Caissières en inpakkers zullen in Amerikaanse supermarkten binnen enkele jaren net zo zeldzaam zijn als winkelende Neanderthalers. Net als bij benzinestations – creditcard invoeren, tanken en wegwezen – kan men bij steeds meer grootgrutters zelf scannen, zelf inpakken en zelf betalen. Dat betekent dat de klad zal komen in het ‘baggen’, het nobele ambacht van het inpakken van boodschappen in papieren zakken zonder daarbij ook maar één ei te breken.
"Daddy, daddy, let’s get the scanner". "Pappa, ik wil zelf scannen". Een groot nadeel van het opvoeden van kinderen in twee culturen is dat je ook in twee talen wordt belaagd. De Waterworks Giant Eagle in Pittsburgh heeft een batterij swift-scanners bij de ingang opgesteld. Terwijl ik nog probeer te bedenken wat in hemelsnaam het nut van het zelf scannen kan zijn, ziet zoon Robin al gauw enige overeenkomst tussen een scanner en een ‘gameboy’. Ook dochter Rafaël heeft binnen de tijd die de hersenen van een doorsnee teenager nodig hebben om een weloverwogen besluit te nemen reeds een pro-zelfscan-standpunt ingenomen. Ieder verzet is zinloos en na het invoeren van mijn customer-loyality card – waardoor de scanner nu denkt dat de vrouw waarvan ik al vijf jaar gescheiden ben aan het boodschappen geslagen is – duik ik met mijn kinderen de winkel in.
Eén van de voordelen van het zelf scannen – zo lees ik later op de website van de Giant Eagle – is dat de consument meer controle heeft op zijn hele koopgedrag. Om deze stelling te ontkrachten staan mijn kinderen bij de groenteafdeling allebei aan de scanner te rukken. Het heftige gepiep van het apparaat doet vermoeden dat er reeds genoeg tomaten en komkommers zijn gescand om een heel weeshuis een jaar lang te voorzien van vitamine C. Krachtdadig optreden is hier geboden en ik besluit zelf de scanner ter hand te nemen. Dat valt nog niet mee. Bij sommige producten moet ik wel vijf of zes keer met de rode bundel over de barcode voordat het apparaat een tevreden piepje geeft.
Voor Robin is het nieuwe er al weer af en hij zegt toch liever zijn tijd door te brengen in het Eagle’s Nest, waar kinderen worden voorbereid op hun toekomstige rol in de maatschappij met batterijen videospelletjes. Even later trek ik samen met mijn dochter langs de schappen. Zij heeft de scanner. Ik heb een pieper in mijn broekzak voor het geval Robin in de fout gaat in de kinderopvang (wat zeer onwaarschijnlijk is voor iemand die volstrekt schijndood voor een beeldscherm naar Pokemons zit te loeren). Met al dat gescan duurt het boodschappen doen ongeveer twee keer zo lang, maar het is onze eerste keer.
Na een klein half uur stevenen we met een afgeladen winkelwagen af op de kassa. Het is flink druk bij de meeste kassa’s en ook bij de Express Lane – waar je door mag met minder dan twaalf producten – staat een lange rij. Iedere kassa heeft een tweemansbediening. De caissières scannen de producten en de ‘baggers’ (inpakkers) doen de boodschappen naar keuze in papieren of plastic zakken. Papieren zakken zijn beter voor het milieu, en menig inpakker hijst daarom op verzoek van de klant een plastic zak in een papieren zak. Een inpakker verdient gemiddeld zo’n 6 dollar per uur en het is een baantje dat veel gepensioneerden trekt die iets willen bijverdienen. Met ‘swift-scan’ is zo’n bagger overbodig omdat je zelf de boodschappen direct in het wagentje al in een zak doet.
Er is uiteraard een speciale kassa voor de ‘swift-scanners’ waar we onze scanner inleveren bij een caissière. Die vraagt hoe vaak we al hebben gescand. Omdat het onze eerste keer is wordt alles weer uit de zakken gehaald om opnieuw te worden gescand. Kijken of we het goed hebben gedaan. En ja hoor, de scanner van de kassa komt tot hetzelfde totaal. "Goedzo", zegt de mevrouw van Giant Eagle. Na drie keer zelf scannen hoef je niet meer te worden gecontroleerd. We zijn toch wel een beetje trots, mijn dochter en ik. Ik voer mijn bankkaart in – die jammer genoeg niet op naam staat van een ex – en betaal.
Wanneer we de winkel verlaten keert dochterlief uit sociale bewogenheid zich plotseling tegen het zelf scannen. "Bedenk eens hoeveel mensen hun baan gaan verliezen," zegt ze. Ik denk ook aan de honderdduizenden mensen die in hun levensonderhoud voorzien als inpakkers. Volgens een woordvoerder van de Giant Eagle zal het zo’n vaart niet lopen. Zelf scannen is voorlopig een aanvulling op de bestaande afrekeningprocedure. Bovendien: in de huidige krappe arbeidsmarkt is het enorm moeilijk ‘baggers’ te vinden. Wanneer we de deur van de Giant Eagle uitlopen begint de pieper te piepen. Verrek, we zijn Robin vergeten.
Teake Zuidema, medewerker van Computable.
