In zijn rede ‘The Commercial Software Model’ legt Craig Mundie ons een aantal argumenten ten gunste van het ‘proprietary’ of bedrijfsgebonden softwaremodel voor. Hij ziet daarbij echter, aldus Linux-adept Alan Cox, wel enkele belangrijke feiten over het hoofd die hem kennelijk niet zo goed uitkomen.
| Met enige regelmaat hebben Microsoft en ‘open source’-ontwikkelaars het met elkaar aan de stok over de zakelijke grondslag van softwareontwikkeling en -distributie. In die zin bevat het verhaal ‘Eerlijk zullen we alles delen‘ van Craig Mundie, senior vice president van Microsoft, in Computable weinig nieuws. ‘Shared source’, Mundie’s alternatief voor ‘open source’, deelt de broncode met klanten en partners, maar verder gaat Microsoft niet. Niets nieuws onder de zon, maar de getergde reacties uit de ‘open source’ wereld zijn er niet minder om. Een kleine bloemlezing: Eric S. Raymond: "Het is bedrog, oplichterij, zwendel … Microsoft probeert gewoon mensen gratis voor zich te laten werken!"; Alan Cox: "In de visie van Microsoft draait ‘shared source’ nog steeds om het controleren en bezitten van code."; en Linus Torvalds: "Het gaat niet om zoiets kleinzieligs als intellectuele eigendomsrechten.". Lees ook het antwoord van Craig Mundie, GPL devalueert waarde van ideeën, op deze reacties. Al deze artikelen zijn vertaald door Peter Wesselink. Natuurlijk bleven de reacties van lezers niet uit: ‘Free software’ prima te combineren met andere business-modellen; ‘Open source’ en het communistisch gedachtegoed; ‘Kruis OSS met MS’, Kapitalistische jacht op Linux is open, Linux is ‘free’ software, Het nobele doel van ‘open source’, ‘De strijd gaat om geld versus vrijheid’, ‘Opkomst Open Source symptoom van volwassenheid’, ‘De beweging’ en de beroepseer, Bron van verwarring, Een miskend softwarebakker en Kritiek deert ‘open source’-criticaster niet. |
Mundie onderstreept ook het belang van ‘intellectuele eigendomsrechten’. Bij zijn stelling dat deze onontbeerlijk zijn voor een succesvolle bedrijfsvoering, laat hij een aanzienlijk aantal voorbeelden die het tegendeel kunnen aantonen buiten beschouwing.
Open technologie
Allereerst hebben zich in het computertijdperk geweldige omwentelingen voorgedaan ondanks in plaats van dankzij intellectuele eigendomsrechten. Vóórdat het internet bestond werden de consumenten verdeeld doordat ze gebonden waren aan bedrijfsgebonden netwerkprotocollen, en waren ze vaak gedwongen hun gegevens via tape uit te wisselen.
De mogelijkheden van het internet werden niet gecreëerd op basis van intellectuele eigendomsrechten. Dat gebeurde doordat iedereen kon bijdragen aan een vrije en open uitwisseling van innovatieve ideeën. Het internet is niet het product van een bedrijf. Het ‘world wide web’ is niet het product van een bedrijf. Deze fantastische technologische creaties zijn ontstaan op basis van coöperatieve innovatie.
Een werkelijk effectieve benutting van alle mogelijkheden bestaat bij de gratie van vrij toegankelijke, dus gratis en ‘open’ technologie. Bedrijfsgebonden technologie kan innovatie opleveren, maar wel tegen een verschrikkelijk hoge prijs. De consumenten draaien er voor op dat de verschillende innoverende mogelijkheden van concurrerende bedrijven niet kunnen worden gecombineerd. Probeer maar eens een Wordperfect-spellingchecker te gebruiken in Microsoft Word.
Mundie heeft het ook over standaardisatie. Microsoft praat graag over standaardisatie. Zoals mensen die hebben gewerkt met de ‘standaards’ van Microsoft kunnen bevestigen, zijn deze op z’n minst selectief te noemen. In het Halloween-memo hanteert Microsoft de uitdrukking ‘Embrace and Extend’. En aan het ‘omarmen en uitbreiden’ zijn ze zeker! Microsofts.Net is een poging om een bedrijfsgebonden servicenetwerk te bouwen bovenop ons aller open internet: een poging om gebruikers daadwerkelijk vast te houden binnen de hogere lagen van het OSI-zeven-lagenmodel. Microsoft Exchange ondersteunt internetprotocollen als Smtp en Imap. Maar alleen Microsoft-clients kunnen de geavanceerde mogelijkheden van Exchange gebruiken. Kies voor een Microsoft-server en je moet ook een Microsoft-client kiezen. Maak gebruik van Microsoft Project en je moet je hele systeem op Microsoft-software laten draaien, en als het tegenzit ook nog de helft van je bedrijfssysteem.
De claims van Mundie
"Computers, overige apparatuur en diensten moeten direct met elkaar samenwerken, en bedrijven zullen hun producten en diensten in een zodanige vorm kunnen aanbieden dat de klant deze volledig naar eigen wens in zijn webtoepassing kan integreren."
Om de een of andere reden zijn hier de woorden ‘op voorwaarde dat ze producten van Microsoft gebruiken’ weggelaten.
Vinden wij ‘shared source’ inderdaad "een tot mislukken gedoemde poging van Microsoft om ook een open-sourcebedrijf te worden"? Ik dacht het niet. Eigenlijk toont het alleen maar aan hoe weinig Microsoft heeft begrepen van het hele open-sourceconcept. IBM leverde in de jaren zestig van de vorige eeuw de broncode onder soortgelijke voorwaarden. VMS-broncode was van meet af aan onder beperkte licentie beschikbaar voor de klanten. Microsoft is dus al in 1960 beland.
De taal alleen al waarmee ze hun ‘shared source’-filosofie beschrijven wijst er op dat ze volstrekt niet begrijpen wat vrije en open software inhoudt. In hun visie draait ‘shared source’ nog steeds om het controleren en bezitten van code. Bij gratis software gaat het er echter om dat je inkomsten genereert uit werk dat de klant je vraagt te doen, werk waar die klant voor betaalt. De filosofie is gebaseerd op de erkenning dat veel bestaande programma’s een soort algemene middelen of grondstoffen (commodity) vormen en dat het bedrijfsgebonden-softwaremodel met alle bijkomende overhead geen levensvatbaar businessmodel vormt voor dat soort generieke producten.
‘Shared source’ of broncode-uitwisseling is een misleidende term. Uitwisselen is een proces met tweerichtingsverkeer.
Een patatbakker houdt zich nauwelijks bezig met intellectuele eigendomsrechten. Hij wil een product maken waar de klant om vraagt, en proberen er heel veel van te verkopen. Een bedrijf dat gratis software produceert wil ook een product maken waar de klant om vraagt, en proberen heel veel diensten te verkopen, waarbij de software tegen betaling verder wordt verbeterd en aangepast. Het model gaat uit van de erkenning dat, in een wereld met meer dan honderd miljoen computers, een groot aantal programma’s is gebaseerd op de filosofie van de patatbakker.
Ongewenste vorken
De obsessieve gefixeerdheid op het verkopen van software en het beheersen van de markt druipt gewoon van Mundie’s toespraak af. Hij is kennelijk niet in staat het concept van de verkoop van diensten en een snelle opbouw op grond van open source te bevatten. Er bestaan wel degelijk stabiele, prima draaiende bedrijven die gratis software produceren. Cygnus Solutions bestond al vóór de grote dotcom-boom en leeft vrolijk voort als onderdeel van Red Hat. En zo zijn er meer. Zeker, Craig, er zijn talloze, op het dotcom-model gebaseerde open-sourcebedrijven ten onder gegaan vanwege slecht management, verkeerde investeringen of gewoon door domme pech. Er zijn echter ook talloze bedrijven met bedrijfsgebonden software om die redenen ten onder gegaan. Incompetentie is niet voorbehouden aan een bepaalde licentie. Elke ondernemer dient te beschikken over een goed businessmodel en gezond management, zelfs een patatbakker.
Mundie is ook nogal gefixeerd op ‘forking’ – het aanbrengen van ongewenste vertakkingen in de programmacode. Zozeer zelfs dat hij z’n onbegrip tweemaal etaleert. In een open-source-omgeving bepaalt de klant welke kant de software op gaat. Wanneer niemand die richting uit wil wordt er ook door niemand voor betaald. Er zitten inderdaad vertakkingen in de Linux-boom, maar die gelden alleen voor diep ingebedde systemen. De klant brengt hier dus bewust een vertakking vanaf de hoofdstam aan om een specifiek systeem of een specifieke toepassing te creëren. De beste typering van de benadering van Microsoft op dit punt is wellicht: "Laat dat maar aan Pappa Microsoft over. Die weet wel wat goed voor je is ". Geen wonder dat ontwikkelaars van embedded software ogenblikkelijk hun toevlucht zoeken in Linux als besturingssysteem. Linux kunnen ze zo nodig naar wens aanpassen – en hetzelfde geldt voor de meer exotische embedded instellingen. Bij Microsoft moet je leren leven met een voorgeprogrammeerde ‘vork’ – 98, ME, NT, 2000 (alle drie de versies), CE… Je moet ze in ieder geval nageven dat ze een ruime keus aan vorken hebben.
Ik vind het wel een beetje sneu voor Mundie dat hij uitgerekend op 3 mei met zijn opmerkingen over beveiligingsrisico’s en ‘forking’ komt. Krek op dezelfde dag dat hackers ’time to die’-boodschappen rondsturen naar miljoenen sites, waardoor er ogenblikkelijk allerlei IIS-patches moeten worden ontwikkeld, terwijl Linux Standard Base net intern het rooster en het tijdpad voor de release van versie 1.0 bekendmaakt. Het moet de absolute nachtmerrie van elke pr-manager zijn.
Stel je voor …
Mundie heeft kennelijk ook wat moeite met het lezen van licenties. General Public License of GPL stelt als eis dat de broncode gratis ter beschikking wordt gesteld aan de klant, niet aan iedereen. Bovendien is slechts vereist dat een en ander gebeurt tegen kostprijs, niet gratis. Je hoeft geen jurist te zijn om dat even na te kijken, Craig. Je klanten zorgen voor de verdere distributie van je software, waardoor je zakelijke kansen creëert waar je niets voor hoeft te doen.
Wanneer hij over risico’s spreekt, heeft Mundie het graag over ‘het verlies van intellectuele eigendomsrechten’. Maar over de vele risico’s die aan bedrijfsgebonden software kleven zwijgt hij in alle talen.
- Stel je eens voor dat je provider plotseling besluit de volumekorting voor bedrijven te schrappen omdat er geen concurrentie van betekenis is.
- Stel je eens voor dat je een upgrade van je hele besturingssysteem moet installeren omdat je je tekstverwerkingsprogramma wilt upgraden.
- Stel je eens voor dat je softwareleverancier je Y2K-patches gewoon weigert en eist dat je een upgrade installeert omdat ook niemand anders die patches mag aanbrengen.
- Stel je eens voor dat je softwareleverancier opeens besluit de ondersteuning voor je Alpha-processors te laten vallen – en dat er geen andere leverancier is.
- Stel je eens voor dat je in een beveiligde programma-omgeving zit te werken en opeens de ‘string’ _NSAKEY in de systeemcode vindt – zonder nadere verklaring.
Interessante opties
Op één punt ben ik het overigens wel voor een deel met Mundie eens. GPL is misschien niet altijd de aangewezen weg voor het vrijgeven van producten die door de gemeenschap voor algemene ontwikkelingsdoeleinden zijn gefinancierd. Daar leent de Berkeley Software Distribution-licentie (BSD) zich misschien beter voor. Maar GPL biedt natuurlijk wel enkele andere interessante opties. Allereerst een model voor het – gratis – vrijgeven van ontwikkelcode aan iedereen die in ruil daarvoor zijn bijdrage aan het oorspronkelijke product levert. Een onderzoeksinstituut kan bovendien het product verkopen aan particulieren en bedrijven die geen bijdrage wensen te leveren aan dat gemeenschappelijke product – waardoor fondsen worden gegenereerd om verdere investeringen mogelijk te maken. Voor velen is dit een aantrekkelijk uitwisselingsmodel: hetzij door het uitwisselen van programmacode en ideeën onder de paraplu van GPL, hetzij door de gemeenschap een deel van het geld terug te geven dat met het product kan worden verdiend.
Dat is pas eerlijk delen.
Alan Cox Linux-programmeur En Ontwikkelaar
