Het was al geen geweldig jaar voor digitale televisie in Europa, maar het dreigt een rampjaar te worden. De afgelopen maand heeft drie enorme fiasco’s opgeleverd.
In Duitsland was het twee keer raak. Kirch, de Duitse mediamagnaat, heeft zijn hand na dertig jaar flirten met faillissement nu echt overspeeld met te dure uitzendrechten voor voetbal en autoraces, en een verlieslijdend betaaltelevisiekanaal. Zelfs zijn fameuze Beierse connecties lijken hem niet meer te kunnen redden.
Verder zag de Amerikaanse kabelboer John Malone ervan af om kabelactiviteiten in zes Duitse deelstaten over te nemen van Deutsche Telekom. De Duitse telecom-regelgever stond erop dat Malone een fortuin zou investeren in het opwaarderen van de kabelnetwerken zodat breedband internet en digitale televisie mogelijk zouden worden.
Malone, die miljardair werd met het opbouwen van een Amerikaans kabelimperium en een reputatie heeft te verliezen als superonderhandelaar, liet zich niet ringeloren door de Duitse baasjes. Geld is niet langer gemakkelijk los te peuteren voor jarenlange verlieslijdende operaties, zoals het in Amsterdam gevestigde Europese kabelbedrijf UPC inmiddels weet. Malone bedankte voor de eer, en wie geeft hem ongelijk? Ondertussen lacht Deutsche Telekom zich een kriek, omdat concurrentie voor zijn dominante breedband internet verder weg lijkt dan ooit.
Tenslotte plofte hier in Londen ITV Digital uit elkaar. Het vier jaar jonge bedrijf, in eigendom van de lokale Britse televisiebedrijven Granada en Carlton, was de hoop van de Britse overheid. De terrrestrische televisie van ITV Digital, te ontvangen met een gewone antenne en set-top box, was de derde digitale poot onder het salontafeltje waarop premier Tony Blair zijn herverkaveling van de ether had uitgestald.
Zijn ingenieuze plan was dat hij in 2010 alle Britten aan de digitale televisie zou hebben, met schotel-, kabel- of terrestrische set-top boxen. In dat jaar zou de Britse overheid, als eerste in Europa, de stekker trekken uit het analoge televisienetwerk. Het vrijgekomen radiospectrum zou dan kunnen worden verkocht, bijvoorbeeld voor vierde generatie mobiele telefonie.
Maar, en het verhaal wordt eentonig, de 1,3 miljoen abonnees van ITV Digital waren onvoldoende om de enorme kosten op te brengen. De Britse onderneming moest, in navolging van de veel grotere concurrent Sky, set-top boxen weggeven aan nieuwe abonnees, à raison van 400 euro per stuk. Uiteindelijk deden de voetbaluitzendrechten het bedrijf de das om, mede omdat de abonnees geen voetballiefhebbers bleken te zijn. Honderden miljoenen ponden kostten de rechten, onder andere op Champions League-wedstrijden waar op slechte avonden een luttele 10.000 toeschouwers naar keken – het was goedkoper geweest om deze fans naar het stadion te vliegen.
Een curieuze bijwerking is dat curatoren waarschijnlijk ook zullen moeten binnenstappen bij tientallen voetbalclubs die alvast 180 miljoen pond (250 miljoen euro) hadden uitgegeven die ze nog dachten te ontvangen van ITV Digital.
Voeg deze drie bedrijfsongevallen bij de onrustbarend rokende kabelbouwwerken van UPC, NTL en Telewest, en de toekomst van Europa’s digitale amusement steunt nog maar op enkele gezonde pijlers. Onvoldoende om van echte concurrentie te spreken, vinden de Britse beleidsmakers die hadden gehoopt op drie verschillende systemen, maar voorlopig zitten ze opgescheept met slechts een oppermachtig platform: Sky Digital van Rupert Murdoch.
Toegegeven, Murdoch heeft het knap gedaan. Hij is tien jaar eerder dan de rest begonnen, is langs zijn eigen afgronden gegaan, maar heeft nu ruim vijf miljoen satellietschoteltjes op Britse huizen staan waarvoor hij per jaar zo’n 500 euro per stuk vangt.
Murdoch doet het zo goed, dat iedereen bang lijkt te zijn. De Duitsers roepen boe en bah als Murdoch laag komt overvliegen over het karkas van Kirch, en de Britten jagen de aasgier ook al weg bij ITV Digital.
Toch kan Europese digitale televisie niet zonder Murdoch. ITV Digital had hem al nodig om het magere televisieaanbod aan te vullen met aantrekkelijke kanalen. En welke Phoenix er ook zal verrijzen uit de as van ITV Digital, de kans is groot dat Murdoch wederom een paar betaalkanalen zal leveren om het nieuwe product marginaal aantrekkelijk te maken. Op zijn voorwaarden, uiteraard.
Ondertussen wacht ook John Malone rustig af tot de volgende crisis uitbreekt. Hij zit al voor een dubbeltje op de eerste rang bij de uitverkoop van UPC; en NTL en Telewest zijn waarschijnlijk het volgende doelwit. De tijd werkt in het voordeel van beide mannen, twee van de weinigen die zijn overgeblevenen met cash en programma’s.
Jammer voor de consument, maar tijd is er nu genoeg. De herziene verwachting is dat het analoge tv-signaal pas uit kan in 2020.
Lucas van Grinsven, Europees technologiecorrespondent bij een wereldwijd opererend persbureau in Londen. Heeft als zodanig veelvuldig contact met Europese technologieondernemers en financiers.
