Elektronisch zakendoen doet millenniumwinter snel vergeten

Ondanks de dreigende recessie, winstwaarschuwingen, Umts-schulden en dotcom-malaise gaat de ict een gezonde toekomst tegemoet. De huidige inzinking is niet uniek, en net als na eerdere economische correcties wacht de markt voorspoed. Deze positieve boodschap verkondigde onderzoeksbureau IDC bij de presentatie van zijn nieuwste voorspellingen voor de Benelux -markt.

Marcel Wamerdam, manager operations bij IDC Benelux, sprak tijdens een terugblik op 2000 over een turbulent jaar. "Het had beter gekund. Maar ondanks alles heeft de it markt het in 2000 aardig gedaan. De markt is met 11 procent gegroeid, ondanks de leeglopende dotcom-ballon, kritiek op de Umts-veilingen en winstwaarschuwingen."
Warmerdam noemt de periode die begon na 1 januari 2000 een millenniumwinter, waarin ondernemingen lang gewacht hebben voor zij opnieuw grootschalig gingen investeren in ict. Pas afgelopen herfst begon het klimaat beter te worden. De drijvende kracht achter die groei is elektronisch zakendoen.
Met name de zakelijke markt trekt momenteel aan. De consumentenmarkt was sowieso redelijk op peil gebleven. Bedrijven hadden in 1999 uit angst voor het millennium al veel geïnvesteerd in hun apparatuur, zodat Nederland aan het begin van 2000 beschikte over een relatief nieuw machinepark.
Warmerdam is positief over de ontwikkelingen in de Benelux, en over de markt voor mobiele telecommunicatie. Deze heeft in 2000 een gezonde groei laten zien, al beginnen de eerste tekenen van verzadiging zich nu te manifesteren. Bovendien leggen de hoge prijzen die telecomaanbieders hebben betaald voor Umts-frequenties een hypotheek op de toekomst. De eerste 3g-toepassingen zullen pas vanaf 2003 of 2004 voorzichtig op de markt komen.

Prijserosie

In de hardwaremarkt zit vergeleken met de rest van de ict-markt niet veel dynamiek meer. De groei blijft net als voorgaande jaren wel doorgaan, op een niveau van ongeveer 6 procent, omdat de vraag naar rekenkracht gewoon blijft bestaan. De prijserosie in de hardwaremarkt blijft doorgaan, maar volgens IDC kunnen de leveranciers daar goed mee leven. In de dienstverlening zal uitbesteding de drijvende kracht zijn. Warmerdam: "Het is niet eng meer."
De grootste verliezers in 2000 waren de dotcom-starters. E-handel gaat wel door, en zal een belangrijke factor blijken in de groei van de markt. Warmerdam: "Wat we gezien hebben is een correctie op de hype. Het geld zit in de besparingen die aan de b2b-kant worden gerealiseerd." IDC heeft berekend dat het aandeel van elektronische handel wereldwijd 330 miljard dollar bedraagt, waarvan 49 procent voor rekening komt van de Verenigde Staten en 21 procent van Europa. In 2004 zal wereldwijd 3.135 miljard dollar omgaan in elektronische handel. Dan zal voor het eerst het aandeel van mobiele handel te zien zijn; die komt vanaf ongeveer 2003 van de grond.
Warmerdam: "Wat we van het afgelopen jaar hebben geleerd is dat mensen weer met beide voeten op de grond staan. De marketingmachine die alles heeft gepusht stond roodgloeiend. Er is teveel aandacht geweest voor geld uitgeven, maar we moeten ons realiseren dat de wetten van de economie nog steeds geldig zijn, en dat betekent dat er ook aandacht moet zijn voor geld verdienen en winst maken."
John Gantz, oudgediende in de ict en momenteel chief research officer en senior vice president bij IDC, tilt niet te zwaar aan de donkere wolken die lijken te hangen boven de ict-markt. Gantz: "Het hoeft geen ramp te zijn, want het is eerder gebeurd, onder meer in 1983 en 1984 met de aandelenkoersen van pc-bedrijven. En wat gebeurde er vervolgens? Het ging prima." Hij wijst vervolgens op een vergelijkbare crisis aan het begin van de jaren zeventig in de computerindustrie, die daarna ook alleen maar meer groei liet zien.

Onverzadigbaar

Gantz verwacht dat met name internet voor veel werk zal zorgen. Ondanks het ineenstorten van aandelenkoersen en dreigende recessie moet er gewoon nog veel gewerkt worden aan het bouwen van websites en renoveren van bestaande sites. Daarvoor zijn diensten nodig en hardware, software en opslag. Ook verwacht hij dat de vraag naar bandbreedte voorlopig onverzadigbaar zal zijn. Bovendien "zullen er heel wat boeven rondlopen op internet, waardoor de vraag naar beveiliging sterk zal groeien." Hij voorziet een goede toekomst voor IBM, Oracle en Microsoft. Deze ondernemingen worden bij door hem ondervraagde bedrijven het meest genoemd als toekomstige partner voor elektronische handel. Dit neemt niet weg dat de markt nog voor een groot deel openligt, want veruit de meeste bedrijven noemen niemand als belangrijkste toekomstige e-handelspartner. Gantz: "Niemand staat dus uw entree in de e-handel in de weg."
Tim Sheedy, bij IDC verantwoordelijk voor het onderzoek naar de markt voor mobiel internet, onderschrijft de visie van Gantz. Ook hij wijst op de herhaling van ontwikkelingen die nu te zien is in de markt: "Alles wat vroeger gebeurd is met internet kun je nu in een ander tempo weer zien gebeuren met mobiel internet." Hij verwacht vanaf 2003 de eerste Umts-implementaties, waardoor vanaf 2004 het aandeel van GSM zal terugvallen. Voor 2005 voorspelt hij dat er 313 miljoen mobiele gebruikers zullen zijn. De grootste zorg voor telecombedrijven is volgens Sheedy dat de groei van spraaktelefonie sterk gaat afvlakken. Daardoor wordt er zoveel hype gecreëerd rond bijvoorbeeld WAP en SMS. Telecombedrijven gaan hun geld op de mobiele markt verdienen aan zakelijke gebruikers. Dit verklaart volgens IDC waarom Gprs-diensten hoog geprijsd zullen zijn, in ieder geval te hoog voor consumenten. Hij heeft kritiek op de nadruk die aanbieders leggen op technologie: "De aanbieders hebben het nog steeds niet door. Zij proberen een technologie te verkopen, terwijl de gebruiker gewoon toegang wil."
 
 
ICT-top-10 in 2000
De top tien over 2000 laat zien dat er weinig nieuwkomers zijn. Het gevecht gaat vooral tussen gevestigde spelers. Zij zetten in 2000 bij elkaar opgeteld 17,5 miljard gulden om in Nederland. IDC tekent aan dat Getronics een moeilijk jaar had door de integratie van Wang, en dat IBM extra getroffen is door uitgestelde investeringen, omdat deze leverancier vooral sterk is in de zakelijke markt. De vooruitzichten voor Origin zijn goed, nu het onder het juk van Philips uit is en als Atos Origin de markt op kan.