Fred van der Molen beschouwt en becommentarieert het ict nieuws van de afgelopen week. Met deze keer: Waar doen de tactieken van KPN aan denken? Wát wil Philips? Hoeveel licht geeft de nieuwe iMac? Wat zit er in dat patserige sieraad?
Waar doen de tactieken van KPN aan denken?
… aan die van een drugsdealer. Want wat haalt KPN achtereenvolgens met zijn diensten voor voicemail en adsl uit? Eerst werft het klanten door producten voor verleidelijk lage prijzen of zelfs gratis aan te bieden. Vervolgens confronteert het de afhankelijk gemaakte gebruikers met forse prijsverhogingen.
Vorige week ontvingen alle abonnees van KPN’s breedbanddienst MxStream het bericht dat de abonneeprijs met bijna een kwart omhoog gaat. Mijn voornaamste bezwaar tegen deze ongehoorde tariefsaanpassing is dat KPN geen normale ondernemer is. Op sommige gebieden is de Nederlandse telco nog altijd de facto monopolist. Wie meer dan negentig procent van een markt bezit, is monopolist. Dat geldt voor de vaderlandse adsl-markt voor consumenten. Daarbij is KPN eigenaar van de drie grote internetaanbieders Xs4all, Planet en HCC Net. Klanten kunnen geen kant op. Overstappen naar een andere provider geeft forse kosten en veel ongemak. Het heeft trouwens weinig zin want goedkoper zal het er niet op worden. Geen concurrent kan adsl namelijk goedkoper aanbieden dan KPN. Die heeft de concurrenten nog altijd in een wurggreep vanwege zijn controle over de wijkcentrales. De laatste twee jaar heeft KPN ongestoord zijn adsl-monopolie kunnen opbouwen, terwijl de concurrentie tandenknarsend moest wachten tot KPN zijn wijkcentrales eens had aangepast. Ondertussen berekende KPN de concurrentie zodanige ‘groothandelstarieven’ dat geen van hen onder de scherpe MxStream-tarieven kon uitkomen. De Opta dwingt KPN binnenkort deze tarieven te verlagen, maar de KPN wacht dat niet af. Ze gaan nu de eigen diensten voor het eerst kostendekkend aanbieden.
Veel MxStream-klanten gingen juist met KPN in zee in het vertrouwen dat hun lot daar in veiliger handen was dan bij kabelboer UPC, het breedbandalternatief. Die komen nu bedrogen uit. Onder invloed van de massale kritiek heeft KPN nu belooft de ‘upstream’-snelheid voor MxStream Basic te verdubbelen en nieuwe klanten de kans te geven op te zeggen met vergoeding van maximaal 75 procent van de aanschafkosten van het modem. Maar dat maakt adsl niet goedkoper. Rest de troost voor de vele houders van het ‘volksaandeel’ KPN. Het voormalig staatsbedrijf toont zich inmiddels een geslepen ondernemer.
Wát wil Philips?
… onze levenskwaliteit verhogen. Topman Gerard Kleisterlee zei het zelf, tijdens zijn ‘keynote speech’ op de Consumer Electronics Show (CES). Er is een excuus. De show werd gehouden in Las Vegas; Amerikaans publiek dus, en dat verwacht pretentieuze visies. Opvallend trouwens dat Kleisterlee daar sprak, dat meen ik Boonstra nooit hebben zien doen. Volgens Kleisterlee gaat Philips zich richten op het verbeteren van de interactie tussen mens en machine. Voor toetsenbord, muis of afstandsbediening lijkt daarbij geen rol weggelegd. In 2020 práten we volgens Philips alleen nog met apparaten. We neuriën de melodie van Yesterday van The Beatles en zeggen ‘speel dat’ en verdomd: onze huis-‘big-brother’ zoekt het liedje op in een archief en speelt het af.
De prominente aanwezigheid van Philips op de CES was opvallend. De miljoenen verslindende marketingcampagnes rond het It’s getting better ‘leitmotiv’ hebben het bedrijf in de VS namelijk wel de gewenste naamsbekendheid, maar nooit de gedroomde omzetstijging gegeven. Dat leidde zelfs tot speculaties dat Philips zich zou terugtrekken van de Amerikaanse markt. Gezien het aantal nieuwe producten dat Philips op de CES demonstreerde, is daarvan geen sprake. Philips introduceerde een scherp geprijsde dvd-schrijver (zowel R als Rw voor 1000 dollar), een origineel internetradio muzieksysteem en een disc-man die ook foto cd’s kan afspelen. Of deze noviteiten al onze ‘levenskwaliteit’ verhogen, moet u zelf maar beoordelen.
Hoeveel licht geeft de nieuwe iMac?
… niet voldoende om een boek bij te lezen. Maar dat is niet erg, want de nieuwe bureaulamp blijkt uitstekend bruikbaar als computer. De nieuwe iMac is een prachtig staaltje design, maar natuurlijk niet zo revolutionair als Steve – the best job we’ve ever done – Jobs suggereert. Er zijn wel meer fraai vormgegeven systemen met geïntegreerd lcd-scherm uitgekomen de laatste jaren. Dat Jobs en passant ‘de dood van de beeldbuis’ proclameerde, lijkt ook wat voorbarig. Voorlopig blijven platte beeldschermen nog fors duurder dan crt-monitoren. Het is gedurfd dat Apple het platte scherm al als standaard omarmt, maar voorlopig houdt Apple het bestaande iMac-model in productie voor de vele klanten die wel op de kleintjes letten. De soep wordt kortom niet zo heet gegeten als Jobs hem opdient. Ondertussen zit hij wel met een extra productielijn en nieuwe risico’s van ongewenste voorraadvorming. Was één van de successen van Jobs rentree nu juist niet dat hij zo drastisch de vele productfamilies van Apple saneerde?
Apple blijft wel één van de belangrijkste innovatoren van de computerindustrie, maar dan niet zozeer technologisch als strategisch. Jobs werkt een coherente strategie uit om de ‘personal computer’ in de huiskamer om te vormen tot ‘digitale hub’. De voorsprong op de Wintel-wereld wordt verder uitgebouwd met de nieuwe bouwsteen iPhoto, software met daaraan gekoppeld een webdienst. iPhoto is verbluffend simpele software om foto’s met enkele handelingen uit digitale camera’s te trekken, ze te tonen, te archiveren en naar keuze direct te publiceren op een website (inderdaad bij Apple). De foto’s kunnen vervolgens automatisch via een fotoservice (inderdaad via Apple) in elk gewenst formaat afgedrukt. Apple plaatst met de iMac eigenlijk een bestelsysteem in de huiskamer. iPhoto zou wel eens de broodnodige killer-app van het nieuwe besturingssysteem OS X kunnen worden.
Wat zit er in dat patserige sieraad?
… een Nokia telefoon. Binnen enkele jaren kunnen we een Brad Pitt-lijn van mobiele telefoons verwachten. Nokia heeft namelijk een nieuwe divisie opgericht die zich toelegt op het fabriceren van exclusieve mobiele telefoons. Zoals een auto al lang niet meer primair een vervoermiddel is (anders kochten we allemaal een Skoda), zo is het mobieltje veel meer dan een telefoon. Het apparaatje heeft zich tot ontwikkeld tot een life-style element zonder weerga. In de beginjaren waren vooral formaat en spelletjes onderscheidend, nu bepalen ontwerp en kleuren in toenemende mate het verkoopsucces. Het draait allemaal om imago, en daarin is fabrikant Nokia tot op heden onnavolgbaar gebleken. Dat het Finse bedrijf nu het moment acht gekomen om van de telefoon een sieraad te maken, kunnen we daarom beter serieus nemen. Ik zie Italiaanse ontwerpers al prachtige draadloze (Bluetooth) oortelefoons maken die als oorbel worden gedragen; ik zie een ‘proletenreeks’ met gouden covers en met edelstenen ingelegde toetsen; ik zie Nokia-dochter Vertu unieke ontwerpen maken voor Arabische sjeiks en Amerikaanse acteurs.
