De draadloze technologieën Bluetooth en 802.11b wireless lan’s (Wi-Fi) zijn zeer succesvol. Bluetooth zal echter een veel snellere groei doormaken dan 802.11b. Dat is met name te danken aan de stormachtige ontwikkeling in de handset-markt, aldus Nick Hunn.
In 2001 is er veel gediscussieerd over de verdiensten van Bluetooth en 802.11b wireless lan’s. In het algemeen namen de voorstanders van 802.11b (of Wi-Fi) het voortouw. Zij lieten de hele wereld weten dat Bluetooth nooit een succes zou worden en voorspelden zelfs zijn dood. Uit onze laatste onderzoekscijfers blijkt dat hun argument niet waar is. We schatten dat Bluetooth begin maart 2002 meer chipsets heeft verkocht dan 802.11b. Beide technologieën groeien en zijn succesvol. Bluetooth zal echter een veel snellere groei doormaken dan 802.11b. Het wordt daarom tijd dat beide industrieën de dreigementen over en weer naast zich neerleggen en zich concentreren op daadwerkelijke oplossingen voor eindgebruikers.
Het is erg moeilijk om het precieze aantal verkochte oplossingen vast te stellen. Tijdens de zogenaamde oorlog tussen Bluetooth en 802.11b hebben analisten en semiconductorbedrijven elkaar de afgelopen drie jaar proberen te overtroeven door een indrukwekkende ‘chip’ verkoop aan te kondigen.
Het probleem bij cijfers zoals vermeld in tabel 1, is dat echte oplossingen normaal gesproken uit meer dan één chip bestaan. Naar onze mening zijn dan ook veel beschrijvingen van de marktomvang het resultaat van twee- of drievoudig tellen. Alhoewel de markt de toekomstvisie van ‘draadloos met één chip’ promoot, is dit niet de realiteit. In 2001 vormde de Cambridge Silicon Radio Bluetooth-oplossing hierop de enige uitzondering. Deze integreert het complete Bluetooth-product in één enkele chip (met uitzondering van het geheugen). Elk ander product vereist tussen de twee en zes individuele chips, die van verschillende leveranciers afkomstig kunnen zijn.
Oplossingen die uit één chip bestaan, zullen de Bluetooth-markt de komende twee jaar nog niet domineren. Wanneer dat moment eenmaal is aangebroken, zal de situatie nog gecompliceerder zijn door de scheiding binnen de handset-markt. Als de Bluetooth-baseband in de eerste microcontroller van de telefoon zal worden geïntegreerd, is er alleen een RF ‘front end’ nodig om Bluetooth te realiseren. De beschikbaarheid van een uit één chip bestaande 802.11b oplossing is vooralsnog voornamelijk een toekomstdroom.
Wetgeving als drijfveer
Volgens cijfers van TDK zijn er begin maart 2002 11 miljoen Bluetooth-chipsets verkocht (cumulatief, en rekening houdend met de hierboven genoemde opmerkingen) tegen 10,8 miljoen 802.11b chipsets.
Er wordt nog steeds gediscussieerd over hoeveel van deze chipsets uiteindelijk hebben geresulteerd in daadwerkelijke producten. Een aantal vroegere Bluetooth-producten, voor versie 1.1, hebben misschien nooit de markt gehaald, maar het zal hier slechts om een klein percentage van de totale verkoop gaan. Er zit ook een grotere vertraging tussen de Bluetooth-chipset verkoop en het eindproduct, omdat een groot percentage van de chips eerst in modules wordt samengevoegd. Vervolgens worden ze geïntegreerd in de eindproducten, waardoor het gemiddeld 30 dagen langer duurt voordat ze in de productiecyclus worden opgenomen.
Bij een extrapolatie van de cijfers zal Bluetooth blijven groeien omdat het door de mobiele handset-markt wordt aangedreven. De cumulatieve verkoop van Bluetooth chipsets in december van dit jaar komt dan uit op 47 miljoen (groei van 393 procent), tegen 19,8 miljoen 802.11b chipsets (groei van 46 procent).
Eén van de grootste drijfveren achter de groei van Bluetooth is de wetgeving met betrekking tot het gebruik van mobiele telefoons in de auto. Op dit gebruik geldt in Nederland, Duitsland, Australië en New York al een verbod. In bijna elk ander Europees land en Amerikaanse staat valt binnenkort een soortgelijke wetgeving te verwachten. Dit vormt een serieus probleem voor netwerkoperators, omdat in delen van Amerika meer dan 35 procent van de belinkomsten afkomstig is van telefoontjes vanuit de auto.
De verkoop van ‘carkits’ wordt beperkt door zowel de gepatenteerde verbindingen met handsets als de verschillende levenscycli van een handset en een auto. De markt ziet Bluetooth als mogelijke redding en de auto-industrie is daarom ook met grote snelheid Bluetooth in het dashboard aan het integreren.
Rekening houdend met de snelheid waarmee Bluetooth in handsets wordt opgenomen, en met de blijvende populariteit van 802.11b als de dominante draadloze netwerkstandaard, komen we tot een prognose, zoals weergegeven in tabel 2. De totale hoeveelheid verkochte handsets plaatst de succesvolle verkoop van 802.11b in de schaduw.
Het Bluetooth-cijfer is lager dan sommige analisten hadden voorspeld, omdat we hebben aangenomen dat de levensduur voor Bluetooth-handsets 18 maanden is. Dit in tegenstelling tot 802.11b-adapters waarbij de gebruiker zijn product pas na 30 maanden vervangt.
Komst meerdere spelers
In 2001 werd de Bluetooth-handsetmarkt gedomineerd door Ericsson met zijn R520-, T39- en T68-modellen voor de gsm-markt. Nokia leverde een Bluetooth-batterij voor zijn bestaande 6210-handset, terwijl Sony de C413 voor KDDI in Japan introduceerde en Motorola de 270c voor Amerikaanse cdma-netwerken verkocht.
In 2002 heeft Nokia al een 6310 aan zijn portfolio toegevoegd en binnenkort is aantal nieuwe handsets te verwachten. De druk van de netwerkoperators zal hierachter de drijvende kracht vormen, omdat zij inkomsten uit hun gprs-netwerken moeten gaan genereren. Meer dan honderd gsm-netwerken wereldwijd hebben nu de beschikbaarheid van gprs aangekondigd. Ze zitten in een lastig parket, want zonder de mogelijkheid om gprs-handsets met mobiele computerapparatuur te verbinden, is er geen directe manier om de gemiddelde inkomsten per gebruiker te verhogen. Gprs stelt netwerken in staat om veel applicaties uit te proberen, waarvan men hoopt dat ze de inkomstenbronnen voor toekomstig 3g- gebruik zullen worden; Bluetooth is er één van. Philips heeft al nieuwe handsets aangekondigd, waarmee men munt hoopt te slaan uit zowel mms als gprs. We verwachten dat andere fabrikanten zullen volgen.
De komst van meerdere spelers zorgt voor een enorme groei. Tegen het eind van 2002 zullen er wereldwijd ongeveer 24 miljoen met Bluetooth uitgeruste mobiele telefoons in gebruik zijn, vergeleken met iets meer dan één miljoen in 2001, zie tabel 3. De exponentiële groei zal zich in 2003 voortzetten als Bluetooth zich gaat uitbreiden naar ‘middle’- en ‘low end’ handsets.
Zodra Bluetooth door penetratie op handsetgebied een grotere bekendheid krijgt, zal het gebruik van pc-, consumenten- en verticale applicaties ook toenemen. Als men naar de basiscijfers kijkt, zal de groei echter worden bepaald door handsets en headsets.
Dankzij zijn populariteit en enorme aantallen geloven we dat 802.11b zeker tot 2006 dé draadloze netwerkstandaard zal blijven met een jaarlijkse groei, zie tabel 4. Dit ondanks de komst van de snellere 802.11a en 802.11g, waarvan we niet verwachten dat deze succesvol zullen worden [1].
De blijvende dominantie van 802.11b wordt opgelegd door de evolutie van draadloze hotspots voor de mobiele reiziger. De regels voor de facturatie van gprs zullen de komende jaren een belemmering vormen voor de wereldwijde toegankelijkheid en het blootleggen van de mogelijkheden voor draadloze hotspots. Na de eerste mislukte pogingen in 2001 om hiervoor business-modellen te ontwikkelen, zijn netwerkoperators en ‘roaming’ wisp’s (wireless internet service providers) het steeds meer met elkaar eens dat deze draadloze hotspots belangrijke inkomsten kunnen bieden. Vandaag de dag zijn er meer dan 1100 commerciële hotspots in Amerika en 500 in Europa. Analisten hebben voorspeld dat er in 2006 alleen al in Europa 90.000 draadloze ‘hot spots’ zullen zijn, die 20 miljoen gebruikers toegang zullen bieden. Deze markt heeft geen behoefte aan de hogere datasnelheden van 802.11a. Bovendien zal een migratie naar andere standaarden het voordeel van een wereldwijde toegankelijkheid wegnemen en de markt tegenwerken.
Nu de eerste stappen op het gebied van draadloze hotspots zijn gezet, treedt een aantal spelers op de voorgrond door een infrastructuur te bieden om 802.11b-toegang in het netwerkmodel te integreren.
Er bestaat een mogelijke keerzijde voor 802.11b als een ‘hotspot’-model aanslaat. Mobiele gebruikers zullen verwachten dat bedrijven die zij bezoeken internetmogelijkheden hebben, zodat zij altijd via een ‘virtual private network’ toegang tot hun eigen netwerk kunnen krijgen. Het lijkt erop dat dit scenario in de meeste marktgroeianalyses niet is opgenomen, maar het zal wel de verdere dominantie van 802.11b bepalen. Degenen die andere draadloze standaarden promoten, dienen te beseffen dat het bedrijfsleven slechts één keer in de tien jaar van netwerkstandaard verandert. Ze zullen dus niet elk jaar veranderingen in een draadloos netwerk aanbrengen.
Succesvolle toekomst
Ondanks de negatieve uitspraken is Bluetooth goed op weg om een gigantisch succes te worden. Veel tijd en energie is verspild aan beweringen dat de ene technologie beter is dan de andere. In werkelijkheid zijn beide technologieën uitermate geschikt voor hun individuele taken. 802.11b voor toegang tot draadloze netwerken en Bluetooth als kabelvervanger en oplossing voor een ad-hoc persoonlijke werkplek.
Nu er meer Bluetooth is verkocht dan 802.11b, zou het duidelijk moeten zijn dat beide draadloze technologieën succesvol zullen zijn in de toekomst. Voor de voorstanders van elke technologie wordt het daarom tijd om een wapenstilstand in te stellen en ervoor te zorgen dat beide technologieën worden omgezet in echte applicaties voor gebruikers.
Bronnen
[1]. The evolution of the wireless LAN – Nick Hunn, TDK Systems, maart 2002, http://www.tdksys.com/whitepapers
Andere bronnen: Analysis, Cahners, Forrester, Frost & Sullivan, IMS, MicroLogic, veelvuldige input van industrie-experts, chipsleveranciers, fabrikanten en klanten.
Tabel 1. Recente cijfers ‘chip’-verkoop.
(Normaal gesproken bestaat een product uit meer dan één chip)
Bluetooth | 802.11b | |
Philips | 3 miljoen | 6 miljoen |
TI | 1.5 miljoen | |
Ericsson | 500.000 per maand |
Tabel 2. ‘Installed base’ van 802.11b (in miljoenen)
2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | |
Bluetooth | 0.6 | 8.1 | 42.4 | 169 | 405 | 885 | 1600 |
802.11a | 1.8 | 9.1 | 18.9 | 30.1 | 43.6 | 60.7 | 80.6 |
Tabel 3. Verkoop Bluetooth-handsets 2002.
Totaal: 24 miljoen.
Nokia | 43 procent |
Sony-Ericsson | 33 procent |
Motorola | 10 procent |
Philips | 6 procent |
Andere | 8 procent |
Nick Hunn Managing Director TDK Systems Europe