Hoe lang staan wij nog toe dat de overheid alles belast. Toegegeven, in Zweden is het opeisen van het geld van de burgers te ver doorgeschoten. En eerlijk gezegd begrijp ik niet dat er in Zweden geen volksopstand wordt ontketend. Maar dat Roel Pieper in Nederland de overheid nu ook al een handje helpt, begrijp ik echt niet.
Alsof Nederlanders zouden toestaan dat ze in de toekomst tot de laatste piek worden uitgemolken. ‘Wij willen niet het bezit belasten, maar het gebruik’. Iedere Nederlander betaalt loonbelasting, zeg 50 procent. Over het restant wordt naast 19 procent BTW nog BPM en motorrijtuigenbelasting geheven. Hoezo wij willen het bezit niet belasten. Zodra je een auto hebt, betaal je zes keer meer voor benzine dan de feitelijke prijs en mag je zoals het er nu naar uitziet in de toekomst ook nog iedere ochtend een Pieper Piek betalen. Vervolgens betaal je parkeergeld en word je door de overheid gedwongen je auto te laten keuren op een zodanig slinkse manier dat de garage je eenvoudigweg op extra kosten kan jagen. Goed voor de werkgelegenheid in de garage. En ik maar denken dat al die extra intelligentie in een auto zou worden gebruikt om het onderhoud te verminderen en bij gebreken aan de auto op tijd de bestuurder te waarschuwen. Nee, wij vertrouwen u niet, dus komt u maar even ieder jaar langs, en … wij willen ook even weten waar u iedere ochtend rijdt, zodat we dan meteen een Pieper Piek kunnen heffen.
Over het algemeen kun je aardig de ontwikkeling van de technologie voorspellen, maar niet de maatschappelijk gevolgen ervan. Twee jaar geleden betoogde ik in deze column dat een wachtrij ten gevolge van een capaciteitsprobleem, bijvoorbeeld traag internet of verkeersfiles, theoretisch alleen opgelost kan worden door een capaciteitsuitbreiding. Met tolpoortjes een verkeerspiek oplossen was in mijn ogen niets meer dan een verkapte belastingmaatregel. Ten aanzien van de auto kunnen we de ontwikkeling ook aardig voorspellen en plannen, maar de maatschappelijke gevolgen – zoals het oplossen van files – nauwelijks. Een ander voorbeeld is het feit dat wij over tien jaar omringd zijn met allerlei ingebouwde apparaatjes, in de VS noemen ze dit ‘ubiquitous computing‘, in Europa ‘ambient intelligence‘. Heeft de overheid op dit moment al een toepassing bedacht om daarmee belasting te heffen? Wederom een indicatie dat de maatschappelijke gevolgen nauwelijks zijn in te schatten.
Dat een nationale overheid verslaafd is aan het heffen van belasting werd mij duidelijk tijdens het veilen van de Umts-frequenties. Als u en ik over een paar jaar Umts gaan gebruiken, zullen we samen de kosten van de veilingen moeten gaan ophoesten. Onder het mom van ‘we laten de markt zijn werk doen’ werden de frequenties vorig jaar juni geveild. De realiteit was echter dat de politiek liever een veilige veiling organiseerde dan de verantwoordelijkheid te nemen om in een schoonheidswedstrijd een winnaar te bepalen. Dit gesteund door anderen die graag het veilinggeld in de schatkist wilden laten vloeien. Het gevolg hiervan is dat door het onttrekken van grote sommen geld, de staat vele malen meer geld heeft verloren dan de veiling heeft opbracht. Immers, nationale staten zijn vaak nog mede-eigenaar van de oude staats-operator en de marktwaarde van het aandelenkapitaal van die operators is nu velen malen meer in waarde gedaald dan de veiling aan geld heeft opgebracht. Terwijl wij de (technische) ontwikkeling van 3G heel goed beheersen, blijken de maatschappelijke gevolgen grillig te verlopen.
Als gevolg van de euforie dat de Pieper Piek waarschijnlijk ingevoerd kan worden, hoorde ik op 1 april dit jaar het gerucht dat men aan een apparaatje denkt waardoor de staat kan meten hoeveel u praat en dus gebruik maakt van de door de staat beschikbaar gestelde luchtmoleculen die u in trilling brengt. Hoezo vrije lucht? Of je nu met 50-3000 Hertz of met de Umts-frequenties rond de 2000Mhz de lucht in trilling brengt is fysisch wel verschillend, maar belastingtechnisch geldt hier het gelijkheidsbeginsel.
Hoe zou dat slim gemeten kunnen worden? Zelfs de grootste belasting-nerd erkent dat het ophangen van microfoons in portaaltjes op straat en in openbare gebouwen te veel een ‘Big Brother’ effect heeft. Dus dat is geen optie. Men denkt nu aan een meetapparaatje dat in een kies zou kunnen worden ingebouwd. Naast voordelen met betrekking tot elektronische identificatie, zou het apparaat ook goed kunnen meten of iemand zacht, normaal of hard praat. Vervolgens kun je met het juiste tarief het gebruik van de vrije lucht belasten. Ben ik even blij dat de naam Bluetooth is beschermd. Er zal in ieder geval geen Bluetooth Belasting Kies of Tax Tand komen. Nu maar hopen dat er niemand op het idee komt om zoiets absurds te laten inbouwen. Alhoewel, als Nederlanders over een paar jaar de Pieper Piek gewillig zouden accepteren, dan vrees ik het ergste.
Egbert-jan.sol@ericsson.com, vice president Technology Ericsson Nederland
