De problemen waar de dotcoms en ook enkele gerelateerde servicebedrijven mee kampen, zijn nu helder. Pijnlijk duidelijk is de opgeblazen hype aan de kaak gesteld. Niet dat de ideeën verkeerd waren of dat er geen markt voor was, verre van dat, maar hebzucht nam de overhand, en de bubbel van de verwachting (en snelle winst) groeide zo snel, dat hij wel uit elkaar moest spatten.
De laatste jaren is het steeds moeilijker geworden om investeerders te vinden voor productie- of dienstenbedrijven, omdat men dacht dat die niet de jackpot zouden winnen. Investeringen in deze wereld van kortetermijndenken zijn gericht op die bedrijven, die binnen enkele jaren met veel winst te verkopen zijn, zoals de dotcoms; totdat het fout gaat. De it-industrie zal het gebrek aan investeringen op de lange termijn voelen, zoveel is zeker.
Maar niet alleen de dotcoms werden als grote winnaars beschouwd door de aandelenmarkten. Ook in andere internetgerelateerde bedrijven werd enorm geïnvesteerd, en geen ervan lijkt de verwachte winsten binnen te slepen. Gaan ze niet dezelfde kant uit als de dotcoms? Ook zij zullen niet waardeloos blijken, maar zijn het slachtoffer van de hype.
Mobiele informatieverwerking is het duidelijkste geval. De eenvoudige mobiele telefoon was een succes, hoewel van tijd tot tijd zeer irritant. Maar wil men echt een internettelefoon? Er is veel steun geweest voor de wap-protocollen, zoveel dat Microsoft werd gedwongen ze met een eigen variant op de proef te stellen. Ik vermoed dat ze hun tijd verknoeid hebben: ze hadden de eenvoudigste weg kunnen kiezen door de massa te volgen, hoewel ik vrees dat het om een kleine massa gaat.
Allereerst levert de technologie ernstige problemen. Een internettelefoon heeft een hogere overdrachtssnelheid nodig dan de 9600 bps die de gebruikelijke gsm-modems bieden, en dus wordt er veel gepraat over de nieuwe generatie draadloze (breedband) hogesnelheidsnetwerken. BT heeft grote sommen geld betaald voor licenties voor het gebruik van het spectrum dat aan deze diensten is toegewezen. De volledige service zal de komende jaren niet beschikbaar zijn (als het werkt!), maar het bedrijf heeft een tussentijdse dienst gelanceerd. Die werd niet erg goed ontvangen, vrees ik, niet zozeer vanwege de snelheidsproblemen, maar vanwege het moeizame gebruik van de schermpjes en toetsenbordjes voor niets anders dan het versturen van korte berichtjes. Sms is al beschikbaar op de goedkopere gsm-diensten (de huidige rage onder tieners), zodat iets veel beters is vereist, wil de nieuwe duurdere service een succes worden. En dat is de kern van het probleem: een snellere dienst zal zeker worden gewaardeerd, maar is die ook kosteneffectief te leveren? Slechts een klein aantal gebruikers kan een webverbinding via zijn mobieltje uitbaten.
Een ander probleem dat gebruikers van oudere systemen melden, vormen de armzalige faciliteiten die via het Web geleverd worden. De beschikbare webdiensten zijn allemaal gericht op gebruikers met veel ‘vermogen’ in de vorm van pc’s. Het merendeel functioneert in de praktijk slecht, waardoor het gebruik van internettelefoons wordt beperkt tot specialistische applicaties, en dus tot een kleine groep gebruikers.
De onvermijdelijke conclusie luidt dat de ontwikkeling van breedband mobiele communicatie in samenhang met internettelefonie een nieuwe financiële ramp wordt – waarschijnlijk net zo erg als die van de dotcoms. Het is onvermijdelijk vanwege de concurrentie tussen communicatienetwerkleveranciers op het gebied van snellere goedkopere mobiele communicatie, maar er zullen al problemen zijn voordat die beschikbaar is. Ik vermoed dat de werkelijke winst te maken is met snellere aardse verbindingen voor thuisgebruik (hoge volumes!) in plaats van met mobiele hogesnelheidsverbindingen.
Andere aan internet gerelateerde voorstellen zijn eveneens discutabel. Is ‘pervasive computing’ een realiteit? Is er een reële commerciële mogelijkheid om processoren en Windows in ijskasten te stoppen, of is dit weer een dom idee dat alleen de moeite is als het gratis is? En denkt er ook maar iemand werkelijk dat ‘peer-to-peer’ via internet werkt? Het moet onmogelijk zijn om al die pc’s werkend, beschikbaar, veilig, enzovoort, te houden. Ik heb een beter idee: centraliseer!
Niet alleen de dotcoms hebben last van een overdreven hype.
Martin Healey, pionier ontwikkeling van op Intel gebaseerde computers en c/s-architectuur. Directeur van een aantal it-bedrijven en professor aan de Universiteit van Wales.
