KPN, IBM, Siemens, ASML en Vodafone mogen zich een jaar lang rekenen tot de vijf krachtigste ICT-bedrijven in Nederland. Solidium, Pecoma, HITT, VX Company en Rational Software behoren nog net tot de honderd sterkste. Voor het eerst geeft Computable inzicht in de krachtverhoudingen tussen de bedrijven in de Nederlandse ICT-wereld. Het blijkt een lijst waarover veel valt te zeggen en waar ongetwijfeld ook veel over gesproken zal worden.
Computable 100 gepubliceerd, een overzicht van de honderd krachtigste ICT-bedrijven in Nederland. Om de kracht van de ondernemingen te meten is uitgegaan van drie grootheden: omzet (in miljoenen euro’s), aantal werknemers en nettowinst (in miljoenen euro’s). Omdat Computable specifiek de kracht van deze bedrijven op de Nederlandse markt wil bepalen, gaat het om omzet, aantal werknemers en nettowinst in Nederland. Dat levert resultaten op die soms verrassend te noemen zijn.Bescheiden plaats
Als we de top 100 bekijken op basis van omzet, valt meteen de dominantie op van KPN in de Nederlandse markt. Met 9,8 miljard euro omzet is dit telecommunicatieconcern in Nederland groter dan de nummers twee tot en met zeven (IBM, Philips, Siemens, ASML, Vodafone en Compaq) bij elkaar. Die eerste zeven zetten in Nederland samen meer dan een miljard euro om. De sterke positie van KPN vloeit voort uit het feit dat dit concern zijn omzet voor 78 procent uit Nederland haalt. De omzetbijdragen van België en Duitsland zijn vooralsnog bescheiden. In Nederland heeft KPN een sterke positie op de markt voor mobiele telefonie, maar het leeuwendeel van de omzet komt toch uit het vaste net: 5,9 miljard euro, tegen 2,4 miljard uit mobiele telefonie.
Een andere opvallende speler in de top van de Computable100 is Philips, dat op de thuismarkt met de derde positie op de omzetlijst een verrassend bescheiden plaats inneemt. Dit komt doordat dit concern, anders dan KPN, een ware multinational is. In Nederland behaalt het slechts 4,8 procent van de totale concernomzet. Nu al kunnen we zonder veel risico voorspellen dat Philips in de omzetlijst van de 2003-editie van de Computable 100 een plaats zal zakken. Niet vanwege een te verwachten omzetdaling, maar door de overname van Compaq door Hewlett-Packard begin dit jaar. Deze Amerikaanse computerfabrikanten staan nu nog op de zevende en tiende plaats, maar hun gecombineerde omzet van 1,8 miljard euro zou een virtuele tweede plaats opleveren op de omzetlijst.
Afgezien van de kloof tussen de omzet van KPN en IBM lopen de omzetten bij de rest van de ICT-bedrijven in de Computable 100 gestaag af. Zeven bedrijven zetten in Nederland meer dan een miljard euro om en 57 bedrijven hebben een omzet van meer dan 100 miljoen. Nummer 100, Rational, behaalde in 2001 in Nederland 28,9 miljoen omzet. De top 100 ICT-bedrijven bij elkaar zetten in 2001 in Nederland 37,5 miljard om, een gemiddelde van 375 miljoen per bedrijf. Slechts 26 bedrijven scoren boven dit gemiddelde. De grootste acht bedrijven zijn goed voor de helft van de totale omzet.
Werknemers en marges
De bedrijven in de Computable 100 hebben gezamenlijk 175.000 mensen in dienst, ofwel gemiddeld 1748 werknemers per onderneming. Philips is de grootste ICT-werkgever in Nederland met 30.954 werknemers (Amsterdam), op de voet gevolgd door KPN met 29.377 (Den Haag). De grootste buitenlandse ICT-werkgever in Nederland is IBM (Amsterdam), met 4497 werknemers. We kunnen ook Atos Origin noemen, dat 6500 mensen in dienst heeft. Het hoofdkantoor van deze onderneming staat weliswaar in Parijs, maar met de Nederlandse achtergrond van de Origin-tak (voormalig Philips-dochter) telt dat eigenlijk maar half. Andere grote buitenlandse ICT-werkgevers in Nederland zijn Siemens (Den Haag, 3558 werknemers) en Vodafone (voorheen Libertel, Maastricht; 3500 werknemers).
De kleinste werkgever in de Computable 100 is Five 4 U met 24 werknemers. Dat deze distributeur een plek heeft veroverd in de top 100 komt door de enorme omzet per werknemer van 2,04 miljoen euro. Daarmee staat Five 4 U wat betreft dit criterium op de eerste plaats. Ook andere distributeurs behalen hoge omzetten per werknemer. Op de tweede plaats staat Ingram Micro, met 1,96 miljoen omzet per werknemer. Op de vierde plaats staat Copaco, waar iedere werknemer jaarlijks gemiddeld 1,31 miljoen omzet. Die enorme omzetten per werknemer van de distributeurs zijn overigens geen luxe, als we de marges in dit marktsegment bekijken. Alle drie de distributeurs draaiden winst in 2001, maar de marges waren flinterdun: 1,2 procent voor Five 4 U, 1,4 procent voor Copaco en 0,02 procent voor Ingram Micro. In het laatste geval betekent dit dat op 2 miljoen omzet per werknemer 435 euro winst werd gemaakt.
Zes bedrijven behaalden in 2001 een omzet per werknemer van meer dan een miljoen euro. Naast de drie reeds genoemde distributeurs zijn dat Navision, Logicsoft en Dell. Vooral bedrijven met heel veel werknemers en het hoofdkantoor in Nederland komen uit op een lage omzet per werknemer. Philips heeft met 50.236 euro de laagste omzet per werknemer uit de Computable 100. Ook laag scoren ADP, Brunel, Caesar en UCC. Gemiddeld was de omzet per werknemer bij de bedrijven in de top 100 367.000 euro.
Winst en verlies
Ronduit spectaculair zijn de resultaten met betrekking tot de winstgevendheid van de honderd krachtigste ICT-bedrijven in Nederland. Winst maken 71 bedrijven, terwijl 29 ondernemingen verlies lijden. De grootste winstmaker is Siemens, dat in 2001 aan de activiteiten in Nederland 177 miljoen euro overhield. Vodafone (142 miljoen), Atos Origin (123 miljoen) en IBM (122 miljoen) zijn de drie andere ICT-ondernemingen die in Nederland in 2001 een winst behaalden van meer dan 100 miljoen euro.
De bedrijven die winst maken, komen uit op een gemiddelde opbrengst van 17 miljoen. De bedrijven die in het rood belanden, verliezen gemiddeld 303 miljoen. Met zwaargewicht KPN buiten beschouwing gelaten was dat nog steeds een verlies van 121 miljoen euro. Daarbij moet de lezer indachtig zijn dat O2, Dutchtone en Tiscali hun verliescijfers in ebitda hebben bekendgemaakt. Door de grote schuldenlast van deze bedrijven is het werkelijke nettoverlies waarschijnlijkheid aanmerkelijk groter dan de in de Computable 100 weergegeven cijfers.Marges
Een aardig idee van hoe het met de resultaten van de ICT-bedrijven is gesteld, krijgen we door te kijken naar de marges (de nettowinst gedeeld door de omzet). Uiteraard zien we ook hier dezelfde verdeling: 71 bedrijven met een positieve en 29 met een negatieve marge.
De enorme uitschieters aan de negatieve kant vallen direct op. Nortel Networks spant de kroon met een marge van -155 procent; dit betekent dat het verlies in Nederland ruim anderhalf keer zo hoog is als de omzet. Ook Versatel noteert met een marge van -148 procent meer verlies dan omzet. In de top 100 van ICT-bedrijven met de slechtste marges staan vooral telecombedrijven, waaronder naast de al genoemde Nortel Networks en Versatel ook Dutchtone (-76 procent), KPN (-59) en Ben (-44). De gemiddelde marge van de ICT-bedrijven die verlies maken, is -33,6 procent, tegen 6,6 procent voor de winstmakers. Ook hier zien we een groot maar niet verrassend verschil: je kunt per definitie nooit een winstmarge behalen van meer dan 100 procent. De topmarge, gehaald door Microsoft, is 27,7 procent. Daarna volgen ADP (26,6 procent), Oracle (23,7), Nozema (21,5) en Symantec (18,7).
Tot slot is gekeken naar de winst per werknemer. Er zijn drie ICT-bedrijven in Nederland die een winst per werknemer weten te realiseren van meer dan 100.000 euro. Absolute winnaar van dit lijstje is Microsoft (175.000), gevolgd door Navision (160.000) en, verrassend, New Skies Satellites met 143.000 euro winst per werknemer. Tien bedrijven lijden een verlies per werknemer van meer dan 100.000 euro. De slechtste papieren wat dit criterium betreft heeft Nortel Networks met 586.000 euro verlies per werknemer, gevolgd door Versatel (-575.000) en Lucent (-238.000).
Bas Vlugt, auteur.
Geen toegevoegde waarde. Deze reactie is door de redactie gewist.