General Public License zet, in tegenstelling tot wat Craig Mundie van Microsoft beweert, niet de bestaande concepten betreffende intellectuele eigendomsrechten op zijn kop. En ze werkt slechts het business-model tegen van die bedrijven, die geheel afhankelijk zijn van software-licenties, meent Fred Mobach.
Volgens Craig Mundie, senior vice-president van Microsoft, devalueert de waarde van ideeën door de GNU General Public License, een van de licenties die voor ‘free software’ worden gebruikt (‘Waarde van ideeën devalueert’, Computable 8 juni).
| Met enige regelmaat hebben Microsoft en ‘open source’-ontwikkelaars het met elkaar aan de stok over de zakelijke grondslag van softwareontwikkeling en -distributie. In die zin bevat het verhaal ‘Eerlijk zullen we alles delen‘ van Craig Mundie, senior vice president van Microsoft, in Computable weinig nieuws. ‘Shared source’, Mundie’s alternatief voor ‘open source’, deelt de broncode met klanten en partners, maar verder gaat Microsoft niet. Niets nieuws onder de zon, maar de getergde reacties uit de ‘open source’ wereld zijn er niet minder om. Een kleine bloemlezing: Eric S. Raymond: "Het is bedrog, oplichterij, zwendel … Microsoft probeert gewoon mensen gratis voor zich te laten werken!"; Alan Cox: "In de visie van Microsoft draait ‘shared source’ nog steeds om het controleren en bezitten van code."; en Linus Torvalds: "Het gaat niet om zoiets kleinzieligs als intellectuele eigendomsrechten.". Lees ook het antwoord van Craig Mundie, GPL devalueert waarde van ideeën, op deze reacties. Al deze artikelen zijn vertaald door Peter Wesselink. Natuurlijk bleven de reacties van lezers niet uit: ‘Free software’ prima te combineren met andere business-modellen; ‘Open source’ en het communistisch gedachtegoed; ‘Kruis OSS met MS’, Kapitalistische jacht op Linux is open, Linux is ‘free’ software, Het nobele doel van ‘open source’, ‘De strijd gaat om geld versus vrijheid’, ‘Opkomst Open Source symptoom van volwassenheid’, ‘De beweging’ en de beroepseer, Bron van verwarring, Een miskend softwarebakker en Kritiek deert ‘open source’-criticaster niet. |
De basis van zijn veronderstellingen is het Amerikaanse begrip ‘intellectuele eigendom’, dat ongeveer alles dekt tussen de eigendomsrechten van een auteur en een methode van zakendoen. In werkelijkheid gaat het in zijn verhaal om het ‘copyright’, dat in Europa in een iets andere vorm ook al tijden in gebruik is. Hij meent te weten, dat de GNU General Public License alle bestaande concepten ten aanzien van ‘intellectuele eigendomsrechten’ op zijn kop zet, onder meer door een veronderstelde juridische onzekerheid rond de GPL. Hij heeft dus duidelijk niet begrepen, dat de GNU GPL gebaseerd is op hetzelfde copyright waarop commerciële software-licenties ook zijn gebaseerd. De GPL zet daarbij dus niets op zijn kop, en elke juridische onzekerheid ten aanzien van de GPL geldt dus evenzo voor zijn commerciële software-licenties. Mundie heeft wel goed begrepen dat de GPL elementen bevat die een sterk commercieel business-model tegenwerkt. Zij het, dat die tegenwerking alleen geldt voor een bedrijf dat alleen van software-licenties afhankelijk is. Het geldt dus niet voor consultancy, hardware-verkopen en allerlei andere vormen van zakelijke dienstverlening. Dat is ook de bedoeling: het voorkomt dat softwaregebruikers volkomen afhankelijk worden van het beleid van een commercieel software-bedrijf. Dat maakt de positie van softwaregebruikers sterker, zeker als zo’n commercieel bedrijf een monopolist is geworden en zijn licentiepolitiek naar believen denkt te kunnen wijzigen in zijn eigen voordeel. Het marktaandeel van met Linux verkochte servers van 27 procent (bron: IDC) geeft trouwens aan dat het gebruik van ‘free software’ prima valt te combineren met allerlei andere business-modellen. Mundie heeft nogal wat twijfels of een bedrijf wel geld kan verdienen door het distribueren van producten onder de GPL. In tegenstelling tot wat hij in de USA heeft gezien, schijnt dat in Duitsland, de tweede software-markt van de wereld, echter wel te lukken. Hij heeft echter nog niet ingezien dat het besparen van geld op software een andere manier van geld verdienen is. En dat geldt zowel voor besparingen bij het verkrijgen van software, als besparingen op de totale eigendomskosten. Ik ga hier nu niet diep op in, maar een aardige indicatie geeft het prijsverschil bij ‘webhosting providers’ tussen identieke servers gebaseerd op Microsoft software en servers gebaseerd op ‘free software’. Dat scheelt 40 tot 50 procent. Voorbeelden zijn bij mij op te vragen.
GPL en BSD
Mundie’s uitspraak dat de GPL draait om het devalueren van de waarde van ideeën en arbeid, behoeft enige verfijning. Hoewel niet expliciet uitgedrukt, heeft hij het over de financiële waarde van zulke ideeën voor zijn software-bedrijf. Met deze toevoeging erbij kan ik instemmen met zijn uitspraak. Maar deze conclusie is in het verleden ook al een aantal malen getrokken, het ging toen echter over postkoetsen, hoefsmeden en dergelijke. Elke bedrijfstak kent nu eenmaal zijn ups en downs. Zo hebben we in Nederland niet veel werkgelegenheid meer in de textiel, de mijnen en de schoenindustrie. Het zij zo. Het verlies voor zijn software-bedrijf is echter de winst voor anderen, zoals de klanten en de zakelijke dienstverlening. Het bespaarde geld kan worden gebruikt voor andere bedrijfsmiddelen, hogere lonen, een hogere winstuitkering, en dergelijke. Een deel van deze besparingen is ook te gebruiken voor een ‘free software’-project, waar men zelf baat bij heeft. Wat dit voor effecten kan hebben op minder rijke delen van de wereld is wel voor te stellen. Het valt trouwens op dat Mundie’s bezwaren zich richten op de GPL en niet op de BSD-licentie. Een nadere beschouwing van deze licenties verklaart dit, omdat het grootste verschil tussen beide licenties er duidelijk uitspringt. De BSD-licentie staat namelijk toe om de software, die daaronder valt, te kopiëren, eventueel aan te passen en vervolgens als commerciële software zonder ‘sources’ te verkopen. Van deze mogelijkheid heeft Microsoft dan ook al gebruik gemaakt. De GPL daarentegen vereist van een ieder om aan anderen dezelfde rechten te geven als hij zelf heeft gekregen. En omdat de ontvanger van de software onder de GPL ook de rechten op de ‘sources’ heeft gekregen, mag hij deze niet aan anderen onthouden. En het lag niet in de lijn van Mundie’s bedrijf om anderen vrijelijk over ‘sources’ te laten beschikken! Het is tenslotte uiterst veelzeggend dat veel andere goedlopende it-bedrijven in het geheel niet klagen over de GPL. Daar zitten toch ook bedrijven met verschillende productpaletten bij, aan de ene kant IBM en SGI, en aan de andere kant SAP. De eerste groep levert hardware, software en service, de tweede software en service. Deze bedrijven hebben, naast vele andere, belangrijke delen van hun software beschikbaar gesteld onder de GPL; dat was heus geen vergissing van ze. Integendeel, de GPL garandeert deze bedrijven dat de vrijgegeven software niet door een concurrent tegen hen kan worden gebruikt.
Fred Mobach Echteld
