business unit op, Unit 4 Systems, die zowel de consultancy, het ontwerp, de oplevering en de begeleiding voor het implementeren van zo’n oplossing kan verzorgen. Hun benadering laat de bestaande applicaties geheel intact en combineert ze met nieuwe toepassingen. Hierdoor is een geleidelijke conversie mogelijk, hetgeen aantrekkelijk is voor een deel van de zorgsector.
De zorgsector omvat een groot aantal instellingen. Qua grootte staan de ziekenhuizen bovenaan, een markt die vrijwel ‘dichtgetimmerd’ is door bedrijven als Hiscom en McKesson. Het middendeel wordt gevormd door verzorgingshuizen, verpleeghuizen en bejaardenhuizen. Thuiszorg vormt de onderkant. Het middendeel van de zorgsector omvat circa 1500 instellingen. Dit lijkt veel, maar aangezien it in deze sector een ondersteunende functie vervult, en er geput moet worden uit een beperkt budget, is er weinig animo om over te stappen op geheel nieuwe toepassingen. De oude toepassingen voldoen functioneel, en iedereen kan er goed mee uit de voeten. Het liefst zou men ermee willen blijven werken, in een omgeving waarin nieuwe toepassingen eenvoudig toegevoegd kunnen worden. ‘Server based computing’ biedt die mogelijkheid.
‘Server based computing’
Bij ‘server based computing’ wordt al het denkwerk op de server gedaan en alleen de kvm-informatie (keyboard, video, muis) wordt uitgewisseld met de terminal. Informatie wordt afgebeeld op het beeldscherm, de acties van de gebruiker op het toetsenbord en de muis worden teruggestuurd – waarna weer nieuwe beeldscherminformatie naar de terminal wordt gestuurd, enzovoort. Veel verkeer wordt bespaard door alleen de verschillen in de beeldscherminformatie over te sturen, bijvoorbeeld een nieuwe positie van de aanwijzer. Per gebruiker is een verbinding van slechts 15 kbit/s meestal voldoende.
Het grote voordeel is dat élke toepassing in het systeem op dezelfde manier via kvm-informatie met de gebruiker werkt. Op de werkplek van de gebruiker worden applicaties met de oorspronkelijke beeldschermindeling weergegeven, toegankelijk via de traditionele manier (desktop), of via een standaard web-browser. Met Citrix’ nieuwste product Nfuse is een bedrijfsportaal met nieuwe webdiensten via het internet te realiseren. Dit maakt ‘server based computing’ aantrekkelijk voor het combineren van legacy-toepassingen met nieuwe webdiensten.
Voordelen van dit systeem zijn: universele toegang (Windows of Unix op de server en Windows, Linux, Unix, Mac, Solaris, Epoc op de client), beveiliging (een breed scala aan mogelijkheden, die ook voor de veilige toepassing van het internet gebruikt kunnen worden), eenvoudiger beheer (op de server door speciale installatieprogramma’s en op de Citrix-client op afstand), en de mogelijkheid om oude toepassingen ‘web-enabled’ te maken door middel van Nfuse.
Gefaseerde overgang
Hoe ziet een typisch it-systeem in het middendeel van de zorgsector eruit? De ervaring leert dat men vaak locatiegewijs is begonnen met het automatiseren van de keuken voor de inkoop van grondstoffen en het bestellen van maaltijden. Vervolgens kwamen daar de administratie, het roosterprogramma, de patiëntenregistratie en andere toepassingen bij. Door fusies, ontstaan omdat de overheid grotere eenheden voorstond, zijn er per instelling meestal zo’n vijftien tot twintig verschillende legacy-toepassingen.
Het is duidelijk dat dit erg inefficiënt en onbeheerbaar is. Elke locatie moet een hele, of minstens halve systeembeheerder hebben. De verscheidenheid in pc’s en besturingssystemen maken het beheer zeer gecompliceerd. Echte specialisten ontbreken vaak; men raakt steeds verder achterop, terwijl de vernieuwingen steeds sneller komen.
De doorbraak ontstaat wanneer men een lange-termijnplanning voor it maakt, stelt Stephan van der Pol, business unit manager van Unit 4 Systems. "Daarvoor kunnen wij met Microsoft, Citrix, Compaq en Cisco een goede oplossing bieden."
Hoe verloopt het implementeren van zo’n oplossing? Nogal strategisch, zegt Van der Pol. Er moet eerst een studie gemaakt worden van het totale beeld, zodat men kan beoordelen waar men uiteindelijk naar toe wil. Vervolgens komt onherroepelijk de financiële planning van een oplossing ter discussie. Er bestaat helaas vaak een kloof tussen wat men graag wil en wat financieel mogelijk is. Men is niet gewend om investeringen te doen die pas op termijn renderen. Het gaat primair om het aantal handjes aan het bed dat, voor het gekregen totaalbudget, gerealiseerd kan worden. "Daarom wordt vrijwel altijd voor een gefaseerde overgang gekozen, met een termijn van twee tot drie jaar." Toepassingen worden één voor één ingevoerd; enerzijds om het financieel beheersbaar te maken en anderzijds om de organisatie niet te overbelasten.
Kosten versus besparingen
Omdat de bestaande apparatuur (servers en pc’s) in de locaties meestal gehandhaafd worden, drukken de kosten van de nieuwe servers geheel op het budget. Waarschijnlijk zal er ook nieuwe software nodig zijn, evenals de dienstverlening van de automatiseerder. In totaal zal de verhouding hardware, software, diensten rond de 30:40:30 procent liggen.
Deze kosten kunnen gedeeltelijk worden terugverdiend door besparingen. Te denken valt aan nieuwe terminals die minder energie vragen, of het juist niet hoeven vervangen van de hardware, sterk vereenvoudigd centraal systeem- en terminalbeheer, beheer op afstand van terminals en servers, goedkopere communicatielijnen, snellere rapportages, betere interne communicatie, enzovoort. Het verschil tussen de kosten en deze besparingen is de prijs die niet betaald hoeft te worden om enerzijds te kunnen blijven werken met de legacy-toepassingen en anderzijds toch mee te gaan in nieuwe oplossingen. Een oplossing die gebruik maakt van een intranet en het internet, en dus ook geschikt is voor het groeiende legioen mobiele werkers.
Een aantal concurrenten
In de zorg bestaan nogal wat ‘eilanden’ van kleine systemen, die na de fusie met elkaar verbonden moeten worden. Dergelijke situaties zullen ook elders te vinden zijn, maar waarschijnlijk niet in die mate. Kleine partijen in de zorg vinden een geboden oplossing al gauw te duur, en gaan dus op zoek naar anderen om gezamenlijk een oplossing te vinden die wel voor iedereen betaalbaar is. Die schaalvoordelen kunnen aanzienlijk zijn. Uitbesteding via een asp is weinig waarschijnlijk omdat men de eigen informatie zorgvuldig afschermt, en het systeem op maat gemaakt moet worden.
Er bestaat de nodige concurrentie voor de hierboven beschreven benadering van Unit 4 Systems met Citrix, onder meer van hardwareleveranciers als Getronics en CSS. Unit 4 Systems heeft een sterke positie in de zorgmarkt door de samenwerking met softwareleveranciers SDB en Unit 4 Gezondheidszorg. Samen richten zij zich vooral op de onderkant van het middendeel van de zorgsector. Zo zijn er diverse mogelijkheden om met legacy-toepassingen te blijven werken en toch mee te lopen in de vaart der techniek. Het kiezen van een radicaal nieuwe oplossing stuit vaak op onoverkomelijke bezwaren in de zorgsector, waar het primair gaat om het verlenen van zorg. ‘Server based computing’ kan dat goed ondersteunen.
Hein van Steenis, freelance medewerker
