Op telecomgebied is Nederland een markt van uitersten. De mobiele markt is goed ontwikkeld en heeft weinig overheidsingrijpen nodig. Maar op het gebied van de vaste verbindingen is het slecht gesteld met de concurrentie en heeft voormalig monopolist KPN Telecom de touwtjes stevig in handen. In Nederland zijn de vaste verbindingen dan ook het duurst.
Deze conclusies staan in een rapport dat onderzoeksbureau Verdonck Klooster & Associates heeft opgesteld in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat in Nederland verantwoordelijk is voor de telecom-markt. In deze studie wordt de situatie op de Nederlandse markt in 2000 vergeleken met die in Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en de Verenigde Staten. De onderzoekers hebben zich niet beperkt tot de infrastructuur, maar ook de bijbehorende diensten onder de loep genomen.
Slagvaardigheid
Nederland staat wat betreft de slagvaardigheid op mobiel gebied op één lijn met Duitsland en Engeland, die ook snel zijn geweest met het uitgeven van Umts-licenties, nummerportabiliteit hebben ingevoerd en een relatief hoge penetratie kennen van mobiele telefoons. De opstellers van het rapport adviseren dan ook terughoudendheid van de Nederlandse overheid op deze markt. Wel moet de regering KPN en Libertel, beiden dominante mobiele partijen met een aanmerkelijk marktbelang, nauwlettend in de gaten houden.
Anders is het bij de vaste verbindingen. Hierin scoort Nederland het slechtst van alle onderzochte landen. Dat komt door de hoge kosten, de lange levertijden en de beperkte concurrentie op dit terrein. Nederland staat hierin niet helemaal alleen, want ideaal is de situatie op het vaste net nergens. De voormalige staatsbedrijven hebben overal nog een dominante positie.
Veel innovatie vindt er niet plaats op het vaste net. De onderzoekers constateren dat de belangrijkste ontwikkelingen zich afspelen op IP-netwerken. Bovendien blijken de meeste nieuwkomers op de markt er niet voor te kiezen een eigen netwerk aan te leggen, maar maken ze gebruik van het oude netwerk, dat in handen is van KPN. De dominantie van KPN op het laatste stuk van de netwerken, de zogenoemde last mile, en de price squeeze (het geringe verschil tussen de inkoopprijs van bandbreedte voor nieuwkomers en de prijzen die KPN eindgebruikers rekent) zorgen ervoor dat de concurrentie zich in Nederland niet goed ontwikkelt.
Versnellen
Ondanks de snelle veiling van Umts-frequenties laat de overheid het afweten bij de afgiste van andere licenties, zoals die voor WLL, DAB en DTT (Wireless Local Loop, Digital Audio Broadcast, Digital Terrestrial Transmission). Volgens Verdonck staat de overheid hiermee de markt in de weg. De onderzoekers adviseren dan ook om de uitgifte van deze licenties te versnellen.
Daarnaast zorgen lokale overheden voor problemen. In bepaalde steden blijken er allerlei hindernissen te zijn voor telecombedrijven, zoals lange wachttijden voor graafvergunningen en hoge kosten. Ook kunnen lokale onroerend goed-belastingen en tekorten in de energievoorziening uitbreiding in de weg staan. Verdonck pleit er dan ook voor dat lokale bestuurders ter verantwoording worden geroepen als zij zich niet houden aan het nationale beleid en de regelgeving, en zo ontwikkeling van de telecom-markt in de weg staan.
Deze week bracht Cap Gemini Ernst & Young eveneens een rapport uit over de Europese telecom-markt, waarin zware kritiek wordt geuit op de nationale overheden. Op basis van gesprekken met 128 directieleden van telecombedrijven concluderen de onderzoekers van Cap Gemini dat de Europese regeringen telecombedrijven vleugellam hebben gemaakt ten opzichte van niet-Europese aanbieders, doordat de telecomwereld zich zwaar in de schulden heeft moeten steken voor Umts-licenties.
