"De dood van het web is onvermijdelijk", luidt de alarmerende kop van een persbericht dat Forrester Research rondstuurde. De web-browser heeft dan wel miljoenen naar internet gebracht maar haar dagen zijn geteld. Nu het nieuwtje er af is, gaan mensen weer rustig tv kijken en de krant lezen.
"Het probleem met het huidige internet", zegt Forresters ceo George Colony, "is dat het dom, vervelend en geïsoleerd is. Er komt een nieuw internet", orakelt hij. Een internet dat ‘executable’ is en de online ‘evaring’ verbetert. Bovendien sluit dat nieuwe internet beter aan op de bestaande wereld. "Mensen denken ten onrechte dat het Web staat voor internet", voegt Forrester-onderzoeker Carl Howe, eraan toe. "Het lijkt op de begintijd van de tv toen televisie niet meer was dan radio aangevuld met beelden van omroepers."
Howe stelt zich voor dat het veel dynamischer kan. "Een inkoper zou bijvoorbeeld door een virtuele marktplaats kunnen voortbewegen als een ‘Doom’-speler. De kopers schieten gewoon af wat ze willen aanschaffen."
Drie dingen zou ik er aan toe willen voegen. Punt één: dit is een publiciteitsstunt. De makers van het persbericht hopen dat journalisten er in zullen trappen. Daar zijn ze in geslaagd. Punt twee: waarom zou het Web ter ziele gaan? Met de opkomst van een fenomeen als ‘web-logging’ wordt het Web juist interessanter dan ooit tevoren. En tenslotte is het voorspellen van de dood van het Web net zoiets als het aankondigen van einde van de wereld. We weten dat het ooit staat te gebeuren, maar het zal nog wél enkele miljarden jaren duren voordat de dag des oordeels komt. Alleen sekten willen die dag graag wat naar voren halen. Forresters voorspelling valt dan ook in de categorie – we parafraseren daarbij graag Colony – ‘dom en vervelend’.
Kortgeleden was software-maker en visionair Dave Winer (http://www.scripting.com) in Amsterdam. Hij schetste een genuanceerder beeld van de toekomst van het Web. De dotcom-crash was alleen een ‘side show’ die weinig of niets met het internet of het Web van doen heeft. Er is met ‘web-logging’ een beweging in gang gezet, die uiteindelijk het monopolie van de grote uitgeverijen kan aantasten. Hij voorziet dat amateur-journalisten veel van de macht van uitgeverijen overnemen. De opkomst van ‘web-logging’ belooft de ultieme verspreiding van kennis en macht te worden. Een even hoopgevende als optimistische gedachte.
We zijn minder optimistisch over de toekomst van het somber gestemde marktonderzoekbureau Forrester. De koersgrafiek voorspelt narigheid. De koers is zo’n 70 procent gedaald in de afgelopen twaalf maanden. Ook concurrent Gartner Group doet het slecht. De koers van die onderneming is sinds 1996 bezig met een gestage glijvlucht.
Helemaal onverklaarbaar is de weerzin van beleggers tegen marktonderzoekers als Forrester niet. Ze slaan de plank te vaak mis met alle nadelige gevolgen voor de bedrijven die op hun expertise vertrouwen. In de Amerikaanse publicatie ‘Upside’ werd onlangs gehakt gemaakt van Forrester en collega’s Gartner Group, Jupiter en International Data Corporation. Deze bureaus schatten de groei van e-handel verkeerd in en ze misleidden journalisten, het bedrijfsleven en het grote publiek. In 1997 rapporteerde Forrester dat de omvang van e-handel in de Verenigde Staten zou groeien naar 6,6 miljard dollar in het jaar 2000. Het werd echter ruim drie keer zoveel: 17,3 miljard dollar volgens cijfers van het US Census Bureau. Er is nog steeds een opmerkelijke inconsistentie in de voorspellingen wat betreft de toekomstige marktomvang van e-handel:
2001: 66 miljard dollar volgens Forrester (voorspeld in 1998)
2002: 41 miljard dollar volgens Jupiter (voorspeld in 1998)
2003: 143 miljard dollar volgens Gartner (voorspeld in 2000)
2005: 200 miljard dollar volgens Forrester (voorspeld in 1998)
De enige conclusie die dit rijtje cijfers kan opleveren, is dat marktvoorspellers zich eerder later leiden door de waan de dag dan dat ze een standaard onderzoeksmethode hanteren. De opgeklopte verwachtingen hebben er mede toe geleid dat internetbedrijven ten onder zijn gegaan. Deze fundeerden hun bedrijfsplannen voor een belangrijk deel op de groeiverwachtingen van marktverkenners. In de ‘Wall Street Journal’ wordt het voorbeeld gegeven van Mortgage.com, een online hypotheekverstrekker. De financiers van het jonge bedrijf vonden onderbouwing van hun plannen in een onderzoek van Forrester uit januari 1999 waarin een online hypotheekmarkt werd voorzien die zou groeien naar 93 miljard dollar in 2003. Of die voorspelling nog uitkomt is zeer de vraag, maar voor Mortgage.com maakt het niet meer uit. Het bedrijf is failliet.
"Forrester heeft veel brandstof aangedragen voor de internetaandelen-hype", zegt aandelenanalist John Mahoney in de ‘Wall Street Journal.’ Meer dan tweehonderd internetbedrijven gebruikten Forrester-cijfers in hun emissieprospectus. Ook de bekende Amerikaanse deskundigen op het gebied van internetaandelen Mary Meeker en Henry Blodget vertrouwden op de optimistische verwachtingen van Forrester. Maar we hebben zelfs nog geen zwak gemompeld excuus kunnen vernemen van Colony.
Ad Mulder, Financieel journalist en medewerker Computable
