Microsofts stap in de consumentenindustrie met zijn Xbox-spelletjescomputer is de duidelijkste aanwijzing dat het fenomeen ‘pc’ van de jaren negentig op de helling staat. Microsoft heeft al een zekere mate van ervaring met consumentenmarketing; zo heeft ze immers de strijd om de pc-software gewonnen.
Ten tijde van de eerste pc-programma’s hanteerden gebruikers een ‘best of breed’-benadering, waarbij ze kozen voor een combinatie van tekstverwerker, spreadsheet, enzovoort. Microsoft kocht echter onder andere Word en Excel, en verkocht ze als pakket. Omdat er geen standaarden waren – in feite zijn die er nog steeds niet – leek het pakket-concept een goed idee. Ware er geen monopolie van Microsoft, dan was dat waarschijnlijk ook zo.
Maar Microsoft won slechts omdat ze er in slaagden software beter aan de man te brengen dan de concurrentie, zoals IBM, Lotus, Wordstar, Borland, enzovoort. Maar nu moeten ze het opnemen tegen Sony en Nintendo, meesters in het manipuleren van de consumentenmarkt. Een noodzakelijke stap voor Microsoft, die ze alleen kunnen zetten omdat ze zoveel cash in huis hebben. Maar hoe staat het met de rest van de pc-industrie?
De andere belangrijke speler op pc-gebied is Intel. Het heeft de dreigingen van Motorola (Powerpc), AMD en anderen die klonen van de Intel-processoren maakten, afgeweerd, en ligt nog steeds op kop. Een essentiële factor voor het succes van dit bedrijf is de snelheid waarmee het nieuwe producten weet te introduceren. Hiermee blijft het steeds een stap voor op de concurrentie Dit veronderstelt uiteraard een constant groeiende vraag naar krachtiger computers. De filosofie ‘Wat Intel geeft, neemt Microsoft’ heeft tot nu toe gewerkt. Daarin zal verandering komen, wanneer nieuwe, met elkaar verbonden apparaten gaan domineren. Maar deze nieuwe apparaten hebben alle behoefte aan steeds meer verwerkingskracht, en lager energieverbruik in het bijzonder voor multimediatoepassingen. En daarom zal Intel doorgaan, maar dan met niet-pc-producten. De dreiging kan voor Intel echter van een andere kant komen: IBM, een van de grootste producenten van siliciumcomponenten. Het beschikt momenteel over zeer geavanceerde technologie, waaronder varianten op silicium, gericht op een laag energieverbruik. Hieraan is een duidelijke strategie gekoppeld om een markt te creëren voor apparaten met ingebouwde processoren: ‘pervasive computing’.
De grote pc-leveranciers, Dell, Compaq en anderen zullen ernstige problemen krijgen. Ze zullen moeite hebben om in te breken in de huishoudelijke productenmarkt. Het gaat daar immers om geïntegreerde hardware/software-systemen, zoals ook het geval is bij Microsofts Xbox. Het kloonconcept – voedingsbodem voor de pc-fabrikanten – was gebaseerd op het maken van hardware voor het draaien van Microsoft-software. Je hoeft alleen maar naar de explosief stijgende verkoop van mobiele telefoons te kijken, om te zien hoe moeilijk het is voor de pc-fabrikanten om een nieuwe markt te vinden. Velen zullen dan ook sneven, met uitzondering van Compaq. Dat bedrijf heeft de afgelopen jaren enkele strategische zetten gedaan, zoals de overname van Digital en Tandem. Hoewel dat niet geheel en al vlekkeloos verliep, is het bedrijf hierdoor van pc-fabrikant tot systeembedrijf geworden. Het moet nog veel werk verrichten om te kunnen concurreren met HP en Sun, en helemaal met IBM, maar het heeft een kans.
De andere pc-producenten moeten een krimpende markt bevechten, met kleinere marges. Misschien moeten ze hopen dat Linux het schopt tot op de werkplek, en de markt nog een tijdje overeind houdt. Ze moeten leren om Linux in de nabije toekomst als pakket op te nemen.
Pc-softwarehuizen zullen ook onder de gevolgen lijden, zowel vanwege de val van Windows als de groei van ‘open source software’ met zijn kleine marges. De groei is in ieder geval te vinden in het ontwikkelen van toepassingen rond Java. Dat betekent componenttechnologie, en nieuwe bedrijven. Bedrijven die vastzitten aan Windows en Visual Basic hebben geen kans om van richting te veranderen. Oss en componenten zullen het vervaardigen van applicatie-software meer tot een oefening in het bouwen maken. Dat is in het voordeel van systeemhuizen, niet van softwarehuizen. Ontwikkelingen in componenten zullen de hele software-industrie beïnvloeden, niet alleen de pc-sector.
De andere belangrijke pc-sector vormen de winkeliers. De meeste ondernemingen kopen bij de leverancier, maar de huishoudelijke markt wordt bediend door winkeliers of internetbedrijven. Dergelijke organisaties worden niet in het bijzonder geraakt, maar zullen verkopen waar maar vraag naar is. En dat zullen de nieuwe generaties client-apparaten zijn en niet pc’s.
Martin Healey, pionier ontwikkeling van op Intel gebaseerde computers en c/s-architectuur. Directeur van een aantal it-bedrijven en professor aan de Universiteit van Wales.
