Anderhalf jaar geleden, vlak na de opheldering van het humane genoom, richtte IBM een nieuwe business-unit op: Life Sciences Solutions. De combinatie van biologie en computers moet onder meer leiden tot het versneld ontwikkelen van medicijnen. Hoewel het nog vele jaren zal duren voordat de vruchten hiervan geplukt kunnen worden, is er al een omzet van veertig miljard dollar in 2004 voorspeld voor de sector Life Sciences. Interview met dr. Caroline Kovac, general manager van de nieuwe IBM-divisie.
Wat is of zijn Life Sciences?
"Dat is de naam voor de nieuwe richting in de biologie die zich bezig houdt met het ontwikkelen van medicijnen met behulp van computers. Vroeger gebeurde dat voornamelijk proefondervindelijk. Dat is nu veranderd: vrijwel alle farmaceutische bedrijven zijn met man en macht in de weer met Life Sciences."
Waarom zijn computers nodig voor Life Sciences?
Biologische systemen zijn dermate complex dat mensen, zelfs uiterst intelligente mensen, alle informatie domweg niet kunnen bevatten. De hoeveelheid beschikbare data en informatie is zo groot dat het fysiek onmogelijk is om het allemaal te kunnen verwerken. Toch zijn de antwoorden wel ergens te vinden. Computers worden gebruikt om de spreekwoordelijke naalden in veel hooibergen te vinden.
De zakelijke motivatie? De traditionele ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel kost gemiddeld vijfhonderd miljoen dollar en het duurt vijftien jaar om het op de markt te brengen. Je kunt een hoop geld besparen als je dat kunt versnellen."
Wat is de rol van IBM?
"IBM is het enige it-bedrijf dat alle daarvoor benodigde technologieën heeft. Veel stukken van de puzzel zijn direct beschikbaar en we werken samen met zakelijke partners om de missende stukken te ontwikkelen. We begeven ons natuurlijk graag in een nieuw groeigebied. Welke stukken beschikbaar zijn? Computers natuurlijk: onze Unix-machines, waaronder de nieuwe pSeries server met zelfherstellende technologieën (codenaam Regatta) en ons eServer Cluster 1300 Linux system. Ook ‘grid computing’ wordt in de komende jaren erg belangrijk voor Life Sciences, maar moet nog verder ontwikkeld worden. IBM werkt met wetenschappers en bedrijven samen om de vereiste functionaliteit daarvoor te ontwikkelen, zoals: systeembeheer, data-integratie, beveiliging en privacy."
Waarom neemt IBM deel aan Life Sciences?
"Een van de grootste uitdagingen waarvoor wetenschappers zich geplaatst zien, is iets waardevols te vinden in de enorme hoeveelheid gegevens van het humane genoomproject (HGP), iets dat gebruikt kan worden om effectiever en sneller medicijnen te ontwikkelen. Andere gegevens en informatie zijn opgeslagen in enkele honderden gegevensbronnen: teksten, data, databases, beelden, enzovoorts, verspreid over de hele wereld. IBM’s Discoverylink data-integratiesoftware maakt het mogelijk om zo relevant mogelijke informatie in die gigantische hooibergen te vinden met een enkele ‘query’. Discoverylink werkt met een federatieve gegevensbenadering, waarbij de data zijn oorspronkelijke indeling en plaats kan behouden, en de queries toch in alle databases uitgevoerd worden en de resultaten beschikbaar komen in een enkel bestand."
"We werken samen met Lion Biosciences (Heidelberg), een bedrijf dat gespecialiseerd is in gereedschap voor informatie- en kennismanagement om die heel verschillende informatie te analyseren, maar er zijn ook andere bedrijven die dergelijk analysegereedschap aanbieden. Naast snelle computers en gegevensbeheersoftware, biedt IBM natuurlijk zijn opslagproducten aan, nodig om die grote bergen informatie op te slaan in andere computersystemen. Op dit moment zal een Life Sciences-systeem het onderzoek van de elders opgeslagen data en informatie via internet doen; het is best mogelijk dat dit later door gespecialiseerde bedrijven (‘application service providers’) wordt overgenomen."
Wat zijn de voorspellingen?
"Hoewel het ‘levenswetenschappen’ genoemd wordt, gaat het vooral om geld verdienen! Frost & Sullivan voorspelden vorig jaar dat het aandeel voor de informatietechnologie in Life Sciences wel veertig miljard dollar kan bedragen in 2004. IDC stelde onlangs dat high-performance computing wordt gestuurd door de biologie, met groeipercentages van 12 procent per jaar op dit moment (8 procent vorig jaar). De gehele biologiesector groeit met 30 procent. Dat alles betekent een zeer snelle groei, ondanks een moeilijk jaar in de computerwereld!"
Hoe is dit binnen IBM geregeld?
"Mijn business-unit groeit zelf nog sneller. Vorig jaar januari had ik circa 35 tot vijftig mensen, nu zijn er dat tweehonderd. Die zitten op heel veel verschillende plaatsen. Ons hoofdkwartier staat in Somers, New York, maar we hebben ontwikkelafdelingen aan de oost- en westkust van de Verenigde Staten. Onze marketing- en verkoopteams zitten over de hele wereld. Veel rond Life Sciences speelt zich af in de VS, maar ook in andere delen van de wereld gebeurt veel. We werken samen met meer dan een dozijn partners; onze laatste overeenkomst is afgesloten met Accelrys, een van de leidende software-ontwikkelaars op het gebied van Life Sciences."
Hoe zal deze industriesector zich verder ontwikkelen?
"Dat is een kwestie van een lange adem. Het is geen hype zoals bij de dotcoms, omdat het eindproduct intellectueel eigendom is dat beschermd en niet zo maar gekopieerd kan worden. De innovatie zal zeker tien jaar voortduren. De markt kan zich daarna uitbreiden naar andere gebieden. Bij dit soort innovatie kan het één makkelijk tot het ander leiden. Het is onmogelijk te voorspellen waartoe dit zal leiden na die tien jaar."
Is er een band met kunstmatige intelligentie?
"Dat is ook een levenswetenschap, zeker, maar die staat op dit moment niet meer zo in de belangstelling. We werken samen met het Blue Gene project bij IBM Research, waar een gigantisch computersysteem wordt ontwikkeld waarin geen fouten kunnen optreden, of beter gezegd, fouten automatisch hersteld worden. Mogelijk kan dat te zijner tijd gebruikt worden om onderdelen van biologische systemen te simuleren op basis van de kennis die nu vergaard wordt in Life Sciences."
Wat betekent Life Sciences voor u persoonlijk?
"Heel veel. In de eerste plaats is het een kans om IBM een snel groeiende en nieuwe sector binnen te loodsen. In de tweede plaats is het als wetenschapper fantastisch om mee te werken aan een volgende grote stap in industriële Life Sciences. En tot slot, maar zeker niet in de laatste plaats; we zullen veel kansen krijgen om voor heel veel mensen iets te betekenen. Mijn baan als general manager? Onze topman, Lou Gerstner, zei tegen me dat ik de beste en meest opwindende baan binnen IBM heb. Hij heeft gelijk!"
Humane Genoom Project
De reactie van velen op de afronding van het Humane Geno0m Project (HGP) in juni 2000, was ‘Nou en …?’. Het vinden van de genoomsequentie – een immens complex stel volgordes die onmogelijk door de menselijke geest bevat kunnen worden – is een enorme prestatie, maar wat kun je ermee? Wetenschappers dachten daar anders over. De resultaten van dit project, samen met veel andersoortige informatie, vormden het omslagpunt voor een nieuwe richting in de biologie en de biotech-industrie: Life Sciences, letterlijk vertaald: levenswetenschappen.
Slechts twee maanden na de afronding van het HGP koos IBM dr. Caroline Kovac (organische chemie) als general manager voor een nieuwe business-unit Life Science Solutions. Kovac is een boerendochter uit de ‘midwest’, die geïnteresseerd raakte in de natuur en de praktische kant van wetenschappen. Zij trad in 1983 bij IBM in dienst en leidde er diverse research-projecten.
