E-programma brengt heel Rotterdam online

‘Een trage kameel’, schamperde een lid van de Rotterdamse gemeenteraad. En daarin stond hij bepaald niet alleen. Het moest anders, beter en sneller, vond het stadsparlement. Vaart moest er komen in het ICT-beleid. Rotterdam, wereldhaven nummer één, op digitale achterstand? Dat nooit. Geen woorden, maar daden. Niet lullen, maar poetsen.

"Die kameel is uitgegroeid tot een geuzennaam", stelt Marijke Verstappen, manager van het veelomvattende e-programma dat erop gericht is ICT stevig te verankeren in de Rotterdamse gemeenschap. "Als dat met kamelentred gaat, vinden wij dat prima. Het gaat tenslotte om een beest met een enorm uithoudingsvermogen, dat zich in een heel vijandige omgeving staande weet te houden en als het moet behoorlijk wat vaart kan maken. Niets mis mee dus."

IT Talent steekt zijn licht op in de regio. Wat gebeurt er in Friesland? Wat moeten ze met een Kenniswijk in de regio Eindhoven/Helmond? Hoe profileert Rotterdam zich? En waar zet Amsterdam op in?

Vier onderdelen kent het e-programma, ‘luiken’ zoals ze dat in Rotterdam noemen, die samen de hele stedelijke samenleving omvatten: burger, overheid, onderwijs en bedrijfsleven. Bij elkaar investeert de stad de komende jaren 160 miljoen gulden. Deels uit eigen middelen, voor een ander deel komt het geld uit de kas van het grote-stedenbeleid van het paarse kabinet en het bedrijfsleven.
Tal van projecten zijn inmiddels te water gelaten. En wat daarbij opvalt is de belangrijke plaats die de Maasstad inruimt voor de gewone burger. In het Sparta-kasteel, het karakteristieke stadion in de achterstandswijk Spangen, kun je als jeugdig Rotterdammertje sinds kort terecht voor twee soorten dromen. In het voetspoor treden van Ali Elkhatabbi, sterspeler van eredivisieclub Sparta. of: een onstuimige carrière in de ICT. Voor dat laatste ga je naar het ‘digitaal trapveld’ onder de tribunes, waar je spelenderwijs leert scoren op pc en web. Niet minder dan zestig van zulke I-centra, zoals de trapvelden officieel heten, wil Rotterdam inrichten. Iedereen online! Een belangrijk onderdeel van het gemeentelijke e-programma, dat verder voorziet in een bijzonder ICT-kwartier, fysieke en virtuele ontmoetingsplaatsen voor bedrijven en burgers, en digitale stadhuisloketten.

I-centrum

Zo’n I-centrum, opgezet volgens de ideeën van het e-programma, is een plek in de wijk waar iedereen die dat wil met een computer en met internet kan (leren) werken. Geen kaal hok, maar een gezellige plek, die er leuk uitziet en waar je ook andere dingen kunt doen dan computeren. Elke Rotterdammer moet straks ‘om de hoek’ zo’n I-centrum bij de hand hebben. In het winkelcentrum, het buurthuis, in een school, een bibliotheek of waar dan ook. Als het maar gemakkelijk bereikbaar is en geen drempels heeft. Binnen nu en twee jaar moeten er zo’n zestig centra zijn., verspreid over de hele stad.
Voor wie het zich nog niet helemaal kan voorstellen, schetst de Stadskrant, een uitgave van het Rotterdamse gemeentebestuur, een toekomstig sfeerbeeld. "Een paar mensen van de voetbalclub zijn samen een overzicht aan het maken van de inkomsten van de clubkantine. Dat doen ze in een spreadsheet, zodat de getallen automatisch worden opgeteld. Tegelijkertijd zoekt de kok van het verzorgingshuis in de buurt een nieuw recept voor kabeljauw. Aan de overkant probeert een oudere dame een database te maken voor de adressen van vrijwilligers in haar geloofsgemeenschap. Naast haar zit een meisje te chatten met de wethouder over een nieuw speeltuintje in de buurt. Anderen zetten familiefoto’s op de eigen website, zodat hun familie in Turkije de nieuwe baby kan bewonderen. Over een kwartiertje gaat een groep Antilliaanse senioren met hulp van een vrijwilliger voor het eerst op internet kijken."
ICT-idylle in het buurthuis. Zo’n formule kan alleen werken met een gemotiveerde staf van begeleiders, beseft Marijke Verstappen. "Voor jonge ICT’ers die eens iets heel anders willen, liggen bij ons in Rotterdam volop kansen. En dan denk ik ook aan de onderwijsprojecten die deel uitmaken van ons e-programma. Bits for Kids bijvoorbeeld, een initiatief voor ondersteuning bij het computeronderwijs op de basisscholen, gesponsord door het bedrijfsleven."
Voor ICT’ers met een educatieve roeping is Rotterdam ’the place to be’. Maar natuurlijk liggen er daarnaast nog tal van andere mogelijkheden voor jonge, ambitieuze automatiseerders. Wie echt in de frontlinie wil werken, moet zijn licht opsteken in de Rotterdamse haven. Met de toepassing van ICT loopt Rotterdam ver voor op andere wereldhavens, stelt directeur Willem van Hezik van PortCommunITy Rotterdam (PCR), een samenwerkingsverband waarin alle belangrijke partijen in de haven meedoen.
Een ideale ICT-proeftuin, die haven. Vooral in de logistieke keten van en naar het achterland ritselt het van de innovatieve applicaties. Goed voorbeeld is de Cargo Card, een hulpmiddel dat de afhandeling bij het transport van containers vergemakkelijkt. De card werkt op basis van handherkenning. Vrachtwagenchauffeur krijgen allemaal een eigen Cargo Card, waarop de kenmerken van de linkerhand worden vastgelegd. Die zijn absoluut uniek volgens PCR. Bij de in- of uitgang van de terminal vergelijkt een elektronische handlezer de gegevens op de kaart met die van de chauffeur. "Een waterdicht systeem", aldus Van Hezik.
Tijdbesparend voor chauffeurs is ook het systeem W@ve, waarmee wegvervoerders ritten elektronisch, via internet, kunnen voormelden. Bij de terminal weet men dan dat een chauffeur onderweg is. De ‘haalcontainer’ kan alvast worden klaargezet en afgehandeld. Wachttijden behoren daarmee goeddeels tot het verleden.
Een megaproject dat PortCommunITy Rotterdam momenteel in voorbereiding heeft, is ‘Virtuele haven’: de invoering van een nieuwe generatie internet-technologie met onder meer uitgebreide mogelijkheden voor mobiel dataverkeer (Wap, GPRS) en het transport van beelden en spraak.

Medische informatica

Een heel ander werkveld voor ICT’ers waarin Rotterdam eveneens de toon aangeeft, is de medische sector. Een reeks van bijzondere projecten is de afgelopen jaren tot ontwikkeling gekomen. Zoals het gezondheidsnetwerk Lifeline Rijnmond, waarop alle ziekenhuizen, artsen en apothekers in Rotterdam en omgeving zijn aangesloten. Frank van Vliet van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR), die veel van deze medische projecten ’trekt’: "Nergens in Nederland vind je een netwerk van deze omvang. Natuurlijk is het besloten en goed afgeschermd met wachtwoorden. Voortdurend worden de applicaties uitgebreid. Kort geleden nog met de elektronische specialistenbrief. Momenteel wordt gewerkt aan een wachtlijstproject en een elektronisch dossier, dat oncologische patienten zelf met een behulp van een laptop meenemen, bijhouden en kunnen inzien."
Wie een eigen bedrijf wil beginnen, zit helemaal goed in het nieuwe ICT-kwartier van Rotterdam. Het Lloydkwartier heet het eigenlijk. Ruwweg gaat het om de strook langs de Nieuwe Maas tussen de Euromast en de historisch Delfshaven. Verstappen: "Een spannend gebied, waarvoor de gemeente Rotterdam flink de nek uitsteekt. Een tweede Kop van Zuid zou je kunnen zeggen. In het Lloydkwartier bouwen we appartementen die er helemaal op ingericht zijn om vanuit huis een start te maken als ICT-ondernemer. Alle aansluitingen zijn daarop berekend, zowel qua datacommunicatie als elektrische energie. Overal in dit gebied geldt: fiber to the house."
Ook het veelbesproken ‘wilde wonen’ krijgt ruim baan in het ICT-kwartier. Wie zijn bedrijf wil vestigen in een zeeroversburcht, om maar eens wat te noemen, wordt geen strobreed in de weg gelegd. Integendeel zelfs. Contacten leggen met collega-ICT’ers moet weinig problemen opleveren in zo’n speciale wijk. Maar vanwege het belang van onderlinge kruisbestuiving laat men dat in Rotterdam maar liever niet aan het toeval over. Daarom is er het netwerk I-portal. Wie zich aansluit, kan meedoen aan de cursussen, trainingen en sociale activiteiten die binnen deze ICT community worden georganiseerd. Een leuk extraatje is het project ‘Licentie-import, wat I-portal namens de gemeente uitvoert. Het is erop gericht licenties op Amerikaanse technologieën en producten te verwerven en ter beschikking te stellen aan bedrijven in Rotterdam.

Company in one day

Zo’n beetje het epicentrum van het Lloydkwartier wordt het International Center for IT, kortweg ICiT. In fysieke vorm is het een bedrijfsverzamelgebouw, specifiek voor startende en doorstartende ICT-bedrijven met alle faciliteiten en hoogwaardige infrastructuur. Tegelijk is het ook een ‘incubator’. Je krijgt er hulp bij het vinden van huisvesting, het opstellen van businessplannen en het zoeken van investeerders. Daarnaast fungeert dit ICiT als centrale entree naar de kennis en onderzoeksfaciliteiten van de universiteiten van Rotterdam en Delft.
Een specifiek onderdeel van ICiT is het Twinning Center Rotterdam/Delft. Twinning schakelt ervaren ondernemers in om jonge, veelbelovende ICT-bedrijven gedurende maximaal drie jaar te coachen. Daarnaast kan via het Twinning Center een beroep worden gedaan op een starters- en een groeifonds. Voor dergelijke financiële ondersteuning komen jonge bedrijven in aanmerking die een innovatief product op de internationale markt willen introduceren. Een gedegen businessplan is vanzelfsprekend een voorwaarde.
Het Twinning Center werd eind januari dit jaar officieel geopend. Dat gebeurde met het evenement ‘Your company in one day’. Drie jonge ICT’ers, studenten van de TU Delft, gingen diezelfde dag nog van start met hun Sio2, een bedrijf dat interfaces ontwikkelt voor Linux. Startershulp hoeft niet gepaard te gaan met tijdrovende bureaucratie, wilde Twinning maar aantonen. Geen woorden, maar daden. Zo horen ze het maar graag in Rotterdam.
 
Paspoort aan digitaal loket
Thuis, vanachter je pc een nieuw paspoort regelen. Het is de gedroomde apotheose van het e-programma, waar dat betrekking heeft op de gemeente zelf. Zo ver is het echter nog niet. Al was het alleen maar vanwege de noodzakelijke identificatie. Hoe moet dat via het web? Wat wel dit jaar al van de grond komt in Rotterdam is het elektronisch aanvragen van parkeervergunningen. Daarnaast wordt gewerkt aan nog een kleine twintig andere projecten in de overheidssfeer, waaronder de mogelijkheid om online bijzondere bijstand aan te vragen.
 
PC van de gemeente
Kinderen werken op school steeds meer met computers. Wie er thuis een kan gebruiken, heeft een streepje voor. Voor een beetje werkstuk heb je zo’n ding eigenlijk al keihard nodig. Zo dreigt een digitale kloof te ontstaan, hebben beleidsmakers bij de gemeente Rotterdam bedacht. En dat moet worden voorkomen. In voorbereiding is een plan om een computer te schenken aan alle gezinnen (ongeveer 10.000 bij elkaar) die langer dan drie jaar op bijstandniveau leven. Het plan kost 17,5 miljoen gulden over een periode van vijf jaar.
 
Surfwijzer
E-programma: http://www.e-programma.rotterdam.nl
Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam: http://www.obr.rotterdam.nl
ICT-community: http://www.i-portal.nl
International Center for IT: http://www.icit.nl
PortCommunITy Rotterdam: http://www.portcommunity.nl
Rotterdamse haven: http://www.portofrotterdam.com