‘Open source software’ is goed geweest voor de nodige innovatie. Kom daar nog maar eens om bij Microsoft. Dat probeert zich overeind te houden door het zaaien van angst, onzekerheid en twijfel, meent Roelof Osinga.
De mening die Sito Dekker ventileert in zijn artikel ‘Open source: ernstige aanslag op professionalisering IT’ (Computable, 15 juni) wekt verbazing en leidt tot het fronsen van de wenkbrauwen.
| Met enige regelmaat hebben Microsoft en ‘open source’-ontwikkelaars het met elkaar aan de stok over de zakelijke grondslag van softwareontwikkeling en -distributie. In die zin bevat het verhaal ‘Eerlijk zullen we alles delen‘ van Craig Mundie, senior vice president van Microsoft, in Computable weinig nieuws. ‘Shared source’, Mundie’s alternatief voor ‘open source’, deelt de broncode met klanten en partners, maar verder gaat Microsoft niet. Niets nieuws onder de zon, maar de getergde reacties uit de ‘open source’ wereld zijn er niet minder om. Een kleine bloemlezing: Eric S. Raymond: "Het is bedrog, oplichterij, zwendel … Microsoft probeert gewoon mensen gratis voor zich te laten werken!"; Alan Cox: "In de visie van Microsoft draait ‘shared source’ nog steeds om het controleren en bezitten van code."; en Linus Torvalds: "Het gaat niet om zoiets kleinzieligs als intellectuele eigendomsrechten.". Lees ook het antwoord van Craig Mundie, GPL devalueert waarde van ideeën, op deze reacties. Al deze artikelen zijn vertaald door Peter Wesselink. Natuurlijk bleven de reacties van lezers niet uit: ‘Free software’ prima te combineren met andere business-modellen; ‘Open source’ en het communistisch gedachtegoed; ‘Kruis OSS met MS’, Kapitalistische jacht op Linux is open, Linux is ‘free’ software, Het nobele doel van ‘open source’, ‘De strijd gaat om geld versus vrijheid’, ‘Opkomst Open Source symptoom van volwassenheid’, ‘De beweging’ en de beroepseer, Bron van verwarring, Een miskend softwarebakker en Kritiek deert ‘open source’-criticaster niet. |
Het begint al gelijk met de stelling dat ‘open source’ indruist tegen een encapsulatieprincipe. Hoe kan dat? De term ‘open source’ is verbonden met een specifieke licentie van broncode. Het is een juridisch begrip en staat als zodanig los van ontwerpprincipes. Een creatie kan op diverse manieren in de handen van derden worden gegeven. Aan de ene kant staat schenking aan het publieke domein, aan de andere kant wellicht Microsofts licentievorm. Dat MS een zeer strikte licentiepolitiek kent, staat los van de technische kwaliteiten van zijn software en zelfs van de paradigma’s, zoals gehanteerd door zijn ontwerpstaf. Wat de licentie betreft, kan het gaan om objectoriëntatie, maar ook om ‘hogere spaghetticode’. Het maakt niet uit. Het enige dat oss ‘omkeert’ zijn mentaliteit en gedragingen. Bij bedrijfseigen (‘proprietary’) software wordt de klant niet alleen aangemoedigd maar zelfs gedwongen zich te verdiepen in allerlei licenties alsmede de naleving daarvan; bovendien moet hij geld verzamelen om de licentierechten te kunnen ophoesten. Hooguit een demonstratie op een drukke beurs of in een winkel volstaat doorgaans om te testen of het product werkelijk zo goed, vernieuwd en verbeterd is als de reclame-uitspattingen ons willen doen geloven. Indien dat niet zo is, is dat jammer; je krijgt je geld immers niet terug. In het uiterste geval kan gerekend worden op een vervangende cd-rom, maar alleen bij mediafouten die binnen negentig dagen gedetecteerd en gemeld zijn. De licentie kent overigens wel het eeuwige leven.
Iemand anders zal ongetwijfeld reageren op de ‘moeite’ die de oss-licentie vergt.
BSD
Vervolgens wordt het artikel – naar keuze – treurig dan wel lachwekkend. Om te beginnen wordt waarschijnlijk gerefereerd aan een specifieke definitie van oss. Laten we voor de aardigheid oss zeer ruim interpreteren. Zo ruim dat ook het aloude Unix meetelt, zoals die door AT&T in broncodevorm (‘source’) werd gedistribueerd. Dat hield op bij System III, wat de Universiteit van Berkeley ertoe bracht zijn kopie van Unix (nog) verder te ontwikkelen en met name te distribueren. De bekende Berkeley Software Distribution (BSD) was een feit. De licentie waaronder BSD verspreid werd, stelde enkel dat de regenten van Berkeley bedankt werden middels een standaard dankwoord dat niet mocht ontbreken. Een restrictie die inmiddels is vervallen.
Indien BSD niet de klokken heeft doen luiden, zal ik aanwijzen waar de klepel hangt. Op BSD is bijvoorbeeld ‘sendmail’ ontwikkeld, maar ook Bind (Berkeley Internet Name Daemon, domeinnaamservers dus) en laten we vooral TCP/IP niet vergeten.
Uit de losse pols even een paar innovaties waaraan wij onder meer internet te danken hebben, en waarvan ook Microsoft dankbaar gebruik maakt. Behalve Perl kun je natuurlijk ook Linux noemen, iets wat naar de mening van MS tegenwoordig een beetje te vaak gebeurt. Maar ook de typesetter TeX van Donald Knuth, nog steeds de standaard voor wetenschappelijk of mathematisch drukwerk. En denk eens aan Apache of het wereldwijde web zelf. Tim Berners-Lee bracht zijn Http-daemon en Html-editor als oss uit – voor de Next meen ik, ik kon hem in ieder geval niet draaien. Eigenlijk gaat de eer naar Cern, want als werkgever had die de eerste claim.
Het is maar wat je ‘een mager resultaat’ noemt.
Innovatie
Hierna worden we gevraagd een traan weg te pinken voor het onnoemelijke leed dat MS wordt aangedaan. Het gaat om het bedrijf dat het presteerde om het besturingssysteem Kerberos van MIT te ‘verbeteren’ door een geweldige innovatie, namelijk ongevraagd een bestemming geven aan een gereserveerd veld en dat gebruiken om te bepalen of een NT-systeem wou samenwerken met een andere Kerberos-computer. Inderdaad een wereldschokkende innovatie. Microsoft zag zijn innovatie als één van het bedrijfseigen systeem en dreigde met rechtszaken tegen een ieder die haar wederrechtelijk zou gaan gebruiken. Zelfs indien die partij MIT was, de uitvinder van het complete Kerberos-systeem. De wereld was inderdaad geschokt en reageerde als zodanig, waarna Microsoft snel bakzeil haalde.
De schade was echter al aangericht. Onomstotelijk heeft Microsoft de wereld aangetoond wat het nu precies innovatief vindt.
Het vierde punt is onduidelijk. Om te beginnen zou ik willen voorstellen eens die tachtiger jaren geluidsbanden te beluisteren van een interview met William Henry Gates III. Dan hoor je een advocaat over de onmogelijkheid geld te verdienen aan software! De interviewer had gehoopt een bezielde programmeur aan te treffen. Bezield, ja. Maar klaarblijkelijk niet door computers.
Daarnaast is MS-‘bashing’ zo populair – met name in de VS -, domweg omdat MS meer dan genoeg op zijn kerfstok heeft. Neem de wijze waarop Bill Gates eerst de software-wereld op het OS/2-spoor zette om vervolgens zijn eigen woorden te logenstraffen door over te gaan op de nieuwe Windows-versie. Vermoedelijk enkel en alleen omdat IBM geen, of nauwelijks, participant was in Windows, en dus geen stuiver van die royalties kreeg.
Voor een deel moet ik Sito Dekker echter gelijk geven. Namelijk dat Linux/Samba/Apache de ernstigste aanslag op de professionalisering van de it ooit is. Inderdaad, professioneel betekent niet meer of minder dan dat je ‘het’ voor geld doet. Wat ‘het’ is, is irrelevant.
Tot voor kort was Bill Gates ’s werelds rijkste man. Een man die van zijn hobby zijn beroep maakte. Zijn ‘pietluttige’ miljoenenbedrijfje (Gates had namelijk een vrij ruim trust-fonds – papa was indertijd een van de, zo niet de, succesvolste advocaten van de VS – groeide uit tot miljardenbedrijf.
En toen kwam Linux langs.
FUD
De schade in winstderving is nog niet bekend, maar kan gerust onnoemelijk worden genoemd. Daar helpt geen gemeente Den Haag aan. Zeker niet als bijvoorbeeld Duitsland projecten start om het mkb aan de ‘open source software’ te helpen.
En dit is nog maar het prille begin. IBM heeft nog een appeltje te schillen met Microsoft, en draagt dus Linux een warm hard toe. Oracle ziet MS ook liever gaan dan komen. Sun heeft zo genoeg van Microsoft dat het een Duits bedrijf heeft gekocht en diens Office Suite – MS-compatibel uiteraard – gratis voor zowel Linux als ook Windows/NT/XP distribueert. Toch aardig. Tenzij je, uiteraard, in Microsofts schoenen staat. Dan is het niet leuk, en ga je een les die je van IBM hebt geleerd in de praktijk toepassen: het starten van een ‘fud’-campagne. Fud staat voor ‘fear’, ‘uncertainty’ en ‘doubt’ (angst, onzekerheid en twijfel).
Je gaat mensen angst aanjagen voor de consequenties van oss op licentiegebied, of de impact die het kan hebben op bijvoorbeeld ontwikkelmethoden.
Je maakt de mensen onzeker aangaande continuïteit, zowel qua ondersteuning als ontwikkeling. Altijd leuk. Ze kunnen je niks maken: het is een vrije wereld en je kunt zeggen wat je wilt. Tenminste, bijna. Laster is moeilijk aan te klagen door een oss-beweging. En ook aan te tonen. Het kan toch zijn dat bedrijven er genoeg van krijgen? Akkoord, ook van MS; maar daar hebben we het voor het gemak even niet over.
Voor twijfel geldt eveneens iets dergelijks. Weet u zeker dat de MS-software waarin u heeft geïnvesteerd wel kan samenwerken met oss? Als u straks naar wilt XP overstappen, gaat dat dan ook? En als .Net de nieuwe standaard gaat worden? Kan en mag oss die dan wel ondersteunen (denk aan Kerberos-geintjes)?
En aangezien rechters besloten hebben dat Bush eerlijk van Gore gewonnen heeft, is de druk op de MS-ketel aardig weggevallen. Daar waar de democraten vrij hard van leer trokken, valt van de republikeinen waarschijnlijk minder te verwachten. Misschien dat de EU de vaandel overneemt. De strijd gaat echter om geld versus vrijheid. Vrijheid is voor allen, geld meestal voor enkelen. Als die het goed spelen, dan komt geld boven vrijheid te staan, en hebben zij alles. Kijk maar naar het ‘pyramidespelletje’ van Microsoft. Bill Gates staat aan de top, met enkele despoten onder hem. Dan volgt een grote laag die er absoluut beter van geworden is – een meerderheid die salaris opstrijkt. En dat alles gedragen door de klanten, dus u en ik.
Voor alle duidelijkheid, ik ben een kapitalistische ondernemer en beslist niet een idealistische communist. Ik zit echter al weer zo’n vijfentwintig jaar in de it, zoals de ict vroeger heette. Ik verkoop al bijna twintig jaar MS-producten. Echter, ook ik heb mijn vingers aan MS gebrand. Niet alleen met MS Xenix en MS OS/2, maar ook met MS Cobol, MS Pascal, enzovoort. Ik ken Microsoft langer dan vandaag en ben door schade en schande een beetje wijzer geworden. Sommigen zijn een beetje dom, anderen hebben een beetje geleerd.
Roelof Osinga Leeuwarden
