Mijn vrouw en ik zijn trouwe internet-shoppers. Boeken, cd’s, software, desk- en laptops, vliegtickets, kleren en kerstcadeautjes kopen we regelmatig en met plezier via internet. We zoeken en huren een vakantiehuis of camper ook steevast online. Een tijdje geleden zetten we een nieuwe stap op het pad van digitaal shoppen, we raakten in de ban van E-bay. Onlangs zijn we verhuisd en hadden we een paar extra kasten nodig voor het nieuwe huis. E-bay bracht uitkomst. Dachten we.
Onze keus viel op een antieke kast met glazen deurtjes en laden. Hoewel, antiek…, eind twintigste eeuw. Maar voor Amerikaanse begrippen is dat al bijna pre-historie. Het gevaarte arriveerde keurig op tijd. En – u raadt het al – het was allesbehalve antiek. Dertig, veertig jaar oud op zijn best. We hebben het ding maar gehouden. Het staat leuk in de eetkeuken en de prijs was niet al te dol. Maar we waren digitaal fors bedonderd.
In diezelfde week viel ons oog op een artistiek verantwoord kastje van een kunstenares in de staat New Mexico. Ook daarvoor hadden we een mooi plekje verzonnen in ons nieuwe huis. We gaven E-bay het voordeel van de twijfel. Besteld, betaald en ja hoor daar kwam de besteldienst voorrijden. De klep ging open en de bezorger kwam aanwandelen met een zwaar gehavende kartonnen doos losjes op de schouder. Die man was heel sterk. Of hij bezorgde ons een bijna lege doos. De stukken hout staken er aan alle kanten uit. ‘Bad news’ dus!
Het kunstzinnige kastje bleek gefabriceerd uit flinterdun waaibomenhout. We raapten de planken en houtsnippers bij elkaar. Goede raad was duur. Want de kunstenares/verkoopster had ons per e-mail zojuist laten weten voor lange tijd naar een ver buitenland te vertrekken.
Mijn vrouw is heel monter in die dingen. Maar ik riep gelijk: "Neem je verlies. Jammer van het geld. Bezorg jezelf geen stress. We zijn erin geluisd. ‘Bad luck’. Ik koop een flinke pot houtlijm en dan zien we wel." Maar de prijs van honderden dollars was hoog genoeg om – tegen beter weten in – toch een poging te wagen ons geld terug te krijgen. Ik fotografeerde de hele berg artistiek wrakhout. Zelfs de kartonnen doos kwam op de foto. We stuurden de hele zwik op als bewijsmateriaal. En tot mijn stijve verbazing kwam er na enige beleefde, doch aanhoudende e-mails van mijn echtgenote keurig een cheque. We kregen al ons geld terug. Onze kast staat beneden in de kelder nog op een lijmbeurt of de open haard te wachten.
Twee ervaringen met de internet-aankoop van niet-confectie-artikelen. Geen onverdeeld succes dus. Ik moet er glimlachend aan terugdenken als ik hier en daar de juichverhalen lees over kunst-sites. Al die artikelen hebben gemeen dat ze nogal eens op naïeve wijze de wonderen van e-shopping bejubelen. Eigenaren van ‘e-art’- bedrijfjes hebben al duizenden fijne kunstwerkjes via internet verkocht. En ontevreden klanten? Nee hoor, nog nooit. Geen enkel kunstwerk is ooit door een ontevreden, gefrustreerde, woedende of op moord beluste klant geretourneerd.
Ik ben naïef in die dingen want ik geloof in de vooruitgang, maar dat lijkt me stug. Amerikanen zijn namelijk beroepsmopperaars als het om net aangeschafte spullen gaat. De dag na de kerst staan voor alle winkels lange rijen met mensen die wat te klagen hebben over hun pas gekregen keukenmixer, speelgoedtrein, elektrische tandenborstel of winterwanten.
Maar – pas op – mijn licht cynische toon over de ‘e-art’ betekent niet dat ik me schaar onder degenen die lijden aan het vooral in Nederland rondwarende anti-internetvirus. Nederlanders zijn soms zeurpieten. Iets is meteen een kolossaal succes. Maar zo gauw het even tegenvalt wordt de lijkrede al uitgesproken.
Natuurlijk, het regent faillissementen onder internetbedrijven. Aandelen zijn gekelderd maar e-shopping is en blijft als verschijnsel een succes. Met verbazende groeipercentages en op den duur patente vooruitzichten voor de hele branche.
Een shake-out is onvermijdelijk bij elke nieuwe trend. Dit geldt ook voor bedrijven die zich bezighouden met internet-kunst. De eerste faillissementen zijn een feit. Malle beloften over een klikbaar kunst-walhalla zijn zo door te prikken. Maar de basis-waarheden voor internet-succes zijn gewoon van toepassing.
Retailers vergroten dankzij e-commerce dankzij internet hun kopersmarkt. Een snoezig antiekwinkeltje hier in Georgetown (de PC-Hooftstraat van Washington) is veel te duur, want de omzetten zijn te laag en de kosten te hoog. Wat zouden we hier voor onze internet-kasten in de nuffige, snob-antiquariaten niet hebben moeten neertellen? Vast veel meer. Niet zeuren dus als het een beetje tegenvalt.
En het leukste aan die kunstsites is natuurlijk dat het mensen met kunst in contact brengt die anders kunst-loos door het leven gaan. De traditionele kunsthandelaar bereikt een heel beperkt publiek. Je zult maar wonen in Devils Lake, North Dakota, of Loma Alta, Texas. Ga je dan op een verloren zaterdagmiddag gezellig kunst shoppen? ‘Schat, effe half uurtje naar die geinige galerie in het dorp. Kijken of ze wat nieuws hebben voor boven de trap". Vergeet het maar.
Maar op internet heb je niet eens een half uur nodig om een rijke collectie aan kunst aan je voorbij te zien trekken. Origineel of in reproductie. En je kunt zelfs op trefwoord zoeken. Iets over de liefde, godsdienst, natuur of toch maar een bedaard stil-leventje. En welke kleuren passen het beste bij de traploper en het behang? Moest het trouwens een schilderij zijn, zeefdruk of litho? Of maakt dat niet uit? U klikt maar raak en zelfs in Devils Lake en Loma Alta rolt het zo over je scherm.
Onze aankopen via E-bay verliepen via onbekende verkopers. Maar als je bij kunstaankopen een beetje aanvullende research doet, weet je zo wat de bonafide sites zijn waar je bijvoorbeeld een ‘money-back guarantee’ hebt. Kijk ook of ze een gewoon postadres hebben en – heel ouderwets – telefoon.
Oh ja, terwijl ik de laatste had leg aan deze column komt mijn vrouw binnen.
"Leuk kastje gezien vanmiddag".
"Op E-bay zeker?"
"Nee, gewoon in een galerie in Georgetown. Te duur maar je ziet wat je krijgt".
Charles Groenhuijsen, NOS-correspondent in de VS en medewerker van Computable.
Leuke kunst-sites:
http://www.paintingsdirect.com ("the easiest way to find and buy original paintings"), http://www.Art.com (vooral voor posters), http://www.sothebys.amazon.com ("for extraordinary arts and antiques"), http://www.ArtNet.com (voor online kunstveilingen), http://www.openhere.com/arts/gallery: Ik klikte hier zelfs opgewekt langs speciale afdelingen voor Ierse, Russische en Vietnamese kunst.
Verder: http://www.Guild.com, http://www.BareWalls.com en http://www.NextMonet.com.
