ING consolideert computercentra tot twee voor banken en twee voor verzekeringen

Zonder mainframes zouden banken en verzekeringsmaatschappijen niet kunnen werken. Geen enkel platform kan tippen aan de eigenschappen van mainframes, stelt Gerard Verburg, adviseur infrastructuur van ING in een interview. Hij doelt met name op zaken als betrouwbaarheid, beschikbaarheid, compatibiliteit en schaalbaarheid.

ING is groot geworden door fusies van verschillende banken, girobedrijven en verzekeringen. Nadat eerst de Post Cheque & Giro Dienst met de Amsterdamse Gemeentegiro samengingen, fuseerde de toen ontstane organisatie met de Rijksspaarbank en Nederlandse Middenstands Bank tot de Postbank. De gefuseerde verzekeringsmaatschappijen Nationale Nederlanden en RVS vormen de verzekeringspoot van ING, op dit moment belangrijker dan de bancaire poot.
Al die bedrijven hadden hun eigen mainframesystemen. Vaak IBM of met IBM compatibele systemen, maar toch behoorlijk verschillend.
ING consolideert die computercentra tot twee voor de banken en twee voor de verzekeringen. De keuze voor twee centra in plaats van één is genomen vanwege de mogelijkheid tot uitwijk in geval van een calamiteit.
 
Hoe verloopt die consolidatie?
Gerard Verburg, adviseur infrastructuur van ING: "Op het ogenblik zijn we bezig met de migratie van de beveiliging. Sommige centra gebruikten racf (resource access control facility), anderen acf2 van Computer Associates; we migreren nu alles naar een centrale racf."
Dit blijkt geen kleinigheid te zijn, want ING is daar nu al bijna twaalf jaar mee bezig! Er is namelijk erg veel mee gemoeid op allerlei niveaus, omdat beveiliging heel diep ingrijpt in de systemen; verder leveren andere inspanningen leveren meer geld op.
De eenvoudigste manier om systemen uit verschillende locaties te consolideren, is door ze op één systeem in verschillende partities te draaien. Daarmee zijn goede besparingen te realiseren, onder andere op softwarelicenties, hardware, operationele kosten en gebouwen. Maar nog grotere synergie ontstaat als de bedrijfssystemen gecombineerd kunnen worden. Verburg: "Dat hebben we bijvoorbeeld wel kunnen realiseren voor de girosystemen van de Postbank, ondermeer door de invoering van nieuwe reeksen rekeningnummers."

Voordelen mainframes

Verburg heeft vliegtuigbouwkunde in Delft gestudeerd en is daarna bij Fokker gaan werken. Na enige jaren in de productieafdelingen, stapte hij over naar de automatisering. Ruim twaalf jaar geleden maakte hij de overstap naar de Postbank, enkele jaren voordat Fokker ten onder ging. Hij heeft vrijwel altijd met mainframes gewerkt. Het mainframeplatform beschouwt hij nog altijd als ideaal voor grote systemen.
 
Wat zijn de voordelen van een mainframe boven bijvoorbeeld een groot Unix-systeem?
Verburg: "Qua afmetingen maken die weinig verschil – één grote 1,60 m brede kast. Maar mainframes hebben heel speciale eigenschappen die je elders niet vindt. De betrouwbaarheid is veel groter, en daardoor de beschikbaarheid – onmisbare eigenschappen voor een bank, onder meer vanwege de eisen van de Nederlandse Bank. Omdat je regelmatig iets nieuws moet hebben, is migratie onvermijdelijk. En die is bij IBM schriftelijk gegarandeerd. We lachen er wel eens om dat we nu nog programma’s van zo’n dertig jaar geleden gebruiken, maar geloof me, dat spaart ongelofelijk veel ellende!" Migratie is een van de grootste problemen in vrijwel alle delen van de computerwereld.
IBM is erg succesvol geweest in de mainframe-wereld. Vroeger bood de Bunch (Burroughs, Univac, NCR, CDC en Honeywell) concurrentie, maar nu is IBM oppermachtig.
Verburg: "Daarna is er ook nog een tijd van IBM-klonen geweest. Denk maar aan Fujitsu/Siemens en Amdahl; ook waren er klonen op het gebied van randapparatuur, bijvoorbeeld opslagsystemen van Hitachi, en software. Dat maakte de IBM-wereld destijds extra aantrekkelijk, want concurrentie betekent alternatieven en dus lagere prijzen. De concurrentie is nu helaas verdwenen, en dat is goed te merken aan de gestegen prijzen."
 
Hoe liggen de prijzen van een mainframesysteem ten opzichte van het enige alternatief: grote Unix-systemen?
Verburg: "Volgens de analisten van Gartner is de verwerking op een mainframe een stuk goedkoper, en dat zal wel zo blijven. Je hebt natuurlijk ook alle genoemde voordelen van betrouwbaarheid, beschikbaarheid en compatibiliteit. Tel daarbij nog eens op dat het overnemen van een computercentrum door een ander in geval van een calamiteit inmiddels bijna perfect geregeld is. En de ongeëvenaarde schaalbaarheid! Dan is de keus niet moeilijk."
Mainframes zijn onderdeel van de zSeries, de opvolger van S/390. Verburg vertelt dat die systemen uitgebreid kunnen worden tot maximaal twintig processoren. Voor de bank- en girosystemen worden twee mainframes gebruikt. De ene is uitgerust met vier processoren plus vier reserve, de andere met tien processoren en twee reserve. De reserveprocessoren zijn bedoeld voor gebruik in geval van calamiteiten, als het andere centrum moet worden overgenomen. Verder kunnen zonodig 32 processoren gekoppeld worden tot een Parallel Sysplex (waarvoor wel nieuwe systeemprogramma’s nodig zijn). Een enorme schaalbaarheid, die bovendien de betrouwbaarheid nog verder vergroot. Die is dan nog groter dan die van een nonstop Tandem, stelt Verburg.
 
Mainframes zijn een heel specialistisch gebied geworden. Zijn daarvoor nog wel mensen te krijgen?
Verburg, 50-plusser: "Er is een behoorlijke vergrijzing van deze bevolkingsgroep. Op de universiteiten wordt nu vooral met NT en Unix gewerkt; vroeger was dat VAX en PDP’s." Mensen moeten dus speciaal opgeleid worden, intern of bij IBM, want de oude toepassingen moeten regelmatig aangepast en uitgebreid worden. Er is weinig contact met collega’s bij andere bedrijven. ASI, een onderdeel van het NGI, was vroeger erg actief op het gebied van mainframes (toen de enige computers), maar leidt nu een slapend bestaan.

‘Linux is wel interessant’

Er zijn dus nauwelijks knelpunten bij het gebruik van mainframes, maar wel wensen. Linux wellicht?
Verburg: "IBM is daar druk mee bezig, dus dat zal wel komen. Ik denk niet dat we de bestaande toepassingen ooit daarop zullen overzetten, maar Linux is wel interessant. Via de ‘open source’ beweging ontstaan veel nieuwe toepassingen voor Linux, die – als ze succes hebben – eenvoudig naar het mainframe overgezet kunnen worden." Zoals veel bedrijven die door fusies groot zijn geworden, staat er bij ING naast het mainframe een grote verzameling kleine en grote systemen die moeizaam of niet met elkaar kunnen communiceren. Het is één van de grote wensen van Verburg dat de migratie van het ene systeem naar het andere eenvoudiger te verwezenlijken is. Met als doel het meest geschikte platform voor een systeem, dat desondanks een integraal onderdeel van het geheel is.
Op dit moment wordt IBM’s sna gebruikt voor telecommunicatie, terwijl veel bedrijven overschakelen op ip, dat veel voordelen biedt op het gebied van netwerkmanagement en flexibiliteit. Het internetproticol wordt door velen gezien als de lijm die alles met alles kan verbinden.
Verburg: "Er zijn wel plannen in die richting, maar dat is op dit moment niet onze hoogste prioriteit. Wellicht over één tot twee jaar. De nieuwe mainframes worden overigens al wel uitgerust met een extra gigabit Ethernet-aansluiting."

En hoe zien de computercentra van ING er over vijf jaar uit?
Verburg: "Dat is een lange tijd, maar ik denk dat we dan nog steeds mainframes zullen gebruiken, evenals onze huidige toepassingen. Die mainframes zullen ook gebruikt worden voor veel nieuwe toepassingen, want boven een bepaalde grootte zal dat goedkoper blijken te zijn." Ook webdiensten zullen uiteindelijk op het mainframe komen.
De oudjes vernieuwen zich steeds en doen het nog best. Gelukkig maar, want een alternatief is er niet!

 
Hein van Steenis, freelance medewerker