Over drie jaar hebben 84.000 inwoners in Helmond en Eindhoven een superbreedband-aansluiting. Glasvezel tot in huis. Wat kun je daar niet allemaal mee? Ontzettend veel. Maar wat dan, vragen de Brabantse huishoudens zich af. Ja, de Eindhovense bieb gaat elektronisch. En misschien komen er ‘internetkluisjes’. Maar, is that all there is?
Een deel van Helmond en Eindhoven wordt een zogenaamde Kenniswijk. Waarom daar? Omdat het IQ in die hoek van het land nogal laag schijnt te zijn en het wel makkelijk is als de koelkast zelf weet wanneer de melk op is. Die fluistert dan tegen de pc dat hij Albert Heijn moet bellen en voor je het weet wordt er door een Sony robothond een pak gebracht. Het geld wordt automatisch van je rekening afgeschreven en de Airmiles worden automatisch bijgeboekt.
| IT Talent steekt zijn licht op in de regio. Wat gebeurt er in Friesland? Wat moeten ze met een Kenniswijk in de regio Eindhoven/Helmond? Hoe profileert Rotterdam zich? En waar zet Amsterdam op in? |
Als objectief, onbevooroordeeld journalist kijk je er wel voor uit om zoiets op te schrijven. Cabaretiers doen daar niet moeilijk over. Die moeten het juist hebben van karikaturen en hilarische beelden. Maar de vraag is of Youp van ’t Hek, want van hem komt deze passage, er zoveel naast zal blijken te zitten. Wat Eindhovenaren en Helmonders straks concreet gaan merken van de breedband-infrastructuur blijft nog altijd in het vage. Terwijl het toch binnenkort een jaar geleden is dat de regio officieel door de rijksoverheid werd aangewezen als nationale Kenniswijk. Dat versterkt nu niet direct het vertrouwen dat hier fantastische dingen staan te gebeuren.
Jaap Nieuwenhuis van het projectbureau Kenniswijk vindt dat een voorbarige conclusie. Dat open karakter, waarin niets vooraf vast staat, is nu juist essentieel voor dit project, legt hij uit. "Het is een proeftuin voor innovatief breedband-gebruik. Waarin ruimte is voor particulier initiatief om allerlei diensten te ontwikkelen. Zoiets bestaat nog nergens, zeker niet op deze schaal. Nee, óók niet in het buitenland. Er wordt veel over gepraat. Maar dit is het eerste concrete project. Als er ergens een gebied is waar je als jonge ICT’er grenzen kunt verleggen, is het dus wel hier."
Voorstellen gevraagd
Voorlopig is het wachten nog op de fysieke infrastructuur die ervoor moet zorgen dat elk huis in de Kenniswijk kan profiteren van de wondere wereld die breedband heet. Eind 2002 moeten tenminste 20.000 huishoudens, tussen de 25.000 en 50.000 bewoners, een aansluiting hebben. Om dat met de gewenste voortvarendheid te realiseren, schreef voorzitter Elco Brinkman van de Stichting Kenniswijk in februari dit jaar een soort competitie uit. Marktpartijen en consortia mogen voorstellen indienen. Deze zomer valt, na een onafhankelijke audit, de beslissing. Waarbij groot gewicht wordt gehecht aan de mate van openheid. Er moet concurrentie mogelijk zijn tussen aanbieders van diensten en die moeten dan ook onbelemmerd toegang kunnen krijgen tot de aan te leggen infrastructuur.
Zeer welkom is de helpende hand van Gigaport, de organisatie die zich in Nederland beijvert voor een nieuwe generatie internet voor het bedrijfsleven. De regio Eindhoven is aangewezen als een van de eerste locaties voor dit gigabit ethernet. Bedrijven en instellingen worden daartoe aangesloten op de benodigde infrastructuur. Zo’n digitale backbone vergemakkelijkt de aanleg van een netwerk in de Kenniswijk.
De lokale overheden (de gemeenten Eindhoven en Helmond en het SRE, het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven) volgen de ontwikkelingen met argusogen. Van meet af aan hebben zij zich op het standpunt gesteld dat de diensten die de inwoners van de Kenniswijk straks krijgen voorgeschoteld, duidelijk moeten bijdragen aan ‘beter leven, werken en leren’. Geen spielerei dus. Mede om die vastberaden stellingname werd uiteindelijk juist deze regio door het ministerie van Verkeer en Waterstaat uitverkoren als locatie voor het nationale project Kenniswijk. Veertien andere gemeenten – waaronder steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag – hadden het nakijken. Als troost deed staatssecretaris Monique de Vries de toezegging dat ze op afstand, via klankbordgroepen en ‘marktteams’ betrokken zullen blijven bij het digitale voorhoedeproject.
Victorie voor Zuidoost-Brabant. Maar aan welk type diensten denkt men daar in het Zuiden nu precies? Wat moet je de aanstaande bezitters van een breedbandaansluiting bieden om de hooggestemde doelstelling te kunnen waarmaken? Het is een soort vraag die Nieuwenhuis van het projectbureau Kenniswijk vaker te beantwoorden krijgt. Tot vervelens toe. Opvallend vindt hij dat de bewoners van het gebied er veel minder een probleem van maken dan de rest van Nederland. De ‘Kenniswijkers’ kijken volgens hem met enthousiasme en vol vertrouwen uit naar de breedband-innovaties. En ze hebben ook best een beeld van wat er dan zoal mogelijk is.
On-demand
Wat zonder meer aanspreekt is ‘video-on-demand’. Naar een tv-programma of film kijken op het moment dat het je het beste uitkomt. Het nieuws van acht uur pas om half negen bijvoorbeeld. Zonder dat je er de videorecorder voor hoeft aan te zetten. Handig, zeker. Maar je verwacht méér. Kabelbedrijven hebben het tenslotte al zo lang over die video-on-demand.
Supersnel internetten dan. Nieuwenhuis: "We zitten nog heel erg vast aan het beeld van de consument als ontvanger. Ook als het gaat om internet. Straks, te beginnen hier in de Kenniswijk, zal het zelf zenden een enorme opmars doormaken. Je kunt thuis als het ware een eigen tv-stationnetje beginnen. Foto’s, filmpjes – net als e-mails kun je dat soort zaken de hele wereld rondsturen."
Ideaal voor de oudere medemens. Online meeleven met kinderen, kleinkinderen en andere familieleden, waar ook ter wereld. Voorwaarde is wel dat de tante in Marokko of neef in Canada eveneens breedbandig het internet op kan. Anders gaat het feest natuurlijk niet door.
Binnen de Kenniswijk zelf hoef je je daarover niet te bekommeren. Iedereen heeft het even breed, om het zo maar te zeggen. En dat schept ongekende mogelijkheden voor communicatie op buurtniveau. Hoe zich dat zal ontwikkelen? Interessant om het gewoon te laten gebeuren en te volgen, stelt Nieuwenhuis. Ook in die zin is de Kenniswijk een soort laboratorium. Sociologen en cultureel antropologen vinden er ongetwijfeld interessante stof voor onderzoek en analyse.
Regionale instellingen hebben direct al een passende duit in het zakje gedaan. Neem de openbare bibliotheken van Eindhoven en Helmond. Beide gaan volledig digitaal. Iedereen – maar Kenniswijkers een stuk sneller en uitvoeriger – kan thuis achter z’n pc de catalogus inzien en informatie opvragen. Ook kun je via internet boeken lenen en laten bezorgen.
Van het bankwezen mag eveneens het een en ander worden verwacht. Digitale kluisjes bijvoorbeeld. Bewoners van de Kenniswijk hoeven hun vaste betalingen dan niet meer via een acceptgiro of automatische incasso te regelen, maar kunnen volstaan met een akkoordje via internet op het moment dat ze het sein krijgen dat er iets betaald moet worden. Beslist is er nog niets, maar alle grootbanken hebben zich gemeld als deelnemer van het project Kenniswijk. Met innovatieve bedoelingen, mag je veronderstellen.
De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) doet ook enthousiast mee. De campus fungeert als ‘minilab Kenniswijk’. Eigenlijk is hier al op kleinere schaal gerealiseerd wat in de wijk zelf nog helemaal van de grond moet komen. De hele populatie van 10.000 personen beschikt over een notebook en kan overal op de campus breedbandig inpluggen. Binnenkort wordt die infrastructuur doorgetrokken naar de studentenhuizen. Binnen projecten als ‘TU/e-Plaza’ worden allerlei nieuwe concepten van virtueel shoppen uitgeprobeerd. Dat gebeurt in de vorm van een 3-D winkelcentrum. Een stuk minder gezellig klinkt het project ‘Virtuele bunker’. Maar misschien is alleen de naam wat ongelukkig gekozen.
Rijbewijs Kenniswijk
Via een enquête hebben de bewoners van de Kenniswijk zich overigens ook zelf mogen uitspreken over hun unieke digitale toekomst. Veel houvast leverde dat niet op. Een kwart van de geënqueteerden zou wel willen telewerken. Nou ja, wie niet? Interesse voor nieuwe internetdiensten is er eveneens. En veertig procent toont belangstelling voor domotica-diensten. Hopelijk van een ander soort dan Youp van ’t Hek in het hoofd heeft.
Ook blijkt er substantiële behoefte te bestaan aan praktische ondersteuning bij het bedienen van de computer, het gebruik van programmatuur en het surfen op internet. Niet zo verwonderlijk, want een flink deel van de huishoudens heeft nog helemaal geen computer thuis, laat staan toegang tot internet. Voor die groep is fiber to the home duidelijk een brug te ver.
Het projectbureau Kenniswijk wil dat knelpunt graag wegnemen. Nevendoelstelling van het project is volgens Nieuwenhuis om een aanzienlijk groter aantal mensen dan elders de elektronische snelweg op te krijgen. "Op stapel staat een speciale cursus voor bewoners die we op grote schaal en tegen laag tarief, misschien zelfs gratis, gaan aanbieden: het Rijbewijs Kenniswijk. Verder hopen we in samenwerking met leveranciers aantrekkelijke hardware-aanbiedingen te kunnen doen."
Een gratis computer zit er n�et in. Net zomin als de breedband- aansluiting kosteloos zal zijn. "Het gaat om een proef met innovatieve diensten in een marktsituatie. Er moet dus gewoon voor worden betaald. Maar wel op een dusdanig niveau dat zoveel mogelijk mensen in de Kenniswijk actief kunnen meedoen."
Surfwijzer
Projectbureau Kenniswijkhttp://www.kenniswijk.nl
‘Minilab’ TU Eindhoven http://www.cebra.tue.nl
