In Office XP en Windows XP is ‘product activation’ gebakken. Daarbij moet de eindgebruiker zich eerst melden om met de software aan de slag te kunnen. De meeste zakelijk gebruikers zullen daar evenwel niet mee te maken krijgen, omdat zij andere licentievoorwaarden hebben.
Vijf jaar geleden al bedachten personeelsleden bij Microsoft deze methodiek om softwarepiraterij tegen te gaan. "Uitroeien is onmogelijk en daar streven we ook niet naar", zegt Allen Nieman, technical product manager van het Microsoft licensing technologies team. "Wel willen we de drempels wel zo hoog mogelijk maken. Je moet daarbij een balans zoeken tussen manieren om illegaal gebruik tegen te gaan zonder de eindgebruikers tegen de haren in te strijken."
Hash
Product activation is vijf jaar geleden als methode neergezet. Iemand kan dan pas van de software gebruik maken nadat hij zich heeft gemeld bij de softwarereus. Dat gebeurt gewoonlijk via internet. De software zelf stuurt zijn eigen productcode en gegevens van de machine waarop zij draait naar Microsoft. Overigens gaan de pc-gegevens niet in zijn totaliteit naar Microsoft, maar een hash ervan. Dat is een gegenereerde code die de fysieke gegevens representeert. Een hash wordt veelvuldig in databases gebruikt om ruimte te besparen en de ordening te vergemakkelijken waardoor zoeken versnelt. Er worden dus geen persoonlijke gegevens meegestuurd; er is geen sprake van registratie.
Bij Microsoft is dus een combinatie bekend van machine- en productgegevens. Mocht de machine veranderen (andere harde schijf, cd-speler enzovoort), dan weigert de software dienst. Je moet dan met Microsoft contact opnemen om aan te geven dat je een legale gebruiker bent, maar je iets hebt veranderd aan jouw configuratie. Overigens kun je wel een aantal verandering aanbrengen zonder dat de programmatuur gaat sputteren. Dit staat precies uitgelegd op http://www.microsoft.com/piracy/basics/xp_activation.asp. Iemand die geen internetaansluiting heeft, kan telefonisch de software activeren.
Waarom dan nu pas, bij de lancering van Office XP en Windows XP, ‘productactivering’? "Vijf jaar geleden had bijna niemand nog een internetverbinding. Dit zou betekend hebben dat we een grote groep mensen in dienst hadden moeten nemen om alleen al die miljoenen telefoontjes voor productactivering af te handelen. Dat zou veel te duur zijn geweest. Aanmelden via internet is vrijwel kosteloos. Je hebt alleen een goede database nodig om al die hash-codes te beheren."
Volume licenties
Productactivering hoeft niet bij software die via programma’s voor volumelicenties is gekocht. Het Open Licensing programma begint al te werken bij vijf of meer licenties. Dit betekent dat de meeste mensen binnen ondernemingen nooit met productactivering te maken krijgen.
Deze operatie van Microsoft is bedoeld om softwarepiraterij tegen te gaan. Nederland scoort met naar schatting 40 procent illegaal softwaregebruik in 2000 overigens boven het Europees gemiddelde van 34 procent. In Nederland zou de software-industrie (dus niet alleen Microsoft) door illegaal kopiëren in 2000 227 miljoen dollar zijn misgelopen.
Guido Gast, anti-piraterij manager bij Microsoft Nederland, denkt dat Nederland zo hoog scoort doordat Hollanders toch het liefst voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. "Eigenlijk zouden accountants bij de controle van boekhoudgegevens van bedrijven ook moeten kijken naar de legaliteit van de in die onderneming gebruikte software. Vooralsnog willen de accountants daar niet aan, omdat ze daartoe wettelijk niet verplicht zijn. We moeten nu dus maar proberen de wet veranderd te krijgen."
Licentiebeheer vereenvoudigd
Microsoft heeft per 1 oktober in Nederland en Duitsland de fysieke certificaten voor Open License vervangen door elektronische versies. Mensen die via dit programma software hebben gekocht, kunnen voortaan hun licentiegegevens inzien en beheren (bijvoorbeeld adreswijzigingen doorgeven) op https://eopen.microsoft.com. Om de licentie-informatie te kunnen bekijken, is zowel het autorisatienummer van de aankoop als een geldig licentienummer daarbij nodig. Zonder die twee nummers, die Microsoft rechtstreeks verstrekt, is het onmogelijk de gegevens op de beveiligde website te raadplegen. Door de invoering van het elektronische licentiecertificaat kan de klant sneller over de juiste licentiegegevens beschikken. Voorheen gingen die certificaten over de post via distributeur en wederverkoper naar de klant. Op de site is tevens de Volume License Key, nodig voor het activeren van producten als Office XP en Windows XP, te vinden.